Van Canadese wolf tot Mexicaanse naakthond
Amerikaanse
rage voor het
exclusieve
huisdier
slaat over
op Ëuropa
pipiipi
V "f s
Bioloog J. H. Frijlink met de grote Canadese wolf Tim
Vosjes zijn erg
waardig nevenverschijnsel te zijn
van onze welvaartsstijging.
aanhankelijk en bij velen
ir als huisdier.
Veearts J. Dokters van Leeuwen met de (nog kleine) chimpansee.
(Door LOEK HIESELAAR)
Een niet onbemiddeld
industrieel uit Duits,
land kocht vorig jaar
bij Nederlands grootste die-
renimporteur, de firma C.
van Dijk in Tilburg, een
cheetah (jachtluipaard) a
raison van 4500 gulden voor
zijn vrouw die eens iets
anders dan een poes wilde.
Een Parijzenaar kocht een
Boa-constrictor, een onbe
kend gebleven zeeman ging
met twaalf vogelspinnen,
waaronder enkele zeer gif
tige exemplaren, naar huis,
terwijl een eveneens on
bekend gebleven „dieren
vriend" grote belangstelling
had voor een bloedpython.
Een pastoor uit het Belgi
sche Waarbeke schreef de
firma Van Dijk om een
jonge leeuw, die hij op hon
debrood wilde overbrengen,
terwijl een Valkeniersver
eniging uit Duitsland om een
zee-arend vroeg.
De merkwaardige rage uit
Amerika om wilde giftige
of exotische dieren als
huisdier te houden, begint nu
langzamerhand ook over te slaan
naar Europa. De hond en de kat
zijn al lang niet meer apart
genoeg. De belangstelling voor
ongewone dieren, die men vroe
ger doorgaans vanachter gaas,
glas of tralies in een dierentuin
ging bekijken, blijkt een merk-
Dierenimporteur C. van Dijk
Een leeuwtje is
zo leuk in huis
als mijn vijf kinderen met kindermeel
grootgebracht. Ze zijn ontzettend aan
halig. Als ik een dag ben weggeweest,
springen ze mij op m'n nek van ple
zier. Ze zijn ook speels, veel speel
ser dan een kat en nog nieuwsgieri
ger. Ze zijn ook jaloers. Als ik b.v.
een klein kind op mijn arm neem,
beginnen ze te grommen van jaloe
zie. Er zijn soms ook wel eens con
flicten, in het begin was er eens een
zo kwaad dat ik er tien minuten niet
aan kon komen, maar toch zijn ze
volstrekt ongevaarlijk. Ze bijten wel
eens, maar dat is speelsheid, ze zul
len nooit doorbijten. Ze spelen en ra
votten met de kinderen. Er is een
nadeel, je moet er met je meubels
op berekend zijn, want ze hangen in
de gordijnen en ze krabben overal
aan, maar ik wil ze toch zo lang mo
gelijk proberen te houden."
In het dorpje Molenschot niet ver
van Tilburg heeft iemand een volwas
sen leeuw in huis. In Bergen op Zoom
woont een man, die een half dieren-
&ark erop nahoudt, evenals een café-
ouder in het Limburgse Horn.
J. Scholten (23) uit de Tilburgse
Groenstraat heeft een half jaar lang
een vosje gehouden. „Hij is gek op
dieren," vertelt zijn moeder. „Ik
schrok vreselijk toen hij op een kwa
de dag met dat vosje thuiskwam.
Toen hij in dienst moest, hebben wij
het aan een fabrikant hier in de buurt
verkocht, die het wel voor de slip-
jacht gebruikt."
De zoon des huizes zelf is enthousi
ast over die periode dat hij het dier
hield. „Het diertje bleef schuw," her
innert hij zich, „maar dat kwam, om
dat ik het volwassen in huis kreeg.
Als je het krijgt wanneer de ogen nog
gesloten zijn, maak je het net zo tam
als een hond. Een vosje is reuze
grappig, enorm aanhankelijk. Ik heb
het in een hok achter het huis ge
houden. Het dier in huis rond laten
lopen is niet aan te raden. Het blijft
een vos. Hij stinkt erger dan een
hond, en hij eist een nog betere ver
zorging. Je moet ook precies weten
hoe met dat soort dieren om te gaan,
anders is er volstrekt geen aardigheid
aan. Een dier merkt instinctief hoe
de mens zich tegenover hem voelt."
