Verzet tegen
levend villen
Nationale Boekenmarkt '65
Half min. boeken
op 7 km plank
Pater J. Smit
tijdens ruzie
gedood
GuJ
AAN OE REUKLOZE
BONTMANTELS ZIT
TOCH *N LUCHTJE
Ook op de Wadden
Nationale doden
herdenking dit
jaar om 12 uur
Nu de lieverdjes
Rapport over moord
GEBR. EVERTS
DONDERDAG 22 APRIL 1965
PAGINA 1
WÊÊÊmmêiI
liÉÉitiltÉiÉllI
1mMëÊÊÊm
(Door Haye Thomas)
Ogenschijnlijk is er niets bij
zonders aan de Magdalen-
eilanden. Ze liggen klein
en grimmig tussen Newfound
land en het Canadese vasteland,
in de baai van dr Sint Laurens-
rivier. De uitlopers van de
Oceaan stuiven er telkens weer
in een razende warreling van
fonkelwit schuim omhoog tussen
de grillige klippen. Stormen kun
nen er plotseling en met grote
Woede opsteken. Ze horen een
voudig bij deze kale, onherberg
zame rotsstulpen, vaak gehuld in
grauwe, mistroostige nevelflar
den. En dat is dan een passende,
natuurlijke camouflage voor het
duivelse bedrijf, dat hier sinds
jaar en dag door een aantal men
sen wordt uitgeoefend en gerust
als de basis mag gelden voor de
Wereldomvattende handel in zee
hondenbont. Het is nog niet zo
lang geleden dat hier de zeehond
in indrukwekkende miljoenen
formaties voorkwam, alle levend
Van en in de ademtocht van de
zee. Toen kwam de mens met
lange, voortdurend bijgeslepen
messen. Hij had het voorzien op
tie jonge, eigenlijk pasgeboren
zeehond. Om precies te zijn op
zijn wollige, nog donzige huid.
Om deze huid zo goed en zo gaaf
mogelijk te houden, moesten deze
dieren levend worden gevild.
Deze opdracht wordt tot op de
dag van vandaag met zulk een
toewijding en routine uitgevoerd,
dat er van heel die indrukwek
kende miljoenencollectie op de
Magdalen-eilanden nog maar een
klein deel over is. En een totale
uitroeiing nog maar een kwestie
van tijd blijkt te zijn.
Strak en elegant, zacht als fluweel en vooral erg chic en duur. Maar
tussen Magdaleneïlanden bij Newfoundland en de Amsterdamse
Keizersgracht ligt dan ook een geweldige afstand. Als deze eenmaal
is afgelegd, wie praat er dan nog over het bloedige drama
Een moeder-zeehond en haar
jong, pasgéboren, de huid nog
wollig en donzig. En daar gaat
het de jagers op de Magdalen
eïlanden nu juist om.
Een jonge zeehond in de omarming en de glimlach van een vrouw. Gaat het hier om de liefde voor
het dier of leeft ergens het heimelijke verlangen naar ook zo'n jas.
WATERONTHARDING
:-.x
Op de Parijse boulevard Hausmann
trippelt madame Laporte met een
speels blosje van weelde op de konen
in haar echte ,,Sealskin"-mantel. De
beharing is effen glad, zachter dan
fluweel en madame Laporte voelt
zich dan ook de „koningin te rijk".
Aan een Londense bar staat mrs Grey,
in haar nieuwe glanzende „White-coat"
Haar mantel is een beige pels, in
lengtebanen verwerkt, die toch slank
kleedt. Ze mag erin gezien worden,
die mrs. Grey, wanneer zij zich als
een spanrups omhoog buigt om te
nippen aan haar „martini on the
rocks" Op een terrasje aan het Am
sterdamse Leidseplein zit mevrouw
Jansen in een korte sportieve „Blue
back", die zo lekker zacht en toch
vd en stevig aanvoelt. Ze kennen
slechts het laatste hoofdstuk van het
Verhaal van hun jassen. Een verhaal
tussen Newfoundland en het Canadese
vasteland in de grauwe mistflarden
gebeurt.
