Hebt u dat
gelezen
Vrouwelijk schoon
en propaganda:
uitstekende
combinatie
In arm land kan bouw van een pomp
belangrijker zijn dan een stuwdam
Wandelende advertenties
brengen royaal geld op
De folklore
der
koninginnen
Wereld kleiner
Eten
Vicieuze cirkel
Kleine dingen
EEN EEUW „GRENZELOZE" SAMENWERKING -
FOLKLORE
BLOEMENMEISJES
FELICITATIE
KONINGINNEN
24 APRIL 196.»
PLUS
1865 was niet zo'n slecht
jaar; het is vrede in Euro
pa. Napoleon III en Bis
marck ontmoeten elkaar in
Biarritz en zijn nog geen
vijanden. Pruisen en Oos
tenrijkers zijn nog niet ten
strijde getrokken. In Ame
rika overwinnen de Noor
delijken in de Burgeroor
log. Lincoln wordt ver
moord, maar de slavernij
van de negers eindigt de
finitief. De wereld stapt
zoetjesaan een nieuw tijd
perk binnen, maar beseft
het nog niet helemaal. Ja
pan is op weg een grote
mogendheid te worden.
Cultureel bezit is 1865 be
paald een vruchtbaar jaar.
Tolstoi schrijft zijn mees
terwerk „Oorlog en vre
de". Wagner's „Tristan en
Isolde" wordt voor de eer
ste maal uitgevoerd. Lewis
Carroll voltooit zijn we
reldberoemde „Alice in
wonderland". Wilhelm
Busch schrijft zijn beken
de verhaal over de twee
deugnieten „Max und Mo-
ritz".
De heren met de gekle
de jassen die zich in het
zwierige Parijs van 1865
om de conferentietafel zet-
tei, dachten niet aan lief
dadigheid. Zij streefden
naar een concreet en prak
tisch doel. Hun nazaten die
zich een eeuw later om de
conferentietafel scharen,
streven naar een even con
creet en praktisch doel.
Toen, in 1865, wilde men
het verkeer tussen de ge
vestigde naties beter rege
len. Het was een kleine bij
drage tot de verbetering
van de wereld. Nu wil men
de wereld beter bewoon
baar maken niet voor
een paar mensen, en voor
een paar gevestigde naties,
maar voor alle mensen en
alle volken. Het is een
grootse bijdrage.
J. J. VIS
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllM
MEER en meer komt het in ge
bruik vrouwelijke charme
en schoonheid te benutten
voor reclame-doeleinden. De eerste
Nederlander, die met succes vrou
welijk schoon en ongekunstelde
charme voor zijn zaak „inzette",
was dr. Albert Plesman, de oprich
ter van de K.L.M., die bij intuïtie
begreep, dat een kittige stewar
dess nu eenmaal kwaliteiten heeft,
waarbij de man niet in de schaduw
kan staan. Plesman engageerde de
eerste vliegende gastvrouwen van
de wereld en het valt niet te ont
kennen, dat zijn „meisjes", zoals
hij de stewardessen noemde, er
veel toe hebben bijgedragen de
K.L.M. internationale faam te be
zorgen.
ke gevens. De Unesco, de v
tenschappelijke en opvoedkun
dige organisatie van de Ver
enigde Naties, werd in 1945 op
gericht. De internationale
Atoom Organisatie werd in
1956 opgericht. De gezondheid
van de mens werd een onder
werp voor internationale sa
menwerking: in 1946 werd de
wereldgezondheidsorganisatie
opgericht.
sen met de winst op zijn pro-
duktie. Maar hoe moet men de
schulden voor de aanleg van
een weg, een kanaal, een school
afbetalen? Dat kan pas gebeu
ren als de economie zich zo ver
heeft ontwikkeld dat de over
heidskas door belastingheffing
de schuld kon aflossen. En in
arme landen vergt dat tiental
len jaren.
Er gebeurt nog meer in dat
Jaar 1865. William Booth, ge
schokt door de nood van de
Engelse arbeidersklasse, richt
het Leger des Heils op. In Pa-
UJs komen voor de eerste maal
"e nationale telegraafdiensten
van een reeks landen bijeen.