Ook de bioloog J. H. Frijlink uit
het Groningse Haren, die de
„boze wolf" als huisdier heeft,
een omstreeks 100 pond wegen
de zwarte Canadese wolf met felle
gele ogen, is van mening, dat je een
wild dier al heel jong in huis moet ne
men, als je het werkelijk volkomen
tam wilt krijgen. Zij luistert naar de
naam Tim (afkorting van de soort
naam Timberwolf). Ook hij laat zijn
nogal exclusieve huisdier niet vrij in
huis rondlopen. „Een wolf is ijzer-
sterk. Zij zou te veel kunnen vernie
len. Met het grootste gemak neemt
zij een stoel in haar bek en schudt die
heen en weer," vertelt de heer Frij
link. „Toen ik Tim twee jaar geleden
in huis kreeg, was ze drie weken oud.
Dat is wel de uiterste termijn om
een wolf volledig tam te krijgen, heb
ik achteraf gemerkt. Dat was overi
gens voor mij als bioloog de grote
vraag: kun je een wolf net zo tam
krijgen als een hond? En ik kan er
nu volmondig ja op zeggen. Het blijft
natuurlijk een wolf. Af en toe gromt
ze vervaarlijk en de kaken klappen
wel eens vlak naast mijn hand dicht,
maar dat is er opzettelijk naast, dat
is gewoon dreigen. Als je laat mer
ken, dat je daar niet bang voor bent
en dat je de baas blijft, dan bindt ze
toch weer in. Gevaarlijk is Tim in geen
geval. Zij is zelfs uiterst voorzichtig.
Als kinderen haar op straat b.v. om
de hals vallen, staat ze stokstijf stil.
Zij durft gewoon geen poot te ver
roeren uit angst het „jong" te zullen
beschadigen. Het beest is werkelijk
ijzersterk. Ik heb voor haar een gro
te ren achter het huis gebouwd. Ik
hoop als bioloog te zijner tijd het ge
drag van wolven te kunnen bestude
ren, en inmiddels ben ik tot de con
clusie gekomen dat een wolf net zo
tam kan worden als een hond, maar
dat is eigenlijk ook niet zo'n wonder,
want in feite is een hond niets anders
dan een tot huisdier gemaakte wolf,
zij het dat bij honden dit proces al
duizenden generaties heeft plaats ge
vonden en Dij mijn huiswolf dat alles
in een generatie herhaald moest wor
den. Maar tot iedereen, die nu ook
maar meteen een wolf in huis wil
halen, kan ik alleen maar zeggen:
mensen doe het niet. Aan een gewone
hond heb je veel meer. Een wolf eist
een veel grotere verzorging je
moet als het goed is iedere dag een
paar keer kilometerslange wandelin
gen maken en hij is veel duurder
dan een hond. Een volwassen wolf
vreet per dag wel drie pond voer,
waarvan zeker een kilo vlees, en wil
je een dergelijk experiment thuis uit
voeren, dan moet je ook nog eens een
keer een vrouw uit duizenden hebben.
Voor my als bioloog is het wilde dier
natuurlijk interessanter, maar ieder
ander die de sensatie van een tamme
wolf wil beleven, kan een keus ma
ken uit de vele verschillende honde
rassen, de wolven die onze voor
ouders uit het verre verleden al voor
ons getemd hebben."
In het grote huis van de veearts
J. Dokters van Leeuwen aan de
kronkelige Linge in het Gelderse
Drumpt wonen meer dieren dan
mensen. Als bijzondere exemplaren
lopen hier over de vloer een Mexi
caanse naakthond (een soort wind
hond met de naam zegt het al
geen enkel haar op zijn lichaam),
een Zuid-Amerikaanse tijgerkat, een
anderhalf jaar oude chimpansee,
keurig aangekleed in een truitje en
broekje, en een tien maanden oude
orang oetan, die nog In babykleren
gehuld is, met blauw borduursel want
het is een mannetje.
