Auto voor korte afstand
Parkeren met
de neus naar
het trottoir
Haremdames, uw
fiets staat voor..
Hebt
u
gele
ze
Uitputtend
Toesteróming
ÉkH
2?> MEI 1965
PLUS
Sluisdam uit Voorburg zit in
r haar boudoir op een harde
.^te stoel aan haar bureautje.
J is net een en twintig geworden
Hanneke die onderwijzeres is
11 de openbare lagere school van
s,aar geboorteplaats, is hard aan het
j Meren. Af en toe herhaalt zij
ldop enkele zinnen uit het boekje
0°r haar.
''Gebruik liefst geen kousebanden
Sar wilt gij ze toch dragen, maak
i dan zeer los onder de knie vast,
bovenste van de kous moet dan
sj'er de kouseband worden heenge-
a§en, daar dit anders de vrije
kniebeweging hindert", repeteert
het meisje.
„Er bestaat niets nadeligers dan
u tijdens het rijden in een soort
van koker (een zogenaamd corset)
op te sluitenherhaalt Hanneke.
U begrijpt het al, dit zelfbewus
te onderwijzeres je was bezig met
de theorielessen van de rijwiel-
school, die in het voorjaar van 1888
in Den Haag was opgericht.
Flirt-tandem
Vlugger per (iets
85-jarige leert fietsen
Geen buikjes meer
Fietsen voor harem
Niet te hard
Ook Mark Twain
lippenstift
rokken zo
KÖNtflKtljKE
toen en nu
Twee beelden, die de degradatie van het rijwiel treffend illustreren. Links
een stalling in het jaar 1902, toen de karretjes met grote zorg werden gekoes
terd en zelfs elk over een aparte „box" beschikten. Rechts de nonchalance
zoals die vandaag de dag ten opzichte van de fiets wordt betoond. De foto is
genomen op de brug bij het Amsterdamse centraal station.
Zeven dagen uitrusten na
één dag „wielrijden"
IN' Engeland is een klein voertuigje,
ontwikkeld, waarvan de ontwer
pers, een firma in Somerset, gelo
ven. dat het de auto van de toekomst
wordt, vooral voor stedelingen, forensen,
winkelende dames en andere rijders op
de korte afstand. Het autootje is slechts
iets langer dan twee meter, en er kun
nen drie personen, de bestuurder mee
gerekend, in plaats nemen op één bank.
Dat is in bijna alle gevallen ruim vol
doende voor forensen, en waarom ls het
nodig voor die enkele keer dat er meer
personen mee willen rijden, een extra
royale wagen te maken, hebben de ont
werpers geredeneerd De miniatuur-con
structie heeft vele voordelen, zoals de
mogelijkheid om dwars te parkeren, met
de neus of de achterkant naar de trot
toirband, en een zeer kleine draaicir-
kel van nog geen vier meter.
Volgens de toekomstige bouwer zal de
nieuwe wagen, waarvoor nog geen naam
is bedacht, de doorstroming van het ver- j
keer zeer bespoedigen door zijn grote
wendbaarheid en geringe afmetingen.
rechtstreeks afgeleid van de
draagkoets
Ook de parkeermogelijkheden worden
er door verruimd. Wanneer het karretje
met de neus naar het trottoir geparkeerd
staat, kan men via de voorkant het in
terieur bereiken. Het uiterlijk kenmerkt
zich door zeer hoge ramen, die een per
fect uitzicht garanderen. Het model is
rechtstreeks afgeleid van de feodale
draagkoets.
Wanneer de bouw zal beginnen is nog
evenmin bekend als wat de forensen-
auto-van-de-toekomst zal moeten kosten.
samengesteld na een jaar wielrij-erva
ring. Nee zeg ik.een gewone rok, een
voudig van onderen gezoomd of gedra
peerd, is voor de meeste „machines" ge
schikt. Trek niet uw beste japon aan.
want ik heb herhaaldelijk moeten consta
teren, dat de randen van de japon be
smeurd werden door zwarte olie. Voor
hoofddeksel moet u. dames, een stevige
wollen hoed of een pet kiezen. Denk
vooral om uw huid. Wanneer de zon
schijnt moet u haar met vaseline of
glycerine insmeren
Hanneke en haar vriendinnen hielden
zich nauwkeurig aan de voorschriften en
behouden en stralend van gezondheid en
levenslust kwamen zij na tien dagen
weer l1? ouderlijke woning terug.