..richten er de eerste inter
nationale telegraafunie op. De
bijeenkomst viel niet op tussen
ai het nieuws van 1865, maarzij
W3S \T niet minder belangrijk
om. Voor de eerste maal dwong
ne ontwikkeling van de moder-
e techniek en de moderne sa
menleving de mens tot het ma
ken van deugdelijke internatio
nale afspraken. Niet uit idea
lisme maar uit praktische
noodzaak.
De delegaties, die honderd
jaar geleden te Parijs bijeen
kwamen, zullen niet beseft heb
ben dat zij toen de eerste steen
legden voor het indrukwekken
de gebouw waarin nu allerlei
vormen van internationale sa
menwerking zijn ondergebracht-
Na de telegraafunie werden
vrij snel meer soortgelijke or
ganisaties gesticht: de wereld
postunie (1874) en de interna
tionale meteorologische organi
satie (1878). Beide organisaties
hadden de duidelijke bedoeling
om de contacten tussen de na
ties te bevorderen. Voor beter
postverkeer was gelijktrekking
van de tarieven noodzakelijk.
Voor beter scheepvaartverkeer
kon men niet zonder uitwisse
ling van weerkundige gegevens.
Zelfs volgens de toenmalige
maatstaven werd de wereld
snel kleiner. Samenwerking
tussen de landen kon niet uit
blijven. Men moest een inter
nationaal apparaat opbouwen
dat gelijke tred hield met de
ontwikkeling van de moderne
communicatiemiddelen. Het pu
re nationalisme vierde in het
laatste kwart van de vorige
eeuw hoogtij, maar praktische
mensen begrepen toen reeds
dat men moest samenwerken
over de grenzen heen om van
de wereld geen chaos te maken.
Het jaar 1919 bracht de vol
gende steen in 't gebouw van de
internationale samenwerking.
Te Genève werd de Internatio
nale Arbeidsorganisatie opge
richt. De nationale arbeidsbewe-
gingen dwongen de verschillen
de staten tot verbetering van
materiële positie van de werk
nemers..
De afloop van de Tweede
Wereldoorlog en de oprichting
van de Verenigde Naties heb
ben een geweldige stimulans
gegeven voor de uitbouw van
de internationale samenwer
king. Op het gebied van de in
ternationale communicatie
kwam de laatste nog ontbre
kende organisatie tot stand: de
scheepvaartorganisatie IMCO
(in 1948) nadat in 1944 de lucht
vaartorganisatie (ICAO) was
opgericht-
Maar ook ging men een ge
heel nieuw terrein betreden:
dat van de internationale cul
turele samenwerking en de uit
wisseling van wetenschappelij-
Maar wie kan er gezond zijn
als hij niet genoeg te eten
heeft? Het antwoord op deze
vraag heeft tientallen politici,
economen, technici en andere
specialisten gebracht tot de op
richting van die grote reeks
van internationale organisaties
die hu zeer sterk het uiterlijk
en de inrichting van het ge
bouw der internationale sa
menwerking bepalen,
In 1945 werd de FAO opge
richt, de voedsel- en land
bouworganisatie van de Ver
enigde Naties. De oprichters
van de FAO hielden zeer
duidelijk voor ogen dat ver
hoging van de levensstan
daard in de wereld slechts
bereikt kan worden door ver
betering van de landbouw
methoden en verbetering van
de voedselgewoonten. Juist
op deze twee doeleinden richt
de FAO zich dan ook.
In 1944 werden het interna
tionale monetaire fonds en de
wereldbank opgericht. Wie een
achterlijke economie wil ver
beteren, heeft geld nodig. Maar
behalve geld ook goede raad.
De wereldbank verschaft beide.
Het internationale monetaire
fonds verschaft korte kredieten
bij acute moeilijkheden in de
betalingsbalans van een land.