Vee-arts Dokters van Leeuwen
heeft in de loop der jaren al honder
den dieren als huisdier gehad, tot zelfs
Tot voor kort was het bijzonder,
dat keizer Haile Selassi van
Ethiopië tamme leeuwen in de
tuin van zijn paleis had rond
lopen, maar sinds in Amerika een of
andere filmster met een zeer giftig
slangetje in haar handtasje rondloopt,
Kunnen berichten over de tamme
leeuwen van de keizer aan de over
kant van de oceaan geen verwondering
meer wekken.
In Europa valt die rage nu nog
wei mee. De prijs van poema's, leeu
wen en jachtluipaarden ligt te hoog
voor mensen met een normaal inko
men. En des te aanlokkelijker zijn de
ze dieren misschien daarom in be
paalde kringen van de society. Het is
„in" om een prachtige jachtluipaard
geeuwend voor het open haardvuur
te hebben in de weekend-bungalow.
Het zijn vaak vooral de vrouwen van
deze rjjke zakenlieden, die de aan
koop van dit soort dieren stimuleren.
Zn willen graag iets exceptioneels in
huis. Het geeft niet wat het kost als
het maar exclusief is. Er zijn nog
geen cijfers in Amerika bekend, maar
naast de apen z\jn vooral slangen,
schorpioenen, tarantula s, poema's en
jachtluipaarden zeer populair. In Ne
derland valt het nogal mee. „Toch is
de tendens naar vreemde dieren ook
hier al jarenlang merkbaar zegt in
een naar Artis ruikend kantoortje aan
de Bisschop Aelensstraat te Tilburg
de jeugdige en enthousiaste dieremm-
porteur C. van Dijk. (21), kleinzoon
van „Opa" C. van Dijk, die oprichter
was van het dierenimport-(familie)-
be drijf.
„De belangstelling in ons land richt
zich nog steeds niet zo zeer naar leeu
wen en tijgers, maar meer naar apen,
dwergezeltjes, exotische schapen en
dwergvalkjes. Vorig jaar hebben wp,
naar ik schat, 120 tot 150 dwergezel
tjes verkocht. De meeste mensen ko
pen die dieren voor hun kinderen. Ze
laten de ezeltjes in de tuin rondlopen
en de kinderen spelen ermee. Die
gaan erop zitten of ermee wandelen.
Ook moeflons zijn populair en fla
mingo's. En dan spreek ik nog niet
van de papegaaien en de apen. De
laatste twee maanden hebben wij 300
beo's verkocht. Ook de dwergvalkjes
zijn ontdekt. Het zijn leuke, grappige
dieren, niet te groot en ongevaarlijk,
dat wil zeggen, ze kunnen toch wel
venijnig krabben en pikken. Ze zijn
ongeveer zo groot als een merel. Voor
al na een televisie-uitzending over val
ken werden deze diertjes populair.
Het is merkwaardig wat een t.v.-
programma kan veroorzaken. Vo
rig jaar verkochten wij zes- of ze
venhonderd van die dwergvalkjes. En
voorlopig groeit de vraag ernaar nog
steeds.
Maar de apen breken tot nu toe
alle records. In Amerika zijn apen al
lang populair. Hier beginnen ze dal
nu ook te worden. Vorig jaar hebben
we er 2 a 2% duizend verkocht. Het
is wel begrijpelijk, de dieren zijn grap
pig en niet zo erg duur."
Het World Wildlife Fund, dat zich
tot taak heeft gesteld bepaalde
diersoorten voor de ondergang
te behoeden en overal ter we
reld probeert te helpen waar dieren
in nood zijn, vindt het zonder twijfel
gelukkig dat de prijs voor wilde en
zeldzame dieren erg hoog ligt, zodat
de rage niet zo gemakkelijk op het
grote publiek zal overslaan. Zorgen
maakt men zich echter wel om Ame
rika, waar de prijzen voor leeuwen,
panters, tijgers, poema's, luipaarden,
beren en apen relatief beduidend la
ger liggen dan in Europa.