Wielrijden was in 1888 een zwaar kar
wei, want wie op stap ging moest ook
een flinke gereedschapskist meenemen
voor eventuele mankementen. Hanneke
had zich het sleutelen eigen gemaakt en
met groot gemak hanteerde zij schroeve-
draaiers terwijl zij ook met getwijnd ga
ren, kit om een losse band weer op te
plakken en soldeersel prima kon omgaan.
Het was een gulden stelregel om niet
te veel waarde te hechten aan de kunde
van de dorpssmid. Reparaties moesten
meestal met hout worden uitgevoerd en
in zo n geval was de timmerman de des
kundige die uitkomst bracht.
mxxx xa augustus xooo. xicuintuvt;
Hanneke had zich meteen als leerling
opgegeven en nu stond zij voor het ex
amen. De zon straalde uit een onbewolk
te lucht en Hanneke verheugde zich reeds
op de tocht per rijwiel, die zij met twee
vriendinnen door Zuid-Holland zou gaan
maken. Tenminste als zij slaagde
dat was de voorwaarde, die haar vader
had gesteld.
Hanneke Sluisdam" en een begeleider
uit die dagen naast het fietsende, meis
je van vandaag.
Hanneke slaagde met glans en toen
zij enkele dagen later op haar houten
rijwiel stapte en hobbelend over de har
de kinderkopjes van de Haagse weg naar
Kijkduin reed, waren er vele voorbijgan
gers, die het moedige meisje uitjouw
den en minachtend naschreeuwden. Men
kon zich in die dagen eenvoudig niet
voorstellen dat 'n fatsoenlijke vrouw in
het „wielrijden" plezier zou kunnen heb
ben
Hanneke en haar vriendinnen trokken
zich van de smalende opmerkingen langs
stoffige wegen en paden niets aan. Zij
hielden zich stipt aan de regels van het
spel.
Dat de medici omstreeks de eeuwwis
seling het rijwiel ontdekten als gezond
heidsmiddel tegen alle mogelijke kwaal
tjes blijkt wel uit de volgende ontboeze
ming van dr. Riegers uit Den Haag:
„Het is mijn vaste overtuiging, dat ik
vele mensen van een ellendig leven heb
gered door hun het wielrijden voor te
schrijven. Iedereen, die de middelbare
leeftijd gepasseerd is of niet, kan, wan
neer hij geen organische gebreken heeft,
de bycicle of trycicle berijden tot heil
van zijn gezondheid. En dat geldt ook
voor dames!"
Een uitspraak, die overigens nu in de
eeuw van de auto weer opgeld doet want
tal van managers, zowel mannelijke als Maar wat wij thans als de gewoonste waagstuk,
vrouwelijke, krijgen van de arts het dc-zaak ter wereld beschouwen, was in
vies te gaan fietsen om die zithoudingOmstreeks 1910 werden de eerste fiets-
eens te verwisselen voor de gekromde
rug over het stuur. Men ziet weer, de
geschiedenis herhaalt zich. Het rijwiel
zal altijd blijven bestaan, al komen er
nog zoveel brommers en auto's.
68,4
he HEiatBimmppii
en heidebranden hebben we al weer achter de rug, en dat
altijd irt vakantieseizoen nog niet eens begonnen is. Er zijn blijkbaar nog
tingen d die 2 *n vrije natuur ontslagen achten van alle verplich-
zullen to™'Mtn Oewone omgeving van kracht zijn. Maar bij alle vrijheid
teen sen dat vr^leid van anderen moeten ontzien. En ons gedragen zoals we
de Kon 1V aJldere.n zich gedragen. Op deze gedachte is de nieuwe affiche van
komende w i Heidemaatschappij gebaseerd die hierboven is afgebeeld. De
Bussun 21414 u tekening - ontwerp van de heer H. Baljet in
n - overal aantreffen. Al scheelt het maar één bosbrand...