Daarbij doen zich een aantal
problemen voor, die tot nu toe
onbekend waren- Arme landen,
de ontwikkelingslanden, kun
nen geen geld lenen als zij het
niet terug kunnen betalen. Ar
me landen hebben niets aan
produktieverhoging als zij hun
meer-produktie niet kunnen
uitvoeren. Arme landen moeten
soms geld lenen voor projekten
die zich zelf niet direct betalen
maar pas na een hele of halve
generatie. Wie een fabriek
bouwt, kan zijn leningen aflos-
In de rijke landen vergeet
men wel eens dat de opbouw
van de moderne economie an
derhalve eeuw heeft geduurd.
De arme landen hebben niet
zo veel tijd. Hun bevolkingen
groeien snel nu de meeste do
delijke ziekten zijn bedwongen.
Voor deze groeiende bevolking
is werk nodig, woningen, on
derwijs. Het is een vicieuze cir
kel die alleen met de steun van
de bevoorrechte naties kan
worden doorbroken. Laten wij
daarbij niet vergeten met hoe
veel ellende de opbouw van ons
produktieapparaat gepaard is
gegaan. En dat gebeurde in een
tijd waarin de rijke landen heel
wat winsten haalden uit hun
koloniën, de ontwikkelingslan
den van nu.
Als wij willen voorkomen
dat dezelfde ellende, dezelfde
verpaupering die wij uit de
geschiedenisboekjes over de
vorige eeuw kennen, zich op
veel groter schaal en dus in
veel ernstiger vorm herhaalt,
dan moeten wij de jonge lan
den de helpende hand bieden-
Voor al deze na de tweede we
reldoorlog noodzakelijke vor
men van hulpverlening is een
aantal internationale organisa
ties opgezet. De ene voorziet
in het verschaffen van kredie
ten op makkelijke voorwaar
den, de andere houdt zich be
zig met het overdragen van
kennis, theoretische en prakti
sche. Weer een andere beoogt
de ontwikkeling van de han
delsrelaties zodat door afschaf
fing van handelsbeperkingen
de arme landen hun produktie
kunnen exporteren naar de
rijke landen. Het speciale fonds
van de Verenigde Naties, de in
ternationale ontwikkelingsas-
sociatie, de internationale fi
nancieringscorporatie, de alge
mene overeenkomst inzake ta-
en hanclel en de eind
1964 opgerichte raad voor han-
u en ontwikkeling houden
zich alle in een of andere vorm
met dit soort van hulpverle
ning bezig.
Er wordt vaak geschimpt
op deze vorm van internatio
nale samenwerking. In het
rijke deel van de wereld ziet
men de noodzaak niet direct
in. Men haalt uit de kranten
de argumenten om er tegen
te zijn: corruptie, revoluties,
dictatuur. Er blijft te veel
aan de strijkstok hangen, het
geld verdwijnt in een bodem
loze put. Het is een trieste
waarheid dat vooral het
slechte nieuws de voorpagi
na's van onze dagbladpers
haalt Daarom leest men te
weinig over de ziekten die
wel bedwongen zijn, de hon
gersnoden die wél overwon
nen zijn, de huizen die wél
zijn gebouwd en de kinderen
die wél naar school gaan.
Het werk van de internatio
nale hulpverlening is niet spec
taculair. Het gaat om kleine
dingen: een pad door het oer
woud, de aanleg van een wa
terleiding in een Aziatische mil
joenenstad, verbetering van de
eetgewoonten, de ontwikkeling
van een abc in een land waar
men nooit heeft gelezen, het
schrijven van leerboekjes. Het
ontwerpen van een goede en
goedkope pomp kan soms voor
duizenden mensen belangrijker
zijn dan de aanleg van een
stuwdam of een vliegveld.
Wij zijn gewend geraakt aan
Delta-dammen en maan-raket-
ten. Maar voor de arme boer in
India, de huisvrouw In donker
Afrika, de Indianen-kinderen
hoog in de Andes kan een fiets,
een stel pannen of een potlood
belangrijker zijn. Al te vaak
denken wij dat met een gulle
gave het probleem is opg'elost.
