Stevige basis voor Amsterdam van toekomst
Sovjet-versie van Concorde
TU-144 in 1968
in de lucht
T ransportvliegtuig AN-22
ook voor passagiers
Kostbaar zilverwerk uit
de collectie-Van Lennep
SARRASANI:
IMPOSANT
Natuurzuivere
Dag- en nachtwerk van de
zuiger Slote
Niet verder
vertellen!
blijfjongblijf fit fiets!
Staatssecretaris
bij rampschip
Nog drie slachtoffers
geïdentificeerd
Burgemeester van
Zaandam naar
Enschede
Veldkamp zegt toe:
Spoedig aanvraag
SER-advies over
het loonsvsteem
Schelpen
Vraatzuchtig
Astronomisch
PAGINA 5
Wijziging opleiding
van Kapucijnen
VRIJDAG 18 JUNI 1965
Leuk idee om de Edgar
ontdekking even voor je
zelf te houden. Laat ande
ren zélf maar uitvinden dat
het een aparte sigaar is.
Edgar laat je tenminste
weer merken dat je róókt
een prachtige sigaar
14 soorten
van 7 tot 42 ct.
Ook Uw Edgar is erbij.
Naar een nieuwe schoof op
'n nieuwe fiets!
Geef *0) nu vast (voor de vakantie}
„The Sans-family" in actie.
(Advertentie)
frisse King Pepermunt,
het besté dagelijkse middel
ter opwekking en verkwikking
AMSTERDAM, 18 juni In
de stilte van typisch Hollandse
polders en plassen ver van het
stadsrumoer bouwt Amsterdam
aan zijn toekomst. Die toekomst
wordt een hypermoderne stad
voor honderdduizend mensen in
en rond de veelomstreden Bijlmer
meer, waarvan de spectaculaire
plannen onlangs met gepaste trots
zijn bekendgemaakt. De Bijlmer
meer is nu nog een polder waar
twee episodes elkaar ontmoeten.
Aan de ene kant nog het malse
groen van de weilanden, aan de
andere kant de dagelijks groter
Wordende woestijn van grofkorre
lig geel zand waarop Amsterdam
zijn toekomst gaat bouwen. Aan
de ene kant de boerderijen in af
braak, aan de andere kant het
oprukkende leger van werklieden
die hun houten keten bouwen.
Dag en nacht gaat het werk op
Vinkeveense plassen door. Zand
wordt van grote diepte opgezogen,
in bakken gespoten en via een
Verszuiger aan de oever door een
kilometers lange buis naar de
Bijlmermeer getransporteerd. Hier
ziet men de perszuiger bezig. Het
zand m de bakken wordt weer met
water vermengd voor het de pijp
leiding ingaat. Een spectaculair
schouwspel dat vooral 's nachts
grote indruk maakt.
DEN HAAG, 18 juni De staatsse
cretaris van Sociale Zaken en Volks
gezondheid, dr. J. F. de Meijer, heeft,
vergezeld van Ir. M. H. Steenbergen,
de waarnemend directeur-generaal van
de Arbeid, een bezoek gebracht aan de
Verolme Xankcleaning N.V. in het Bot-
lekgebied. De staatssecretaris heeft de
directie van Verolme verzocht het me
deleven van de regering te betuigen
aan de familieleden der slachtoffers.
Men is er in geslaagd de stoffelijke
resten van de bij de ontploffingsramp
omgekomen werknemer van Verolme
H. G. Haasbeek, 42 jaar oud, gehuwd
en wonende op Roozenburg, te identi
ficeren, De stoffelijke resten, die de
rijkspolitie te water met dreggen in de
haven rond de onfortuinlijke tanker
heeft gevonden, blijken te zijn van P.
Kooper, 19 jaar, gehuwd en vader van
een kind en wonende in Den Haag,
en van J- 3. van der Linden, 30 jaar,
eveneens afkomstig uit Den Haag. Dit
betekent, dat men op het ogenblik ne
gen van de twaalf geborgen slachtof
fers heeft herkend. Vandaag is de rijks
politie te water voortgegaan met dreg
gen hi de hoop de overige vermisten
alsnog té vinden.
(Advertentie)
ENSCHEDE, 18 juni Binnenkort is
de benoeming te verwachten in de va
cature van burgemeester van Enschede.
Als kandidaten voor deze benoeming
worden onder meer genoemd burge
meester G. J. D. Franken van Zaan
dam en mr. A. J. Vleer, secretaris van
de Technische Hogeschool te Eindho
ven.
