Lange
wacht
lijsten
Meisjes nog op,
zuster al in bed
'PLUS" VERSCHIJNT ALS WEEKEIND-BIJVOEGSEL VAN
DE NIEUWE DAG, HET NIEUWE DAGBLAD, DE NIEUWE
HAARLEMSCHE COURANT EN HET KENNEMER DAGBLAD
Wachtlijsten
Speciale gevallen Verruwing
Teugels los
Redactie: Hans Stevens en Harriet Kunkeler
O
CORRESPONDENTIE TE RICHTEN AAN:
:.-pLUS", NIEUWE ZIJDS VOORBURGWAL 65, AMSTERDAM, TELEFOON 020—221355.
OPLAAG: 61.000
9 APRIL 1965
er tegenwoordig in
kranten en tijdschrif-
ten advertenties staan
Vqn internaten en pensio
naten zeggen veel mensen
schamper: „wie stuurt er
'n deze tijd nou nog zijn
kinderen naar een kost
school?". Daarin ligt de
9edachte dat het woord
kostschool onvermijdelijk
samenhangt met streng
heid en wel de strengheid
van de ongunstige soort.
„Kostschool" roept nog
bij velen beelden op van
zielige kindertjes, overge
leverd aan de willekeur
jfan dictatoriale volwasse
nen, beelden van een ka-
zerne-achtige, om niet te
zeggen strafgevangenis-
tucht, en dat, zeggen ze,
past niet in deze jaren van
vrijheid, van tienermacht,
van Beatles en brommers.
Zijn dat waandenkbeel
den?
Ja, dat rijn waandenk
beelden. Want het inter
naat „kostschool" is
zo'n vervelend woord - is
meegegroeid, aangepast.
Je mag er Beatle-fan zijn
en de muren van je kamer
of chambrette volplakken
met foto's, je hebt er een
vrijheid die niet zoveel
meer onderdoet voor die
van andere jongens en
meisjes, het is geen straf
gevangenis, waar alleen
kinderen heen gaan die
thuis niet handelbaar zijn.
(Vervolg op pagina 5)
lus
Gezellig hoekje in de recreatiezaal
van het meisjesinternaat in Bergen,
Noord Holland.
In „De kleine republiek" beschrijft
Lodewijk van Deyssel het afscheid
van het jochie Willem Tiessen van
zijn mama bij het vertrek naar een
pensionaat aldus: „Zal je goed op-
passe? Beloof je 'n 't me? En iede
re maand biechte, hoor, en ons veel
schrijve.. Zal-je alles nou wezelijk
doen, braaf zijn, gehoorzaam, zal-je?
Hou je goed, hoor, jongetje, je mot
denke dat we toch altijd eve-veel
van je blijve houe, al zijn we niet
bij je hoor! En in de vakantie zien
we mekaar terug, och, de tijd gaat
gauwer om as je denkt. Ik zal veel
voor je bidde, hoor jongen, hou je
Het jongensinternaat Katwijk-De
Breul te Zeist geleid door de
paters Jezuïeten
goed". En na een laatste klapzoen
gaat kleine Willem dan weg, mei
papa. De vakantie is over drie maan
den.
Als een interaaatsjongen dit nu
leest, lacht hij zich slap. Dergelijke
sentimentele afscheidswaarschuwin-
gen en -bemoedigingen zijn volledig
uit de tijd. Tegenwoordig gaan ze min
stens eenmaal per maand een weekein
de naar huis, en meestal meer. De
140 gymnasiasten van het Jezuietenin-
teraaat „Katwijk de Breul" in Zeist
b.v. gaan zeker eens per maand
en de grotere jongens eens per veer-
10 dagen. Instituut St. Louis te Ouden
bosch (650 jongens op l.o, l.t.s., h.b.s
en kweekschool): minstens eenmaal
per maand, met vrij grote mogelijk
heden voor meer. De meisjes van de
kweekschool afdeling op het internaat
De vogelverschrikker
Katholiek internaat
niet langer
een soort
gevangenis
van de zusters Ursulinen te Bergen
H gaan zelfs ieder weekeinde, als
ze zin hebben. Dit zijn drie interna
ten, maar op dit gebied verschillen ze
met van andere.
