wapens m
grensgeschillen
om privacy
■SKI
•mri
CLAES VO\ AMSBERG
IS EI-A «EAÏLEMAW
t
IS IVIET GEMAKKELIJK
tin
i»ir
ZATERDAG 26 JUNI 1965
PAGINA li
(Door Piet van der Eijk)
De „candid-fotografie", het
ongemerkt nemen van fo
to's van personen, dus
zonder hun eerst te vragen of zij
even willen lachen zonder
überhaupt te vragen of zij het
goed vinden gefotografeerd te
worden is in het nieuws. En
dat voornamelijk sinds de Am
sterdamse fotograaf John de
Rooy als eerste prinses Beatrix
en haar vriend Claus in de tuin
van kasteel Drakesteyn haast
wel letterlijk onder schot nam
met zijn van een geweerkolf
voorziene vijftig centimeter tele
lens. Sinds die ochtendwande
ling op de wel zeer gevoelige
plaat werd vastgelegd heeft de
regering verklaard zich te bezin
nen op „mogelijkheden van een
verdergaande bescherming tegen
inbreuken op de intimiteit van de
persoonlijke levenssfeer", heeft
de Nederlandse Juristenvereni
ging tijdens haar jongste jaarver
gadering aangedrongen op wette
lijke bepalingen tegen het ge
bruik van „verborgen camera's",
is er ruzie ontstaan in de Vereni
ging van Foto-journalisten over
de toelaatbaarheid van de be
trokken foto's en wordt er van
journalistieke zijde op aange
stuurd er een uitspraak over te
krijgen van de Raad voor de
Journalistiek. Het ziet er naar
uit dat er meer wettelijke en mo
rele barrières tegen het gebruik
van telelenzen worden opgewor
pen. Maar er was er al een, waar
door ook de meest vrijgevochten
fotograaf zich geremd wist: de
technische en praktische moei
lijkheden van de tele-fotografie.
Fotograaf Jacques Meijer (links)
demonstreert hierbij met zijn
dertig centimeter tele-lens (een
aardig objectief, maar er zijn er
die veel verder reiken) wat er
mee gedaan kan voorden wan
neer de omstandigheden gunstig
zijn. Als doelwit is gekozen een
beeld in de tuin van het paleis
Huis ten Bosch m Den Haag. De
bovenste foto rechts toont wat
er (niet) te zien is wanneer het
beeld vanaf de openbare weg op
een afstand van wel honderd me
ter) wordt gefotografeerd met
een gewoon objectief, zoals dat
algemeen gebruikt wordt. De
middelste foto is gemaakt vanaf
dezelfde plaats maar nu met de
tele-lens. In de donkere kamer
is dezelfde vergrotingsmaatstaf
gebruikt als bij de eerste Joto. De
onderste foto is een detailvergro-
ting van dezelfde opname die nog
veel sterker vergroot zou kunnen
worden. De onderste foto links
laat het vijftig centimeter spie-
gelobjectief zien.
mm*
Pap
memi:--; xs
Nagenoeg iedereen die Claus
von Amsberg kent of ge
kend heeft is het er over
eens dat de toekomstige Prins
der Nederlanden vele kwalitei
ten bezit om zich in deze positie
waar te maken als een waardige
prinsgemaal van prinses Beatrix
als zij koningin is. Naar uit zijn
directe omgeving wordt verno
men is hij een persoonlijkheid
voor wie men gauw sympathie
opvat, hij is in alle opzichten
een gentleman, opgeruimd van
karakter, vlot, sportief en onder
nemend. Hij bezit een groot ta
lent voor talen. Hij spreekt vloei
end Duits, Engels, Frans,
Spaans, Portugees, Kisuaheli
(kusttaal in Oost-Afrika) en
volgt nu een snelcursus Neder
lands. Ook zijn opvallende car
rière in de Duitse buitenlandse
dienst doet vermoeden dat Claus
von Amsberg een man van for
maat is. En is het niet juist een
diplomaat die de gave bezit zich
aan te passen?
Hl m
f S r'
tv I
ilipii 'h1"
W&k ft
arsaert
Deze korte levensschets van
Claus von Amsberg is
samengesteld uit ons ter
beschikking staande gegevens,
welke niet afkomstig zijn uit
officiële bron. De mogelijkheid
bestaat dat er kort vóór de ver
loving nadere bijzonderheden
van officiële zijde worden ver
strekt.