Maar ondertussen gaat de slachting
door, en draait de handel op volle
dat vol bloed en stank begint op de
Magdalen-eilanden tussen Newfound-
|and en Canada. Het verhaal van de
*ange messen, die snel en vakkundig
06 jonge zeehonden van kop tot teen
opensnijden. De moeite van een ge
nade-steek tot besluit wordt niet ge
nomen. Na het villen, dat ongeveer
®en minuut of vijf in beslag neemt,
en met de grootste omzichtigheid
wordt uitgevoerd de huid mag im
mers niet beschadigen mogen de
Jonge zeehonden nog enkele minuten
lang doodbloeden en hopen op een
snelle aanval van de honderdduizen
den meeuwen, die hier dank zij de
hjens in een soort dorado leven. Ze
■kernen machtig en volgegeten aan-
Vjueken, de vleugelslag van de dood.
Maar ook de meeuwen van de Magda-
nm-ellanden zijn kieskeurig geworden,
want waar zo een overvloed is, kun
nen zij zich gemakkelijk tot hun deli
catessen beperken. En voor hen zijn
ae ogen en de navel buitengewone
delicatessen en het verorberen daar
van hoeft nog niet eens tot de dood
van zo'n jonge zeehond te leiden. Hun
schor en woest gekrijs vermengt
zich met het schrille, ijle gepiep van
ue honderden jonge zeehonden, die
hier in zoals dat dan heet het
seizoen, elke dag weer gevild worden.
Maar de winden waaien en gieren
nard rond en over de Magdalen-eilan-
uen en het lawaai van de branding
hu „6mt bet lugubere gejammer in
hit bloedbad als continu-bedrtjf. Zy
voeren de lauwe stank van de dood
Ki_,en felle slagregens spoelen het
woed van de rotsen en klippen...
Binnen enkele jaren is hier het
aantal van meer dan 20 miljoen
zeehonden tot nauwelijks één mil
joen teruggebracht. Voortduren
de protesten uit Canada zelf én andere
delen van de wereld werden gesmoord
in de tactiek van het zwijgen. Want
de huiden zijn duur. Een echte „seal"
kost wel 5.000 en men kan dus na
gaan wat dit bedrijf aan deviezen in
het laatje brengt. Het levend villen,
omdat de mode het zo wil, gaat door.
Toch lijkt het verzet de laatste tijd
groter te worden. Voor het eerst zyn
Canadese kranten tot een fel offen
sief overgegaan, rechtstreeks gericht
tegen de regering om aan het drama
van de Magdalens een einde te maken.
En ook hier te lande zjjn steeds meer
stemmen te beluisteren die krachtig
protesteren. Prof. dr. S. Hofstra,
voorzitter van de Nederlandse Dieren
bescherming, zei ons: „Inderdaad.
Wij zitten er ook achteraan. Maar
het gaat hier om een oud zeer, dat
al zolang in onze frontlijn ligt. Niet
dat wy de moed verliezen, maar wy
zijn hier al jaren mee bezig op inter
nationaal niveau. Tot nu toe zonder
succes."
Eigenlijk wacht men zo'n beetje op
de kruistocht van Uwe Koneman, die
samen met de Canadese journalist
Frank Weiss een kruistocht tegen de
„Moord-eilanden" is begonnen. Kone
man hanteert daarbij een even af
schuwelijk als doeltreffend wapen. Hij
heeft de slachting op de „Magdalens"
in film gebracht. Een van d meest
weerzinwekkende films, die er van ge
maakt moeten zijn. Want het ging
Koneman er om de waarheid zo rea
listisch mogelijk vast te leggen, dus
compleet met het snijden, de meeuwen
met het bloed op hun witte gespierde
lijven, de slachtoffers zelf kronkelend
van de pijn en het massale gegil en
gekrijs op de geluidsbanden. Met
deze film wil Koneman de wereld
rondreizen en overal laten zien wat er
toeren. „De vraag Is groot", zei ons
een Rotterdamse bonthandelaar. „De
jassen van zeehondenhuid zijn bij de
vrouwen zeer in trek. De vraag gaat
het aanbod zelfs te boven. Daarom
vertonen de prijzen een stijgende ten
dens". Het drama van de „Magda
lens" wilde hij best onderkennen.