Het internaat bloeit nog oteeds. Ve
le hebben wachtlijsten, bijna geen en
kele heeft moeite om volgeboekt te ra
ken. Ze voldoen dus kennelijk aan een
behoefte. Duidelenk de belangrijkste
reden voor ouders om hun kind op een
Internaat te doen is de betere studie
mogelijkheid. Zuster Maria Regina uit
Bergen zegt: „Vroeger deden ze hun
dochter eerst op pensionaat en als
ze er eenmaal was kwam pas de vraag
wat voor opleiding ze hebben moest.
Nu komen voornamelijk de meisjes
die thuis om een of andere reden niet
voldoende studiemogelijkheden hebben
Er komen ook wel meisjes voor de
gezelligheid. Sommige mensen denken
wel dat we hier een bergplaats heb
ben voor moeilijk hanteerbare meis
jes, maar dat is er niet bij".
„Je hoort wel de bewering: ouders
hebben niet de edelmoedigheid om
zelf voor hun kinderen te zorgen en
sturen ze dan naar een internaat",
zegt papter Wust van De Breul,
„maar dat is beslist niet waar. De
eerste reden is echt de studiere
den. Veel jongens ontbreekt het niet
aan de nodige intelligentie, maar
ze komen er eenvoudig niet toe om
zich de leerstof eigen te maken.
Dat is enerzijds te verklaren uit
het gehele maatschappelijk beeld:
er is veel welvaart, afleiding, dat
kweekt een zekere gemaiczucht, de
jeugd brengt tegenwoordig minder
de macht op om zelf aan te pakken
dan vroeger. Anderzijds is het
leerpakket te weinig aangepast. De
kinderen wordt een pakket cultuur
opgedrongen dat min of meer onver
teerbaar is. Ouders kunnen het van
moment tot moment begeleiden vaak
niet aan en dat wordt hier opgevan
gen. Soms is cr een andere reden
voor plaatsing in een internaat. Bij
voorbeeld een jongen die thuis wat
asociaal dreigt te worden, doet waar
hij zin in heeft Hier komt hij voor
sociale verplichtingen te «taan."
vroegen een paar meisjs of ik zin had
om een eindje te wandelen, maar ik
zei: „wacht maar tot het donker is,
want ik loop niet graag voor schut".
Als je met de meisjes in een concert
zaal zit hoor je voortdurend opmerkin
gen van: „ach, die arme schapen, on
der leiding naar een concert". Dat wil
len we voorkomen en daarom gaan de
zusters, als ze gaan, apart ,ze gaan
ook ergens anders zitten".
Bij de broeders van St. Louis krij
gen alleen de lagere scholieren onder
wijs in de internaatsgebouwen. ITS
en HBS liggen op 'n paar honderd me
ter afstand van 't internaat. Ze gaan
dus echt naar school, en daarna naar
huis. Het gewone leven wordt door
dit dagelijkse ruiken aan de buiten
lucht benaderd. „Het is belangrijk, die
scheiding", zeggen de broeders. ,,De
conflietssituatie van de school ligt el
ders. Des avonds kan een jongen geen
botsing krijgen met de leraar waar hij
op school mee in botsing gekomen is.
„Ook liier hebben de internen 'n be
hoorlijke vrijheid. Ze kunnen naar bui
ten als ze willen, als ze maar even zeg
gen waar ze zijn. Alleen het bezoeken
van jongens die niet in 't internaat
wonen wordt afgeremd. „Tegen nor
maal, prettig contact tussen intern en
extern is niets, maar de iongens, die
contact gaan leggen buiten het inter
naat zijn meestal de eenzelvigen, die
hier moeilijk ansluiting kunnen vin
den. Je vangt hen beter op door ze te
dwingen hier contact te zoeken. Als je
een paar maanden verbiedt, dan kó
men die contacten ook wel".
„Afgezien nog van de praktische
bezwaren aldus de broeders, „want
je zou 'tegenbezoek toe moeten "taan
en binnen de kortste keren zouden we
hier s avonds in plaats van zeshon
derd, duizend jongens hebben moet
rekening gehouden worden met de
ouders. Je zou moeten weten wat voor
jongen die extern is, zijn milieu moe-
'.en kennen en we kunnen moeilijk bij
iedereen op huisbezoek gaan". Afrem
ming van die omgang dus, maar de
jongens krijgen dansles en dat is ook
een waardevol contact met buiten.