TELELENZEN,
Het fotograferen niet tele-objectie-
ven namelijk is ondanks alle recente
spectaculaire ontwikkelingen in de
fotografie, nog altijd oen zeer moei
lijke en nogal omslachtige bezigheid
met grote kans op. mislukkingen. Voor
de belangrijke en (of) bekende per
sonen die geacht kunnen worden ge
noeg „nieuwswaarde" te hebben voor
de fotografen om er hun telelenzen op
te richten is dat maar een schrale
troost: er zijn er genoeg die wel een
kansje op hen willen wagen;
In een folder over tele-objectieven
wordt gezegd: „De moderne foto
graaf gebruikt ze voor het verkrijgen
van bepaalde beeldeffecten, waarbij
hij afbeeldingsgrootte en perspectief
kan beïnvloeden om op deze wijze zijn
motief een grotere beeldsterkte te
doen krijgen". Foto-journalisten, die
uit zijn op bijzondere foto's van vor
stelijke of andere sterk in de belang
stelling toonde en moeilijk te benade
ren personen, interpreteren dit op een
eigen wijze. Zij gebruiken de telelens
niet op de eerste plaats om artistie
ke, maar om tactische en praktische
redenen. Doordat zij op afstand wor
den gehouden, zijn zij wel verplicht de
afstand te overbruggen met behulp
van iele-lenzen, wanneer zij eenmaal
vinden dat er gefotografeerd moet
worden. Deze manier zal het risico op
technische onvolkomenheden sterk
doen toenemen, maar voor de foto
journalist is dat geen onoverkomelijk
bezwaar. Grote beeldscherpte, fraaie
vlakverdeling, goede belichting zijn
voor goedwillende amateurs en vele
beroepsbeoefenaars in de fotografie
heilige zaken, maar voor de persfoto
graaf zijn deze eigenschappen van zijn
werk niet van doorslaggevend belang,
al zal ook hij streven naar technisch
goede foto s. Waar het b(j persfoto's
op aan komt is de exclusiviteit van
het onderwerp en de actualiteit daar
van. Technisch gesproken is het al
gauw goed; enige onscherpte maakt
de foto nog met ongeschikt voor krant
of tijdschrift. Zu verhoogt nog de in
druk van „hoe moeilijk het wel was
de foto te maken". Bovendien kunnen
retoucheerpenseel en bijschrift veel
opvangen.
Hoewel bij voorbeeld de resultaten
van de luchtfotografie wel de indruk
geven dat technisch gesproken alles
kan en geen afstand te ver is voor
de camera, voor een foto-journalist le
vert een afstand van meer dan hon
derd meter toch wel de nodige moei
lijkheden op. Bij de luchtfotografie
kijkt men niet op een kilometertje
meer of minder. Verbluffend moeten
de resultaten geweest zijn van de hoog
vliegende Amerikaanse U-2 die boven
Rusland fotografeerde en een inter
nationaal incident veroorzaakte, en
de foto's van de raketten op Cuba, die
er haarscherp opkwamen. Maar de
mogelijkheden van het militaire ap
paraat gaan die van de particulier
wel even te boven.
Er zijn overigens genoeg fotogra
fen ook amateurs, want zij
hebben niet zelden de beste
spullen die in het bezit zijn
van goede telelenzen. De langste, en
dus de beste, zijn meestal in gebruik
bij hen die het fotograferen van wild
en vogels in de vrije natuur beoefe
nen. Voor ongeveer 1500 gulden, en
nog minder, heeft men al een hele
mooie „veertig centimeter", die het
onderwerp acht keer zo dicht bij
haalt. Om daarmee op lange afstand
een goede foto te maken van een be
wegend beeld is lang niet eenvoudig.
Een dierfotograaf, die al jaren met
zijn lange objectieven over de Hoge
Veluwe zwerft, zegt dat hij blij is met
één goede foto van elke tien die hij
maakt. Een grote handicap bü voor
beeld is de veelal geringe diepte
scherpte, die weinig speling toelaat.
Voorts heeft men vaak te kampen
met bewegingsonscherpte, door het
trillen van de camera. Dat kan voor
een deel voorkomen worden door het
toestel stevig op een, of zelfs twee sta
tieven te verankeren, maar voor de
reportage-fotograaf, die snel moet rea
geren, is dat veelal ondoenlijk. Zelfs
het bedienen van de sluiter geeft
soms al bewegings-onscherpte, zelfs
wanneer dat gebeurt met de draad
ontspanner. Atmosferische storingen,
bij voorbeeld luchttrillingen, kunnen
de foto ook doen mislukken, om maar
te zwijgen van de onverwachte be
wegingen die het object kan maken.