„Maar", zo voegde hij er onmiddel
lijk aan toe, „deze eilanden staan
wat dit betreft niet alleen. Ik heb
gezien hoe men kreeften levend in
pannen met kokend water gooide en
gehoord hoe zij het uitpiepten van de
pijn. Kreeften zijn lekkernijen en daar
om worden zij gegeten. Hun juiste
bereiding maakt zo'n afschuwelijke
dood noodzakelijk. Palingen worden
levend gevild en hoevelen eten die
palingen niet. Om van de ganzelever
nog maar te zwijgen. De vrouwen
willen die jassen en ook al weten
zij het, kopen doen zij toch". Het is
de waarheid van een keiharde handel
die zonder blikken of blozen door
draait op de niet aflatende kracht
van de vraag naar luxe en weelde.
Wat hier niet of niet meer kan, gaat
elders rustig verder. Andere meesters,
andere wetten!
Vandaar het vreemde contrast
tussen het observatiebassin in
Artis en de met bloed bedekte
klippen van de „Magdalens".
Op deze eilanden zoekt men juist de
dood van de zeehonden en in het klei
ne bassin van Artis tracht men met
de uiterste zorg en toewijding zee
honden in leven te houden. De afge
lopen zomer zijn er hier een aantal
gebracht, op sterven na dood kan
men wel zeggen, toen men ze als
jonge dieren van het Wad lichtte. Men
is er in geslaagd een aantal van deze
dieren over het kritieke punt heen
te helpen. Dank zij een soort nage
maakte zeehondenmelk, bestaande uit
koemelk en room, aangevuld met
levertraan, vitamines en vollemelk
poeder. Een hulpactie waarvan de
oorsprong misschien ook wel in een
soort schuldgevoel te vinden is. Want
al vallen bij ons de zeehonden nu
onder de jachtwet en zijn zij dus be
schermd, wat het moorden betreft
hebben ook de Wadden een yerleden,
dat duizenden slachtoffers heeft ge
maakt. Op Texel en Schiermonnikoog
zijn er nog verschillenden, die er over
kunnen vertellen. Over de stille, som
bere dagen dat men bij hoogwater
balken met weerhaken in een cirkel
om de zeehonden legde. Bij laag-
water joeg men de dieren terug naar
zee en dus zo op de haken. Dan
kleurde het water rood en was het
gehuil niet van de lucht. Er was een
gespartel van jewelste, waarbij tal
van dieren zichzelf doodtrokken.
Hier gold het dan vaak een soort
strafexpeditie, omdat de zeehonden
deden wat de natuur hun ingaf, veel
en fijn haring eten. Op elke dode zee
hond stond een premie. Het tonen
van een voorpoot was al voldoende
om een paar gulden te incasseren.
En als de huid nog behoorlijk gaaf
was, kon ook daar een prijs voor ge
maakt worden. Want een paar schoe
nen en een portemonnaie waren er al
tijd nog wel van te maken. Bovendien
smaakte de lever, als je hem goed
met wat uitjes bakte, best lekker.
Dan was er nog het robbenjagen. Ge
woon een sport. Het besluipen van de
slapende dieren, plat op je buik over
het glinsterende wad. Als je het goed
deed kon je ze gewoon in de slaap
verrassen en ze bij de poten optillen.
Maar dan moest je ze flink hoog
houden, anders kouden zij met hun
tanden bü je benen komen.
Jaap Boon van de vuurtoren Eier-
land, de noordpunt van Texel,
heeft er ons van verteld. Hij is
hier het symbool van de andere
tijden voor de zeehond. Hij waakt
met zijn verrekijker tegen stropen,
en verboden schietpartijen in de hier
nog levende kudde van zo'n 200 zee
honden. Het Staatsbosbeheer hoeft
hem zelfs een snelle motorboot ge
geven, om patrouille te varen. Want
opeens zijn de zeehonden „lieverdjes"
van het Wad geworden. Het wachten
is nog op de zeewaardigheidspapieren
van de boot en dan kan hij er onder
alle weersomstandigheden mee uit
varen. Dat zal nodig zijn, want voor
de dieren zijn nieuwe belagers op
komen dagen. Belagers in de vorm
van vreemde ziekten, zoals de ge
vreesde longworm, die door vissen
in de zeehond wordt gebracht en reeds
tal van slachtoffers heeft gemaakt.