Maar wie geld bijeenbrengt
voor de aanbouw van land
bouwtrekkers, waardoor de
landbouw in een ontwikkelings
land verbeterd kan worden,
vergeet dat de trekker over een
weg naar de plaats van be-
bestemming vervoerd moet
worden, dat de gebruiker de
bediening en het onderhoud
inoet leren, dat olie en benzine
banden en onderdelen ter
plaatse aanwezig moeten zijn,
dat 'n goede monteur onmisbaar
is. Wie eeuwenlang met een
houten ploeg heeft gewerkt, Is
blij met een stalen. Maar h{j
moet de ploeg leren slijpen en
hij heeft een slijpsteen nodig.
En door dit alles heen speelt
de moeilijkheid waarover iede
re daad van technische bijstand
struikelt: de taboes, de adat, de
eeuwenoude zeden, hinderpa
len die wij altijd op onze weg
vinden en die alleen met de
grootst mogelijke voorzichtig
heid verzet kunnen worden.
Te vaak denken wij dat de
hulpverlening aan de ontwik
kelingslanden een soort liefda
digheid is. Maar met een stel
kleren, één paar schoenen, één
stuk zeep helpt men niemand.
Men moet de basis leggen voor
regelmatige produktie van de
ze goederen in het land zelf en
niet als een rijke oom na afle
vering van de goede gaven
weer opstappen.
DIE Cisterciënzer-monniken
toch U hebt kunnen lezen,
dat zij in de abdij van Cai-
dey, gelegen op een eilandje bij
Engeland, een zeer geheim par
fum vervaardigden, dat de
vrouwen bekoort, verjongt en
high maakt en de mannen in al
le staten van uitdelende char
me en verovering omtovert.
Met behulp van een expert op
dit gebied heb ik dit top-secret
produkt, waarin geen wijwater
voorkomt, maar waarin wel de
edelste, geurigste natuurproduk-
ten van Gods schepping ver
werkt zijn, kunnen opsnuiven.
IJ moet er mee handelen als met
een oude cognac, zorgvuldig ge
schonken in een bol glas, ivaar-
omheen uw handen verwarmend
trillen, zodat het kostbare vocht
even in beroering komt. Dan de
neus twee centimeter in het glas
laten zinken en de geur met
diepe kennersadem inhaleren.
Neem dus een flesje Caldey in
uw hand. schroef de dop eraf,
breng uw neus naar de kleine
opening en laat u al snuivend
wegzinken, mediterende over
het mooie, heerlijke leven, dat
u geschonken werd.
Is het een wonder, dat een
Amerikaans toerist tiaar de
monniken stapte en zonder veel
poespas zei: well, hier zitten
miljoenen in voor mijn markt;
mijn gebed is verhoord, gij zult
geen klassieke, arme monniken
meer zijn, maar weldoende
rondgaan, zoals ik. als er vol
doende aan verdiend is.
De monniken in alle staten
van vervoeringIn de refter
heftige debatten, minder eetlust,
meer gewetensvragen. Maar pa-
ter-procurator zette door e?i
toen hij besloot om het parfum
van Caldey in geconcentreerde
vorm naar Amerika uit te voe
ren, was alle weerstand gebro
ken en ieder concentreerde zich
in gebed om de Heer te danken.
Toch vraag ik mij af, waar
we op deze manier naar toe
gaan. De Benedictijnen hebben
hun Benedictine, een likeur
waarin de hemel schijnt neerge
daald. Op een oude fles Bour
gogne staat een dikke Francis
caan. proevend tussen de wijn
vaten in een kelder van een af"
gezonderd klooster. De Cister
ciënzers zijn binnen met het par
fum.
Maar zeggen wellicht de paters
Augustijnen: wij vervaardigen
leverworst, die de beste van de
wereld genoemd mag worden.
Daar kan geen Argentijnse ex
portslagerij tegen op. Waar
blijft de Amerikaan, die ons pro
dukt sappig, gekruid, zuiver
leverkleurig, met stukjes zacht
tot smullen dwingend spek
gaat verkopen?
En de vrouwen van Bethanië
zien uit naar een top-secret lip
stick, die nooit afgeeft en de na
tuur in haar schoonste vorm laat
opbloeien.