Een der voornaamste punten van het
wielrij-reglement luidde: „Een lange rit
op de eerste dag zal de berijder meestal
zo uitputten, dat er op zijn minst vijf tot
zeven dagen nodig zijn om weer op ver
haal te komen. Nee.langer dan tien
kilometer was de tocht van de eerste
dag niet en toen de meisjes de volgende
dag weer op stap gingen, hadden zij een
stevig ontbijt met versterkend vlees en
twee gekookte eieren genuttigd om ten
minste opgewassen te zijn tegen de eer
ste vermoeienissen. Met een gangetje
van acht kilometer per uur „stormden"
zij over Gods wegen en af en toe stap
ten zij af om op een bank of in het gras
wat uit te puffen van het zware werk.
„Na ongeveer vijftien kilometer te heb
ben afgelegd moet u een kleine verfris
sing gebruiken. Wat biscuits en een glas
(volle) melk zijn zeer zeker aan te be
velen", zo schreef de wielrij-leraar voor.
Hanneke en de andere pioniersters hiel-'
den zich stipt aan de orders. Toen zij
vijf en twintig kilometer hadden afgelegd
in een „moordend" tempo, zochten zij
het logeeradres op, namen een bad en
trokken andere kleren aan. Dit alles om
stijfheid der ledematen te voorkomen.
Ja, dat wielrijden in die dagen was
geen sinecure. Alleen een sterk en door
en door gezond mens kreeg van de dok
ter toestemming in het zadel te gaan zit
ten. Immers, wat de beoefenaars van de
ze nieuwe tak van sport onderweg alle
maal te verduren hadden, was geen klei
nigheid. Het theorieboekje van de school
wond er geen doekjes om, leest u maar!
„Wanneer gij de mond onder het rij
den dichthoudt en tussenbeide uitspoelt,
zal de pijnlijke dorst waaraan zovelen
lijden en die veroorzaakt wordt door
het hete stof dat de keel uitdroogt, ge
heel verdwijnen. Wanneer gij voelt dat
gij onder het rijden een kou hebt ge
vat, ga dan te bed bij aankomst in
uw hotel of logeerhuis. Drink een glas
pure alcohol en stapel alle dekens die
gij kunt krijgen over u heen. In negen
van de tien gevallen zal elk spoor van
verkoudheid de volgende morgen zijn
verdwenen."
Ook over de doelmatige kleding was
de wielrij-school zeer instructief.
„De jurken die u tijdens het wielrijden
draagt moeten donker van kleur zijn en
zo eenvoudig mogelijk van snit. De leng
te is ongeveer gelijk aan die van een
wandelcostuum. Ook uw schoenen moe
ten zijn aangepast aan het wielrijden.
Brede zolen en hakken terwijl de jolen
bovendien moeten zijn voorzien van
blokken, zodat zij een stevige greep heb
ben op de pedalen.
Algemeen denkt men, „aldus de schrij
ver van het boekje," dat een rijkleed zo
als door amazones gedragen wordt de
beste dracht is. Neen zeg ik, en Ik kan
het weten, want ik heb deze handleiding
Dezer dagen wordt door een groot aan
tal Nederlandse fietsenhandelaren een
actie begonnen voor gratis fietsenkeurin-
gen Na afspraak met een fietsenhande
laar zullen fietsers hun vervoermiddel
bij de desbetreffende handelaren (die
herkenbaar zijn door een embleem op
hun etalageruit) kunnen laten keuren.
Op een keuringskaart wordt dan nauw
keurig aangegeven in welke toestand de
verschillende onderdelen van de fiets zich
bevinden. Recente onderzoekingen heb
ben uitgewezen dat veel van de fietsen
die op het ogenblik bereden worden, niet
betrouwbaar meer zijn, zelfs zo dat de
berijder door de politie bekeurd kan wor
den. De genoemde actie wordt gevoerd
om het veilig fietsen te bevorderen en
hierdoor een bijdrage te leveren voor de
algemene verkeersveiligheid.
In Amerika wordt niet alleen de ge
wone fiets bijzonder populair, maar
men heeft er ook sinds kort een zoge
naamde flirt-tandem gelanceerd. Een
ideaal vervoermiddel voor verliefden
(en niet voor hen alleen): de jongen
en het meisje zitten niet achter, maar
naast elkaar op deze tandem.