Jaap Boon heeft al verschillende dode
dieren aangetroffen, die aan deze
vreemde ziekte zijn gestorven. Hij
zag ze bewegingloos ronddrijven op
de lucht in nun zwarte glimmende
lijven, zachtjes wiegend in de deining
van de zee. Hij heeft ze netjes inge
pakt en opgestuurd naar een speciaal
laboratorium voor onderzoek. Want
men vil ook deze nieuwe belagers
bestrijden. Wat dit betreft is er op
de Wadden dus wel het een en ander
veranderd. Verandering die zeer ve
len ook voor de Magdalen-eilanden
wense.i, waar nu nog van dag tot dag
de lange messen flikkeren, het bloea
over de rotsen stroomt en het schrille,
angstaanjagende gepiep wordt over
stemd door de schorre, triomfante
lijke lach van de meeuw.
AMSTERDAM, 21 april Voor de
Nederlandse boekenliefhebber is een
unieke manifestatie in voorbereiding,
van zulk een formidabele omvang en
een zó overweldigende onderwerpen-
specialisering, als nooit tevoren in de
geschiedenis van het boek is vertoond.
Dat is de Nationale Boekenmarkt G5,
die van vrijdag 14 tot en met zondag
23 mei in het nieuwe RAI-gebouw zal
worden gehouden. Op een oppervlakte
van ruim 10.000 vierkante meter worden
hier voor het eerst 30.000 verschillende
boeken bijeengebracht voor kijklustigen
en kopers. Want tien dagen lang zal
de RAI een boekwinkel zijn van onge
kende omvang en sortering.
Naast de presentaties van bijna hon
derd Nederlandse uitgevers zal de
grootste attractie worden gevormd
door de onderwerpendstands. Lief
hebbers van bijvoorbeeld natuur
wetenschappen, kunst, reizen en toeris
me, speurders- en misdaadromans, of
vrijetijdsbesteding, vinden hier een zó
unieke collectie als nergens anders ge
boden kan worden. Er komen negen
van deze onderwerpenstands: belletrie
(of schone letteren), kunst en kunste
naar, speurders- en misdaadromans en
spionageverhalen, schepping en her
schepping, mens en maatschappij, kin-
en natuur, huis en gezin en vrijetijds
besteding. In een rustige sfeer kan men
hier letterlijk alles vinden wat over het
betrokken onderwerp wordt aangeboden.
Daarnaast zijn er honderd individuele
stands van uitgevers en importeurs en
een enorme, op zelfbediening ingestel
de Pocketbook-Supermarket, waar de
liefhebbers van pockets naar hartelust
zullen kunnen „grasduinen". Deze poc-
ket-supermarket krijgt een oppervlakte
van 450 vierkante meter.
Er komt een speciale expositie van
het Nederlandsen Bijbelgenootschap
met buitengewoon interessante inzen
dingen als oude wetsrollen en hand-
AMSTERDAM, 21 april In aanwe
zigheid van koningin Juliana en prins
Bernhard zal dinsdagmorgen 4 mei we
derom de nationale herdenking worden
gehouden ter nagedachtenis aan al onze
gevallenen.
Nadat de koningin en de prins om
12 uur bi) het nationale monument zijn
gearriveerd zal Rob de Vries een korte
declamatie verzorgen. Vervolgens zul
len aan de voet van het monument
kransen worden gelegd. De Johan Wil
lem Friso kapel zal koraalmuziek ten
gehore brengen. Na de taptoe zal één
minuut stilte in acht worden genomen
waarna het eerste couplet van het Wil
helmus zal worden gezongen. De plech
tigheid bij het monument eindigt met
een défilé door alle aanwezigen.