DEN HAAG, 18 juni Met ingang van
september wijzigt de Nederlandse pro
vincie der paters Kapucijnen de oplei
ding van haar toekomstige orde-pries
ters. Voortaan zullen de kandidaten niet
direkt na hun gymnasiale opleiding het
noviciaat ingaan, maar eerst twee jaar
theologie studeren om daarna hun no
viciaat te maken. Tijdens deze twee
jaar wonen de studenten in een kloos
ter, maar blijven leek.
De provinciale leiding heeft hiertoe
besloten, omdat gebleken is, dat een
noviciaat in onmiddellijke aansluiting
op het gymnasium in veel 'evallen sto
rend werkt op de ontwikkeling van de
persoonlijkheid. Door dit uitstel van in
trede in de orde en door een grote
openheid hoopt de provinciale leiding
der Kapucijnen te bereiken, dat de stu
denten gemakkelijker zullen kunnen uit
groeien tot menselijke en godsdienstige
volwassenheid. Hierdoor zou ook een
betere basis kunnen worden gelegd voor
een bewuste keuze van hun levens
staat.
Zand uit de Vinkeveense
plassen naar Bijlmermeer
van Amsterdam. En het zand is duur.
Gemiddeld 3 gulden per kubieke meter.
Alleen met het bouwrijp maken van de
zuid-oostlob van de hoofdstad is dus al
een bedrag van 300 miljoen gemoeid.
Nu al geeft Amsterdam per uur dag en
nacht zo'n 1.800 gulden uit. Het zijn bij
na astronomische getallen.
Wanneer de bakken langszij de zuiger
Slotermeer vol zijn, worden zij ver
sleept naar de oevers waar het zand
met water wordt vermengd en dan door
een perszuiger via een 12 kilometer lan
ge bnisleiding naar de Bijlmermeer ge
spoten. Een half uur ongeveer duurt het
voor de bodem van de Vinkeveense
plassen gebraakt wordt op het grasland
van de Bijlmermeer. Ook het spuiten is
spectaculair. Schuimend en kolkend
komt het zand met tweemaal zoveel
water vermengd uit de grote pijp. Gras
land wordt grijsbruin, het water wordt
weggezogen en weer naar de Vinke
veense plassen afgevoerd. Nu nog wordt
in de plassen tot dertig meter diepte
gezogen. In de nabije toekomst u il men
tot 60 meter gaan, want het zand wordt
schaars. Door die enorme diepte is er
op de plassen al een ruige golfslag ont
staan. Met storm spookt het er. Dat
zal nog erger worden wanneer de buis
tot 60 meter diepte daalt.
In de Bijlmermeer is het nog stil, zo
stil dat men het tikken van de schelpen
in de waterbuis kan horen. Een paar
bulldozers werken aan het profiel van
de grote weg die men al heeft uitgezet.
Er is in de Bijlmer veel meer zand no
dig dan in de andere tuinsteden van
Amsterdam omdat men er een specta
culair stelsel heeft geprojecteerd met
hoge wegen, en halfhoge wegen. Daar
voor wordt het zand nu ook direct aan
gevoerd. Het is duidelijk dat men hier
een precisiewerk uitvoert. Een buiten
staander kan niet begrijpen dat alles
tot op de meter nauwkeurig klopt. Eind
1963 is het opspuiten begonnen, begin
volgend jaar is het allereerste deel
bouwrijp. Dan wordt het werkleger dat
de stad van de toekomst bouwt met de
dag groter. Dan zal het ook gedaan zijn
met de stilte door het ritmische ge
stamp van de heimachines.
PARIJS, 18 juni (UPI) Rusland
is van plan tegen 1968 een supersonisch
passagiertoestel in de lucht te brengen,
zo is gisteren in Parijs meegedeeld
door de Russische minister van vlieg-
tuigproduktie, Pjotr Dementjev, hij ver
klaarde op een persconferentie op de
26ste luchtvaartshow van Le Bourget,
dat de TU-144, waarvan op de tentoon
stelling een model is getoond, in 1968
zijn eerste vlucht zal maken. Met mo
dellen van het supersonische passagiers
vliegtuig worden thans windtunnelproe-
ven genomen, zo zij hij.