Om een paar Europese prijzen te
noemen: een jonge poema kost. net zo
veel als een kleine auto: 4500 gul
den, een jonge tijger 3000 gulden, een
cheetah (van de wilde dieren in „be
paalde" kringen het meest populair,
omdat hjj het tamst schijnt te wor
den) 4500 gulden, een dwergezeltje
450, een bloedpython: ƒ150 de me
ter, een griezelige zeer giftige vogel
spin (in sommige films gebruikt voor
sadistische scènes) 100, een flamin-
fo: 350, een jonge leeuw: een paar
uizend gulden, exotische schapen en
geitjes: 1700 a 1800, een moeflon:
1250 per jaar, een wolf: 1250, een
konaor: 1200, een koningsgier
(wordt evenals de kondor zo nu en
dan aan particulieren verkocht)600,
een gestreepte Japanse eekhoorn:
20, de grijze papegaai: ƒ135, een
ara (papegaai): ƒ345, een doodskop
aapje: 75, een Java-aapje: ƒ110,
en de dwergaapjes: f 45 tot 50.
Hei World Wildlife Fund zet zich
schrap tegen de Amerikaanse rage
voor het exceptionele dier. Het moei
immers al ieder jaar terrein prijsge
ven in de strijd voor het wilde dier
en ziet deze rage als een onverwach
te tegenslag in zijn werkzaamheden.
Toch valt het niet te verwachten
dat deze rage op een groot publiek
zal overslaan. Naast de hoge aan
schafprijs is er de verzorging, die zeer
kostbaar is. Een jong leeuwtje vreet
al na een paar maanden voor tiental
len guldens aan vlees per week op.
Dat cijfer groeit snel met de leeftijd
mee. Men moet bovendien op een an
der dan een normaal huisdier zijn in
gesteld, want een jonge leeuw heeft
scherpere nagels dan een poes, terwijl
zijn lust om in de gordijnen te hangen
zo mogelijk nog groter is.
En als de rage onverwacht toch
vrij groot mocht worden, dan zal de
overheid wel scherpere maatregelen
nemen. Tot nu toe stelt die zich, zo
verzekerde C. van Dijk ons, op het
standpunt dat men wilde dieren mag
houden zolang zj geen gevaar voor
de omgeving opleveren.
Het woord gevaar Is tot nu toe
niet gevallen. „Elk wild dier kan men
tam krijgen," zegt insider C. van
Dijk. „Je moet een slang of een vo
gelspin natuurlijk niet vrij in je huis
laten rondlopen, maar een leeuw of
een poema die men van jongsaf in
huis heeft, is althans voor zijn directe
omgeving volstrekt ongevaarlijk. Na
tuurlijk, het blijft een ander dier en
men zal altijd moeten oppassen, maar
een leeuw zal toch nooit zijn baas
aanvallen of verscheuren. Werkelijk
alles krijg je tam, als je maar gevoel
hebt voor dieren en als je ze maar
goed opvoedt. Je moet van jongsaf
aan laten merken wie de baas is."
Deze mening wordt gedeeld door de
eigenaars van wilde of exotische die
ren die wij in Nederland hebben opge
zocht en die dit dient uitdrukke
lijk vermeld deze dieren niet uit
een vorm van snobisme, maar uit
pure hobby houden. Mensen die een
poema of een jonge leeuw kopen
om een exclusief dier in huis te heb
ben, waken doorgaans over hun ano
nimiteit.
In huize Van Loon aan de Bomeo-
straat In Tilburg stoeien, blaffen en
grommen op een oude sofa twee jon
ge 'eeuwtjes uit hetzelfde nest. „Ze
znn zo tam als hondjes," zegt mevr.
Van Loon, die over hun gezondheid
waakt, „ik zou ze niet meer willen
missen. We hebben hier in huis al veel
dieren gehad, tot zelfs arenden toe op
het plaatsje er achter, maar een jong
leeuwtje vind ik toch het leukst. Toen
mijn man er eens over sprak hij
haalt de dieren altijd in huis zei
ik: Hier komt geen leeuw in huis of
ik ga eruit, maar u ziet het, wij heb
ben er nu zelfs twee en ik ben er nog.