In de Amerikaanse stad Boston heeft
men uitgerekend dat de brandweerauto's
van nu er langer over doen om de plaats
van de brand te bereiken dan de met
Tf/E leven in een tijd, waarin
yy het rijwiel, zoals men vroe
ger plechtig zei, en zoals het
voertuig in de wetgeving en de
daarmee samenhangende regle
menten nog altijd heet, opnieuw
ontdekt wordt. Evengoed als dat
met de trein het geval is krijgen
veel mensen weer oog voor de
voordelen die aan het gebruik
van de fiets verbonden zijn. In
niet geringe mate is dat het
werk geweest van de stichting
„Fiets", die zich beijvert de vele
goede kanten die het rijwiel be
zit, duidelijk in het daglicht te
plaatsen.
Naast het verhaal over die
eerste dagen daarom hiernaast
een aantal aardige wetenswaar
digheden betreffende de twee-
wieier, verzameld door de redac
tie van het blad „De Fiets".
paarden bespannen brandweerwagens
van vijftig jaar geleden. Ook in Londen
zijn er verkeersknooppunten waar men
met een auto maar heel langzaam voor
uit komt. Er zijn daar straten waar de
auto's slechts een snelheid van 6,2 mijl
per uur kunnen bereiken, terwijl men in
het jaar 1905 er met paard en rijtuig
nog 14,8 mijl per uur haalde. Het gevolg
is dat velen maar liever de fiets nemen:
in de overvolle straten in ieder geval
een aanzienlijk sneller vervoermiddel dan
de auto. Bovendien zorgt de fiets dan nog
voor een gezonde beweging en de zenu
wen hebben er ook heel wat minder dan
in dc auto te lijden.
Mevrouw Anna Karlson uit 't Zweed
se dorpje Ringarum heeft voor haar 85e
verjaardag een fiets gevraagd en gekre
gen ook. Zij heeft die fiets nodig om
vlugger naar de bushalte te komen, want
zij moet regelmatig met de bus mee om
haai inkopen te gaan doen. Met 85 jaar
op de fiets is een prestatie, maar
het getuigt bovendien van veel moed en
zelfvertrouwen als men het fietsen op
die leeftijd nog gaat leren. En dat is bij
Anna Karlsson het geval.
Fietsen is onontbeerlijk voor de ge
zondheid van de moderne mens. Dat
is de mening van de arts dr. Chr.
Woodward, een expert op het gebied
van fietsen en gezondheidszorg ,die als
medisch adviseur verbonden is aan
de Britse wielrijdersfederatie. Hij ge
looft dat het fietsen heel wat pilletjes,
poedertjes en drankjes zou kunnen ver
vangen. Vooral mensen die een zittend
leven leiden komen beweging te kort.
Zij ontwikkelen hun spieren niet, maar
kweken vetrollen en buikjes. Sterke
spieren betekent heel wat voor het li
chaam.
Wie dagelijks fietst heeft veel meer
weerstand tegen allerlei kwaaltjes dan
de niet-fietsers.
Dc talrijke haremdames aan het hof
van de vorst van Saoedl Arable wor
den omgeschoold tot fietsters. Koning
Feisal wil met oeroude tradities in zijn
land breken en heeft een vijftigtal fiet
sen besteld die de gebruikelijke zes-
deurs Cadillac als vervoermiddel voor
haremdames zal moeten vervangen.
Hij heeft ook bij zijn broer Saoed op
een dergelijke maatregel aangedrongen j
en uit bezuinigingsoverwegingen én ter-"
j wille van de slanke lijn en de gezon
de beweging voor deze vertcgenwoordig-
I sters van het schone geslacht.
Er mag niet te hard worden gefietst.
Dat was in 1895 de mening van het
bestuurscollege van de stad Amster
dam, dat aan de raad voorstelde een
verordening uit te vaardigen dat een
fietser niet harder zou mogen rijden
dan een paard in gestrekte draf.
Ook stelden zij voor een verplichte
nummeraanduiding op fietsen aan te
brengen, dat aan het zadel of aan een
van de pandjes van de jas zou moeten
worden bevestigd. Het fietsnummer zou
ook moeten worden gedragen door men
sen van buiten Amsterdam, voorzover
zij ook binnen de gemeente gebruik
van hun fiets zouden willen maken. Het
voorstel werd echter afgestemd. De
Amsterdamse fietsen mochten onge
nummerd aan het verkeer blijven deel
nemen.