De Russische vliegtuigontwerper
Oleg Antonov hield in de neus van
zijn schepping, het reusachtige AN-22
transportvliegtuig, een persconferen
tie, waarop hij zei dat binnen twee
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 18 juni Minister Veld
kamp (Sociale Zaken) wil nog vóór de
zomer, althans vóór de zomervakantie,
een gerichte adviesaanvrage bij de
SER indienen over het loonpolitieke
systeem. In het gisteren gehouden be
raad met de Stichting van de Arbeid
hebben de partijen in de Stichting met
kracht bij de minister daarop aange
drongen. In de regeringsverklaring van
het nieuwe kabinet is zulk een advies
aanvrage in het vooruitzicht gesteld.
De werkgeversvoorzitter van de
Stichting van de Arbeid, ir. J. Bosma,
zei gisteren, dat in de huidige omstan
digheden met het geldende loonsysteem
niet te werken is. „De minister en de
SER zullen moeten opschieten met het
advies, want vóór september moeten
wjj weten waar wij aan toe zijn."
De werknemersvoorzitter, drs. T.
Roemers, drukte zich nog krachtiger
uit. Hij zei, dat de werknemers op ba
sis van de tegenwoordige voorwaarden
in het loonpolitieke systeem niet bereid
zijn de loononderhandelingen in de
herfst te voeren. „Ook de minister ziet
blijkbaar in, dat het huidige systeem
niet hanteerbaar is."
Dat het CSWV telkens zegt het on
eens te zijn met het huidige loonsy
steem, begint mij echter te irriteren,
zei de heer Roemers. Laat men daar
liever mee uitscheiden. Het voorgaan
de loonsysteem deugde immers ook
niet.
Denemarken. Premier Jens Otto
Krag is tot voorzitter gekozen van de
Deense sociaaldemocratische partij.
Sinds het aftreden van zijn voorganger,
Viggo Kampmann, in 1963 trad premier
Krag reeds als voorzitter ad interim
op. (AFP)
(Advertentie)
UTRECHT, 18 juni Het Neder-1
lands Goud- en Zilvermuseum, onder
gebracht in het St. Catliarijneconvent
aan de Lange Nieuwstraat alhier, heeft
in de lijn van zijn opzet bijzondere
voorwerpen onder de aandacht van het
publiek te brengen, de collectie van
zijn oud-bestuurslid, wijlen jhr. A. van
Lennep, tot en met 5 september ge
ëxposeerd. Deze Amsterdamse bankier
streefde er vooral naar bijzondere
voorwerpen in zijn bezit te krijgen, die
voor een particuliere verzamelaar in
het bereik lagen, zonder het bepaald
in het uiteraard kostbare unieke te
zoeken.
Uniek mag wel genoemd worden de
collectie draagtekens en penningen, die
betrekking hebben op de stadhouders
Willem IV en V uit de patriottentijd.
Men vindt ook voorwerpen, zelfs van
koper, die clandestien gemaakt wer
den, zoals bij ons tijdens de bezetting
wel de beeltenis van de koningin uit
zilveren geldstukken werd gezaagd. Op
merkelijk zijn ook de souvenirs, die
jhr. Van Lennep met zijn nimmer af
latende liefde voor het zilver, van zijn
reizen, o.a. naar Spanje en Italië, mee
bracht. Een aparte vitrine is gewijd
aan het werk van de in de eerste helft
van de achttiende eeuw levende Haar
lemse zilversmid David de Klerk, die
met een toespeling op zijn voornaam
een harp als merk voerde.
De door K. A. Citroen goed verzorg
de catalogus, met een instructieve in
leiding, vermeldt 146 nummers. Merk
waardig zijn bij de kleine snuisterijen,
als we deze term voor de precieuze
voorwerpen mogen gebruiken, vier
tamboers en een ritmeester, die wel
iswaar uit de 18de eeuw sterk aan
de empire-stijl doen denken. Het erbij
liggend gouden kanonnetje placht de
heer Van Lennep aan zijn horlogeket
ting te dragen.
Grappig bij alle verfijning zijn de zil
veren bruidssuikermandjes, die men
vroeger kende met aparte vakjes voor
bruid en bruidegom, ja zelfs vier, wan
neer ook de getuigen erin deelden. Zo
doet men telkens verrassende vondsten
op deze tentoonstelling, die ook een en
ander uit de cultuurgeschiedenis leert.
I. A.
jaar in Rusland een 72 meter lange
passagiersversie van zijn toestel zal
vliegen, waarin tien reizigers naast
elkaar zitting kunnen nemen. Volgens
de ontwerper zal het vliegtuig tien
deuren krijgen en kan iedereen een
reis met een dergelijk toestel betalen,
terwijl door de huidige transportversie
van de AN-22 de transportkosten met
40 procent kunnen worden gedrukt.