Ze zijn nu S1/» maand en ik heb ze net
een Chinees hangbuikzwjjn toe. „Je
kunt alles houden," zegt hij ons nog
eens ten overvloede, „als je maar
weet hoe je met de verschillende die
ren moet omgaan. Op den duur
leer je dat ook wel een beetje. Met
de Mexicaanse naakthond, toch een
zeldzaam beest, hebben wij volstrekt
geen moeite. Hij vreet wat er op ta
fel komt en gedraagt zich eigenlijk
ais iedere normale windhond hier in
Nederland. Je zou verwachten dat hij
het door zijn kale huid voortdurend
koud moet hebben, maar lage tempe
raturen doen hem toch niets. Bij vries
weer rent hij zelfs buiten rond.
Anders is dat met de apen, die je
vooral wanneer ze jong zijn, binnen
moet houden. Ze vatten zo gauw kou,
ze kunnen als ze jong zjjn, zoveel
ziektes krijgen. En dan is het grote
nadeel van apen natuurlijk, dat ze
nooit zindelijk worden. Ze laten alles
instinctief lopen, omdat ze gewend
zijn in bomen te leven. Een nestbewo
ner krijg je zindelijk. Zelfs dat Chi
nese hangbuikvarken hebben wij zin
delijk gekregen. Gelukkig kun je een
chimpansee en een orang rustig als
babies behandelen. Ze krijgen een
luier aan en je verschoont ze een
paar maal per dag, daar wennen ze
gauw aan, alleen het blijven liggen
als ze een schone luier aankrijgen is
iets wat ze maar heel moeilijk kunnen
leren. Ze gaan ook net als een baby
iedere dag in bad. Zolang ze jong
zijn, zijn ze als huisdier reuze leuk.
maar als die chimpansee een jaar of
drie is, wordt het al moeilijk. Hij wordt
dan zo groot en zo sterk. Niet dat hij
gevaarlijk wordt, maar hij zou met
gemak je huis kunnen afbreken. „Nu
al moet ik ieder moment van de dag
op hem letten," mengt mevr. Dok
ters van Leeuwen zich in het ge
sprek. „Hij trekt zo gauw een bloem--
pot van de vensterbank en ze z(jn zo
ontzettend nieuwsgierig. Alles moet
open. En als-ie toevallig een inktpot
treft, dan moet die natuurlijk leegge
gooid worden ook. Toch is dat oplet
ten niet zo moeilijk, want de orang
kan ik nu nog gemakkelijk in bed
leggen die blijft lang baby en
de chimpansee loopt toch overal ach
ter mij aan. Ik kan geen stap verzet
ten. Hij beschouwt mij als zjjn moe
der. Als iemand mij iets zou willen
doen, komt hij mij ook te hulp en be
gint hij de vreemde te bijten. Hjj is
verder enorm aanhalig en ontzettend
jaloers. Een vreemde mag niet aan
de orang-baby komen. Daar be
schouwt hij zich zo'n beetje als de
grote broer van". Op dit momen- van
het gesprek nam de chimpansee,
die in een uithoek van de kamer zat,
een geweldige rush om zich achter
zijn verzorgster in de stoel te gaan
verschuilen. De heer Dokters van
Leeuwen lachte. „Ze hebben gauw iets
door. Hij weet dat hij deze bos sleutels
naar zjjn hoofd krijgt als hij stout is
en nu hoef ik alleen maar te ramme
len of hij verschuilt zich achter mijn
vrouw met zjjn handen op zjjn hoofd.
Als ik 'm wel eens een standje geef,
rent-ie ook altijd naar mijn vrouw.
Dan overlaadt hij haar met liefkozin
gen. Wat dat betreft is het precies een
kind."
De Zuid-Amerikaanse tijgerkat, die
er niet zo wild uitziet als hij moet
zijn, houdt zich overdag doorgaans op
de zolder op. 's Avonds en 's nachts
komt hij pas in actie. Het heeft de
veearts de grootste moeite gekost om
tussen hem en de Mexicaanse naakt
hond een soort gewapende vrede tot
stand te brengen. Nu is de toestand
zo dat de kat af en toe alleen gevaar
lijk blaast als de hond een beetje
dicht in zijn buurt komt. De andere
dieren leven broederlijk naast el
kaar. Soms is de chimpansee zelfs
bezig om te onderzoeken hoever hij
zijn arm in de muil van de hond kan
steken.