De bekende Amerikaanse schrijver
Mark Twain die grote bekendheid kreeg
door o.a. zijn Tom Sawyer was een van 1
de eerste Amerikanen die regelmatig
van een fiets gebruik maakte. Er wordt
van hem verteld, dat hij eens na een
fietstocht met zijn arm in verband thuis
kwam en op de vraag van zijn vrouw
wat er gebeurd was, antwoordde dat hij
bi.i het fietsen eerst met zijn handen en
toen pas met zijn voeten was afgestapt.
O
tochten door ons land georganiseerd.
Hier de aankomst der deelnemers
(twee vrouwen al!) in Rotterdam.
Hanneke Sluisdam's jeugd een waar
W. B.
EEN kort en ergens wegge
borgen bericht heeft mij
diep getroffen. Het is de
meisjes van Malawi verboden
lippenstift, nagellak en haaront-
kroezingsmiddelen te gebruiken
en korte rokken te dragen,
omdat zij „mooi genoeg" zijn
zonder kunstmatige hulpmidde
len. We zijn nog niet zover, dat
de jongemannen van Liverpool
wordt aangeraden hun haren
niet te laten groeien tot op de
schouderbladen, omdat zij zon
der die haren veel mannelijker
zijn. We zijn wel zover, dat het
dragen van een bril niet ontsie
rend meer genoemd wordt, maar
integendeel kan bijdragen tot
persoonlijkheidsvorming. Een
klein beetje gek zullen we altijd
blijven, want na de zware gebre-
jen kousen en de daaropvolgen
de zwarte ajours-beenbedekkin-
gen voor jonge dochters is de
witte kousenmode ingevoerd,
waardoor alle benen over één
kam geschoren kunnen worden.
Enkele zomerse dagen hebben
vele dames verleid om de kou
senfabrikanten in de steek te
laten, de witte kous te rempla
ceren voor 'n wit been of een
met vuurrode plekken, ontstaan
door de speelse fantasie van de
zon, die zich een aap lachte.
Het bericht uit Malawi in
Australië,,, I\eeft mij aanleiding
gegeven om op straat aan enke
le dames te vragen waarom zij
korte
zo noodzakelijk vinden.
Een typiste (23, f600 p. mnd.)
verklaarde geen nagellak te ge
bruiken maar kunstnagels, el
ke week naar de kapper te gaan
om wat kroezing in kaar haar
te krijgen (let u op de merk
waardige tegenstelling mét de
Malawiënen lippenstift naturel
te gebruiken, in verband met
de algemene toestand van haar
teint.
Een dame op middelbare leef
tijd vond dat de meeste jonge
meisjes door de korte rokken
kippen op hoge poten zrjn en dat
de boven de kniemodellen zijn
ingevoerd om de charme van
vrouwen boven de veertig be
ter te accentueren.
Een jonge zich schilderes wa
nende dochter (20 - niets tn de
maand) spuwde haar gal uit op
de fabrikanten van lippenstiften
die profiteren van de bloedelo
ze onmacht van vele vrouwen.
Kijk eens naar de schilderijen
van oude meesters, riep zij ent
housiast uit, zie eens koe de lip
pen van welgevormde vrouwen
naar voren komen als kersen of
vroege aardbeien, geïmporteerd
uit Italië. Geen permanent in
de haren maar een heerlijke na
tuurlijke slag in de lucht, geen
bleekwater, menie of schoen
smeer, maar de goudgele glans
van Eva's weelderige haren in
het ongerepte paradijs.
Toen hield ik een nozem aan,
die op mijn teken alle remmen
van zijn hooggestuurde brom
mer liet knarsen en piepen om
na twintig meter tot stilstand
te komen. De nozem (16 - zak
geld naar behoefte) veegde eerst
de haren uit zijn gezicht en keek
me met ontstellend mooie blau
we ogen aan. Haarontkroezings-
middelen? vroeg ie - we zijn
hier niet bij de negers. Korte
rokken? Ze hebben gelijk daar
in Malavië, die vrouwenorgani
satie heeft groot gelijk, de vrouw
moet een lange broek dragen.
Toen heb ik de moed opge
bracht om meneer pastoor naar
zijn oordeel te vragen. Hij beriep
zich op het Hooglied uit de Bij
bel en citeerde: Uw ogen, mijn
liefste, liggen als' duiven ach
ter uw sluier, uw lokken zijn als
een kudde geiten, als een band
van purper uw lippen, als gra-
natenhelften blozen uw wan-
gen
PHILIP LANGERAK