Antonov zei dat hij zijn machine had
ontworpen voor vervoer van zwaar ma
teriaal en locomotieven en dat het hem
niet kon schelen of men zijn ontwerp
in het westen goed vond of niet. Demen
tjev zei echter dat de westelijke lucht
vaartmaatschappijen het toestel kunnen
kopen zoveel als zij willen.
Donald Douglas jr. de president-direc
teur van de Amerikaanse Douglas-vlieg-
tuigfabrieken, zei dat de Antonov dins
dag bij de landing te langzaam binnen
kwam. De directeur van „Continental
Airlines", Robert Six, noemde de Anto
nov verouderd, omdat het toestel met
turbopropmotoren is uitgerust en een
snelheid van slechts 640 kilometer per
uur kan ontwikkelen.
Antonov zelf haalde zijn schouders op
bij het horen van de kritiek op zijn
werkstuk. „Zij praten over snelheid",
zo zei hij, „maar zij kunnen niet op
tegen zuinigheid. Dit vliegtuig zal de
vervoerskosten met 40 procent drukken.
Als dat hun niet interesseert, dan weet
ik niet wat zij willen. Wij zullen echter
geen speciale pogingen doen dit vlieg
tuig in het westen te verkopen. Wij
zullen het gewoon aan hen overlaten".
AMSTERDAM, 18 juni Voortreffe
lijke circuskunst! Dat is de voornaam
ste indruk die men behoudt na een
voorstelliug van het bekende circus
Sarrasani. Het is zijn Nederlandse tour
nee in de hoofdstad begonnen en gis
teravond bij de première in de vólle
circustent heerste er grote waardering
voor het kundig samengestelde pro
gramma.
Het geheel is imposant en heeft al
lure. Er zijn enkele uitschieters, maar
vrijwel alle nummers zijn van een
internationaal niveau. De clowns vor
men de enige uitzondering, zij zijn niet
zo best. Ook de twee neger-cascadeurs
konden ons niet boeien. Maar voor het
overige, het programma gaat van hoog
tepunt naar hoogtepunt.
De dieren trekken op de eerste plaats
de aandacht. De fraaie paarden in de
vrijheidsdressuur van Willie Mullens en
Piotr Basta, de twee schimmeis, waarop
de zusters Sehickler als Kozakkenvrou-
wen een beheerste hogeschool rijden. De
leeuwen en tijgers van Dieter Farell,
als het ware prachtig-lenige wilde kat
ten in een voortreffelijke en rustige
dressuur. De chimpansees van Willy
Lenz, een bekend nummer, maar
steeds met iets nieuws en onveranderd
charmant en komisch. De hondjes van
de twee Weidmanns, vergezeld van twee
vervaarlijke luipaarden, een nummer
van grote klasse. De olifanten gepre
senteerd door Rudolf Belli in een adem
benemend tempo en verbluffend gelijk-
ritmisch.
Bijzonder imposant is het knappe
nummer van de Petroffs, die aan het
dx-ievoudige rek stunts laten zien die ge
heel nieuw zijn. Als Indianen uitgedost
brengen zij in een stijlvol optreden de
handen vele malen enthousiast op el
kaar. Van weinig minder allure is het
klassieke optreden van de Bertini's die
hoog in de nok van het circus beheers
te acrobatie laten zien en het trapeze
nummer van de Zemgannos, altijd
boeiend, altijd van klasse. Verder: een
originele staal parterre-acrobatiek van
de Engelse Madcaps, een wervelend op
treden van de cowboys de Cordons en
de lieftallige vakbekwaamheid van de
Chinese Suns-familie.
Het is wel duidelijk: Sarrasani houdt
zijn beroemde naam met dit program
ma opnieuw hoog. Hier wordt circus
kunst van klasse geboden!
(Van een onzer verslaggevers)
De veelomstreden Bijlmermeer
vroeger een van de vele onbetekenende
polders die Nederland rijk is, nu natio
naal bekend door verhitte debatten
wordt bouwrijp gemaakt. En in de moe
rassige randstad van Nederland begint
bouwen met het storten van zand, mil
joenen kubieke meters zand die de
zachte veengrond aanklinken en het
bouwterrein 1.30 meter boven het polder-
peil brengen. Daarop zullen straks de
hoge flatgebouwen verrijzen, daarover
zullen duizenden auto's voortrazen, er
zal rumoer zijn, zoals in iedere stad.