De broeders in Oudenbosch zeggen
hetzelfde: studieredenen. „Op de H.B.S
komen veel jongens die extern niet
meekonden. Op de l.t.s. zitten ook jon
gens die uit millieus komen waar ze
allemaal studeren of gestudeerd heb
ben. Pietje kan niet studeren, dus
Pietje moet maar naar de l.t.s. Maar
dat is een beetje gênant, bij al die
geleerde broers en zusters, dus dan
moet Pietje maar naar het internaat"
Dit zijn natuurlijk speciale gevallen,
maar in het algemeen, vinden de broe
ders, kan men zeggen: ,de jongens
zitten hier, omdat het thuis niet gaat
en dan mankeert er op een of ander
terrein iets aan, of het nu paedago-
gisch of leertechnisch is".
Aangezien studieredenen tot plaat
sing op het internaat hebben geleid is
het logisch d'at aan studeren buiten
gewoon veel aandacht wordt besteed.
De vrijheid mag op veel punten steeds
meer toenemen, wat de studie betreft
worden de jongens en meisjes flink
achter de broek en de rok gezeten.
Enkele uren studie, buiten de scnool-
uren uiteraard, zijn verplicht. Het stu
deren geschiedt onder toezicht.
Buiten het studeren is er niet zoveel
toezicht meer. De teugels hangen vrij
los. Kweekscholiere Hannie van San
ten (Bergen) die nic's anders dan
deze kweekschool zou willen, herinnert
zich nog vijf jaar geleden: „Toen
mocht je niet met tweeën maar wel
met drieën wandelen, een uur per dag.
Als je een keer naar Alkmaar mocht
was het een feest, nu krijgen we des
avonds de huissleutel mee'.
De kweekschool heeft meer vrijheid
dan de andere afdelingen (mulo en
huishoudschool), maar de oudere
meisjes der afdelingen kunnen ook
vaak het dorp in, als ze het even zeg
gen. Zuster Ildefonsa zegt: „Tien jaar
geleden mochten de meisjes alleen
wandelen als een zuster meeging. Nu
Een nadeel van het internaatsleven
bij jongens vinden de paters van De
Breul de steeds doorbrekende verru
wing „Het corrigerende van het vrou
welijke element mis je wel. Hun tafel
manieren zijn bijvoorbeeld niet om
over naar huis te schrijven. Ze zijn
verder op het brutale af. Orde en net
heid zijn moeilijk te handhaven. Als
ze naar de T.V. gekeken hebben moet
je de peuken van de grond rapen.
Maar zulke dingen herstellen zich
weer zodra de ouderlijke drempel is
overschreden Je ziet ook, zoals altijd
ln..?en dergelijke gemeenschap van
gelijken, 'n infantilisering van menta
liteit. Ais je bijvoorbeeld een slaapka
mer van acht man op moet, omdat ze
niet gaan slapen, en ze dan een straf-
je moet geven. Je geneert je gewoon
dat je het doet".
Orde en regelmaat zijn de kenmer
ken van liet internaat. Dat moet wel
En de ouders verwachten het boven:
dien. Er zijn vaste tijden van opstaan
rond zeven uur, vaste tijden van naar'
bed gaan. rond negen uur. Dat is na
tuurlijk afhankelijk van de leeftijd.
Meestal wordt er wel de hand aan ge
houden, maar als er een goed teievi-
sieprogramme is, dan mogen de meis
jes en jongens heus wel blijven kijken
n Bergen zegt Zr. Ildefonsa: Vroe-'
ger ging geen zuster naar bed vóói
alle meisjes weg waren, nu is 't op de
kweekschool vaak andersom: de zus
ter is naar bed en alle meisjse zijr
op'.' In Bergen hebben de méisjei
ofwel een eigen kamertje of een chain-
brette, waarbij met gordijnen eei
grote zaal in „kamertjes" wordt ver
deeld. Dit chambrette-systeem heet ii
Oudenbosch de „gesloten slaapzaal"
in tegenstelling tot de open slaapzaal
waar geen afscheidingen zijn. Op bei
de slaapzalen slapen ook oroeders. Ii
De Breul wordt een heel ander sys
teen gevolgd. Daar slapen ze in ver
ticale opbouw, zes jongens per ka
mer, afkomstig uit de klassen 1 tot ei
met vier. Ze slapen zonder toeizicht.