Voor de Jezuïeten ligt de zaak
anders. Naar ik gehoord heb, is
hun invloed op de damesbladen
groter dan de argeloze lezer ver
moeden kan. Zij weten raad met
elk probleem, lossen onder ge
raffineerde pseudoniemen als
miss Society en daddy Round-
board de intiemste en psycholo
gisch meest hoogstaande moei
lijkheden op. Zij zouden miljoe
nen brieven van fans ontvangen,
met twee postzegels voor admini
stratiekosten.
Intussen verneem ik, dat de
Dominicanen het er niet bij laten
zitten. In diep geheim bereiden
zij een uitzonderlijke pudding
voor. Met een aanbeveling in
achtenveertig talen.
PHILIP LANGERAK
„Ik heb eindelijk een goed baantje voor
jestuntman in een nieuwe dynamische
avonturenfilm!"
Ongetwijfeld zjjn er instanties, die het
schoonheidskoninginnengedoe overdrijven
en uitsluitend en alleen de „sex" laten
meespreken. Over deze categorie, over de
Missen Holland enz. willen wij het nu niet
hebben. Maar wel over de Haarlemse
bloemenmeisjes, de geüniformeerde dames
van de gerenommeerde felicitatiedienst,
de kaasmeisjes van de verenigde zuivel-
bureaus, de textielkoningin, de druiven-
prinses, de vorstin der heide en al die
anderen, die een produkt uit ons land op
hun eigen manier propageren. Charme en
onbevangenheid, dat zjjn de voornaamste
voorwaarden om tot dit korps te kunnen
behoren.
Oude gebruiken verdwijnen, nieuwe
komen in zwang. In onze samenleving
neemt de traditionele gebondenheid van
het volk langzaam maar zeker af. Voor
al in de grote steden raakt de folklore in
verval. Maar we zien tevens nieuwe ge
bruiken opkomen. Hierbij hoort ook de
uitverkiezing van de mooiste van het
land, stad of dorp. Of deze verschijnselen
zijn te rangschikken onder nieuwe fol
klore, willen wij niet beweren, maar een
feit is, dat vrouwelijk schoon een steeds
gewilder propagandamiddel wordt, en
dat jonge meisjes zich meer en meer be
wust zijn dat hun lieftalligheid in hoog
aanzien staat.
Het nieuwe beroep van receptioniste is
zeer gewild en wanneer er per adver
tentie bus-stewardessen voor de Grey
hound Lines in Amerika of kaasmeisjes
voor Engeland worden opgeroepen, mel
den zich honderden gegadigden.
Het Nederlands Zuivelbureau selecteer
de voor zijn laatste tournee door Enge
land niet minder dan 200 sollicitanten en
de gelukkigen die tot kaasmeisje werden
uitverkorenen waren slechts tien in getal,
Of dit een succes is geworden, deze kaas
expeditie gepresenteerd door charme?
Overweldigend! De Engelsen overstelpten
de meisjes, die een oud-Hollands kostuum
droegen, met vragen over Nederland. En
ofschoon de resultaten van het optreden
der kaasmeisjes moeilijk in cijfers zijn uit
te drukken, kan zonder meer worden ge
zegd, dat deze wandelende advertenties
van ons boter-, melk- en kaas-landje de
verkoop van deze produkten in Engeland
en Schotland in hoge mate hebben be
vorderd. De kaasmeisjes hebben niet al
leen een interessante, en ook wel ver
moeiende tijd gehad, maar verdienden
bovendien goed. De meisjes streken een
belastingvrij salaris van 1375 grdden op
en moesten daarvoor gedurende vier we
ken telkens vijf dagen werken. Dat was
„schoon'' verdiend want overtocht, over
nachtingen en maaltijden waren vrij.
„U hebt een stunt van tien miljoen in
uw handen", zei een Amerikaanse publio
relations-man tegen de heer W. van Wil
lige, toen deze hem vertelde van zjjn
plan om met een team bloemenmeisjes
naar het buitenland te trekken. Dat is
tien jaar geleden. Nu zijn de bloemen
meisjes in een goed deel van de wereld
een begrip geworden. De Amerikaan
dacht, zoals de meesten van zijn landge
noten, in nuchtere cijfers. Voor hem was
het een uitgemaakte zaak, dat de bloe
menmeisjes ook voor commerciële doel
einden in het geweer zouden komen.