Tevoren zullen om 11 uur in de Oude
Lutherse kerk en de Nieuwe Zijds kapel
kerkelijke bijeenkomsten worden
belegd. In beide diensten zullen opper
rabbijnen, aalmoezeniers en predikan
ten voorgaan.
Na afloop van deze kerkelijke bijeen
komsten begeven de aanwezigen zich
in twee stille stoeten naar de Dam,
waar erewachten van zee-, land- en
luchtmacht staan opgesteld.
De erehaag voor koningin en prins
wordt gevormd door leden van de voor
malige Binnenlandse Strijdkrachten en
leden van het Veteranen Legioen Ne
derland. De nationale herdenking, die
gehouden wordt onder auspiciën van
de Commissie Nationale Herdenking en
het Comité Nationale Herdenking Mili
taire Gevallenen, vormt een inleiding
tot de plechtigheden die op 4 mei in
het gehele land zullen worden gehou
den. De herdenking zal worden bijge
woond door enige duizenden recht
streekse nabestaanden van onze geval
lenen uit het hele land.
schriften alsmede de fraaiste bijbel
uitgaven van de gehele wereld. De
Nederlandse grafische en papierin
dustrie zal een uitgebreide expositie
inrichten om de bezoekers een in
zicht te geven van de weg „van boom
tot boek". Met in werking zijnde ma
chines zal deze hoogst belangwekken
de wordingsgang worden geïllustreerd
en levendig voorgesteld.
Voor deze gigantische boekenmarkt
is uiteraard een formidabele organisa
tie nodig ten aanzien van de voortdu
rende voorraadvoorziening. Deze voor
raad van bijna een half miljoen boeken
zal worden opgeslagen in de Europahal
in een enorm magazijn met een plank
lengte van niet minder dan 7 km. Op
26 april zullen deze magazijn-stellingen
naar de RAI worden gebracht, waar
mee dan tevens de opbouw van deze
grootse manifestatie op boekengebied
zal worden ingeluid.
DEN HAAG, 21 april De Neder
landse missionaris pater J. Smit is door
de Indonesische bestuursambtenaar op
Nieuw-Guinea, Simbay, neergeschoten tij
dens een woede-uitbarsting van deze
laatste, volgend op een twistgesprek
tussen de twee over plaatselijke onder
wijszaken. Er is ernstige reden om aan
de geestelijke stabiliteit van de heer
Simbay te twijfelen. Er was eerder al
ten gevolge van misverstanden animo
siteit tussen de pater en de bestuurs
ambtenaar.
Dit heeft de ambassadesecretaris in
Indonesië, jhr. mr. E. van Suchtelen,
gerapporteerd aan het ministerie van
Buitenlandse Zaken in Den Haag na
een onderzoek dat hij ter plaatse naar
liet incident van 28 januari instelde. De
secretaris heeft het onderzoek kunnen
instellen met medewerking van de In
donesische autoriteiten.
Jhr. Van Suchtelen is ook tot de con
clusie gekomen dat er geen enkele aan
leiding is te veronderstellen dat pater
Smit vóór de dodelijke schietpartij voor
de republiek Indonesië beledigende op
merkingen zou hebben gemaakt. Ander
zijds waren er ook geen anti-(neo)kolo-
nlalistische sentimenten in het spel bij
Simbay, aldus het rapport. De Indone
sische autoriteiten hebben inmiddels
hun leedwezen over het gebeuren uit
gesproken. De ambassade heeft Indone
sië laten weten belang te stellen in de
verdere gerechtelijke procedure tegen
de verdachte.
(Advertentie)
Dealer voor Haarlem en Omstreker
Wagenwee 104 Haarlem Tel 12730
„OVERVEEN" Voor leden van de
Buurtvereniging „Overveen" zal op
maandag 26 april in het Kennemer Ly
ceum de heer A. de Looze een lezing
met dia's houden over zijn reis naar
Kameroen. De bijeenkomst begint om
8 uur.
Zeehondenbloedbad op
de Magdaleneilanden