Maar nu is de Bijlmermeer nog een
stille woestijn, die iedere dag een stuk
je groter wordt. Er werken zo'n 45
mensen, voor het merendeel afkomstig
uit Drente. Zij boetseren in het zand
het toekomstige profiel van een moder
ne stad. In het zand kan men de grote
6-baans weg al zien lopen die de Bijl
mermeer straks doormidden snijdt. De
mannen doen hun werk en zij slapen.
In het weekend gaan zij naar huis.
Het is merkwaardig dat bij dit vroegste
stadium van toekomstig Amsterdam in
aanbouw nauwelijks Amsterdammers be
trokken zijn. Op de Vinkeveense plas
sen waar het zand op grote diepte wordt
weggezogen, werken voornamelijk in
woners van Sliedrecht. Ook hier wordt
van de vroege ochtend tot de late avond
gewerkt, 12 uur op 12 uur af, daarna
naar bed in de werkverblijven langs de
plas. Van maandag tot vrijdag 96 uur
achter elkaar. Het werk moet doorgaan.
Er is haast bij. Er heerst woningnood.
„Amsterdam die grote stad is ge
bouwd op palen", luidt een bekend
rijmpje. „Amsterdam die grote stad is
gebouwd op zand", zou men met een
versie daarop kunnen zeggen.
Honderdmiljoenen kubieke meters
zand heeft de vraatzuchtige stad al op
geslokt en nog vele miljoenen kubieke
meters zijn er nodig. Waar halen wij
het vandaan is de kreet die niet alleen
de hoofdstad nu al jarenlang slaakt.
Ook Rotterdam heeft zand nodig. Er is
zand nodig voor de wegen. Overal in
de Randstad heeft men zand nodig om
te bouwen. Merkwaardig dat juist deze
moerassige rivierdelta het dichtst be
volkte stukje Europa werd. Duurder
bouwt men vrijwel nergens. Er is on
schatbaar veel zand nodig. De Amster-
damsche Ballastmaatsehappij heeft
proeven genomen met zandwinning uit
zee bij IJmuiden. Maar zeezand bevat
zout en dat is schadelijk voor alle groei.
Nog is men met het experiment bezig,
maar voorlopig blijft men aangewezen
op zand uit de zoetwaterplassen. In
Amsterdam ontstond op die manier de
Sloterplas meer dan dertig meter diep.
De Nieuwe Meer werd leeggezogen tot
een even gevaarlijke diepte. De havens
in aanleg ten westen van de hoofdstad
worden leeggezogen tot 38 meter. Er
wordt op het Muiderzand bij Pampus
gezogen en er wordt nu ook al geruime
tijd in de Vinkeveense plassen gewerkt.
G. S. van Utrecht hebben aan deze con
cessie de voorwaarde verbonden dat er
door Amsterdam dertien eilandjes moe
ten worden aangelegd, die enerzijds de
oevers moeten beschermen en ander
zijds de recreatie dienen. De eilanden
liggen er al, kaal en verlaten als een
soort Hollandse archipel in dit ideale
watersportgebied.
En tussen de eilanden ligt als een
grommend dier de „Slotermeer" een
1.000 pk perszuiger waarop het werk
dag en nacht doorgaat. Twintig, dertig
nieter diep onder deze trillende kolos
wordt het grauwe zand uit de Vinke
veense plassen opgezogen en aan weers
zijden in bakken gespoten. Negen man
zijn constant op de zuiger. Om de twaalf
uur wisselen zij elkaar af. Beulenwerk
ver van huis en ver van de bewoonde
wereld. Van maandag tot vrijdag zijn
zij op elkaar aangewezen, werken zij
met elkaar en wonen zij met elkaar.
Drie koks zorgen voor de warme hap,
in het verblijf op de oever.
Per uur wordt zo'n 1.500 tot 1.800 ku
bieke meter zand in de altijd langszij
liggende bakken gespoten. De grote
zuigbuis blijft honderd uur onder water.
Wrakstukken worden automatisch van
de opening weggehouden. Per jaar kan
de zuiger 4 miljoen kubieke meter
zand opzuigen. Dit is maar een betrek
kelijk laag cijfer waneer men bedenkt
dat de woonstad Bijlmermeer, de indus
triegebieden eromheen, de wegen en de
spoorwegen en alles wat daarbij hoort
honderd miljoen kubieke meter zand
nodig hebben, tweemaal zoveel als no
dig was voor de tuinsteden ten westen