De heer Van Willige echter wilde uit
sluitend en alleen via zijn jonge „bloe
men" de aandacht vestigen op Haarlem
als bloemenstad en dat is hem wonder
wel gelukt. De „tien miljoen" van de
Amerikaan zijn er allang uitgekomen, zo
redeneert de heer Van Willige nu. „De
„Holland promotion" is door onze meis
jes zeer bevorderd en de bollenkwekers
hebben hiervan groot profijt ondervon
den."
Het werk van de bloemenmeisjes is
vaak erg vermoeiend. Neem alleen maar
eens dat halve uurtje op de New Yorkse
Fifth Avenue toen zij tienduizend nar-
cissen uitdeelden. Per jaar is de omzel
zo'n kwart miljoen bloemen. Daarenbo
ven moeten de meisjes iets weten te ver
tellen over de bloemen, die zij uitdelen:
wanneer je narcissen moet planten, hoe
ze te verzorgen en welke soorten er zijn.
Ze moeten ook weten, dat je bijvoorbeeld
nooit een oranje bloem op een paarse
jurk speldt en dat bij heren, die een
onderscheiding dragen, de bloem op hun
linkerrevers thuishoort.
De felicitatiedienst een uitvinding
van Pieter Weduwer uit Leiden staat
of valt met de charme en de eenvoud
van de dames, die per kleine auto door
stad en land trekken om Nederlandse (en
sinds kort ook Belgische en Duitse) toe
komstige bruidjes voorlichting te geven
over het huishouden en de onontbeerlijke
ingrediënten, nodig om straks als keu
kenprinses te kunnen optreden. Natuur
lijk is de Felicatiedienst uitsluitend een
reclame-affaire, maar de manier waarop
ze zich aandient, is zo verrassend, dat nog
nimmer een bruid-in-spe de hostess van
de felicitatiedienst de deur heeft gewe
zen.
„Om een vrouw te bewerken verkeert
onze hostess in een ideale positie," al
dus Pieter Weduwer. „Zij spreekt met
de bruid en de bruid is een heel apart
De bloemenmeisjes, handelsmerk
van Haarlem.
mens. Het heelal draait om een bruid
en niets is belangrijker dan de bruiloft.
Ieder die bijdraagt tot meerdere eer
en glorie van dat bruid-zijn, wordt
vriendelijk binnengehaald."
Weduwer, die ongeveer 45.000 vrouwen
per jaar een bezoek laat brengen in Ne
derland, heeft gemiddeld dertig hostes-
sen in dienst. En ook deze ondernemende
reclameman bewees, dat vrouwelijk
schoon en propaganda prachtig te com
bineren zijn.
Zo zijn de koninginnetjes alom als pad
destoelen uit de grond gerezen. Weinig
feesten in Nederland worden nog gevierd
zonder de gekroonde of mooi uitgedoste
schone van stad of buurt. Zo heeft En
schede zijn textielkoningin, het Westland
zijn druivenprinses, Eindhoven zijn licht-
koningin, Bolsward zijn hooimeisje, Ede
zijn heide- en honingkoningin en Lands
meer zijn eierenmajesteit. Het rijtje zou
gemakkelijk nog kunnen worden uitge
breid met tientallen andere vorstinnen
van meer of minder allure, maar uit het
bovenstaande is wel duidelijk geworden,
dat deze nieuwe vorm van reclame zijn
geld en moeite wel opbrengt.
Het voorbeeld van dr. Plesman heeft
een ware explosie ontketend van vrouwe
lijke bekoorlijkheid op het commerciële
vlak. Want wie kan de charme van een
vrolijk bloemenmeisje weerstaan, en is
een bril niet een begerenswaardig attri
buut zoals die gedragen wordt door „Miss
Brill".7
Ook de textielfabrikanten maken
gebruik van vrouwelijke charme
om hun omzet te vergroten.
Miss Bril wil laten zien, hoe een bril een sieraad kan zijn.
Kaasmeisjes zijn een belangrijke factor in het stimuleren van de export
onzer zuivelprodukten.