Voor de reportage wordt zo'n toestel
met telelens vaak voorzien van een
geweerkolf, dat stevig tegen de schou
der kan worden gedrukt. Oorlogsfoto
grafen die zo'n apparaat hadden wer
den door de vijand al gauw aange
zien voor scherpschutters met bijzon-
dere scb'etwapens, die als eersten
moesten worden uitgeschakeld.
Op het ogenblik worden in Duits
land ook spiegelobjectieven gemaakt,
die de lange, moeilijk hanteerbare
lenzen kunnen vervangen. Zij zijn ge
comprimeerd tot korte, maar dikke
objectieven, die veel weg hebben van
een handzaam stofzuigertje. In deze
uitvoering worden vijftig en honderd
centimeter lenzen gemaakt, die res
pectievelijk het onderwerp tien en
twintig keer zo dicht bij halen. Zo'n
honderd centimeter objectief kost on
geveer tienduizend gulden en er zal
geen foto-journalist zijn die hiermee
gaat werken: er zijn te weinig vorste
lijke romances of vergelijkbare on
derwerpen om zo'n investering te
kunnen rechtvaardigen. Men moet bo
vendien veel routine hebben om hier
goede resultaten mee te krijgen. Ze
worden voornamelijk gebruikt voor
wetenschappelijke doeleinden, bij
voorbeeld het fotograferen van wol
kenformaties of het fotografisch vol
gen van afgeschoten raketten.
Het is echter niet zo dat alleen met
gebruikmaking van telelenzen „candid-
foto's" genomen kunnen worden. Tele-
objectieven kan men zeker niet on
zichtbaar opstellen, daarvoor zjjn ze
te groot en te opzichtig. Candid-foto's
worden merkwaardigerwijs gemakke
lijker gemaakt van iemand op twee
meter afstand dan op tweehonderd
meter. Daarvoor kan gebruik ge
maakt worden van de zogenaamde
groothoeklens, een algemeen in ge
bruik zijnd objectief, dat als voordeel
heeft dat de dieptescherpte ervan on
gemeen groot is. Een toestel met zo'n
lens kar, gemakkelijk zo worden in
gesteld dat alles scherp is tussen één
meter en oneindig. Dit betekent dat
men verder van het scherp stellen
af is en de lens slechts gericht hoeft
te worden in de richting van het ob
ject om alle kans van slagen'te heb
ben. Omdat het toestel niet aan het
•oog of voor de borst gebracht hoeft
te worden kan er gemakkelijk onopge
merkt worden afgeknipt.
Dit is een een wjjze van 'foto
graferen die aJ vrp oud is. De
nu beroemde pionier op dit
gebied is geweest de beroem
de fotograaf dr, Erich Salomon, wiens
foto's in de dertiger jaren aanleiding
zijn geworden voor de term „candid-
fotografie". Zijn werkterrein lag voor
namelijk op dat* van de internationa
le politiek en de diplomatie en hij
vroeg de mensen bepaald niet even
te lachen voor zjjn camera. Het po
seren was In die tijd tot een kunst ver
heven: de hand losjes op een schouw
en dan maar een hoge borst opzet
ten. Maar Salomon wist met zijn
lichtgevoelige lens aardig door die op
geblazenheid heen te prikken, vooral
ook omdat hij technisch zo "ver was
dat hij nooit hoefde te blitzen. Hij fo
tografeerde zjjn objecten als ze waren
wat ze waren en daardoor heeft hij
op unieke wijze een beeld kunnen ge
ven van die tjjd. Het onlangs door de
Bezige Bp uitgegeven boek „Portret
van een tijdperk", waarin een deel
umiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiii
van zjjn werk is verzameld, is het
boeiendste geschiedenisboek dat denk
baar is. Salomon, die een heer was
en voor wie avondkleding werkkleding
was, liet zich door geen gesloten deur
of afwijzende functionaris afschrik
ken. „Le rol des indiscrèts" werd hjj
genoemd door Briand, de Franse mi
nister van Buitenlandse Zaken, die
hij eens fotografeerde op het ogen
blik dat hij door hem ontdekt werd
en de minister naar hem wees.
Hij was vermoedelijk de eerste die
zijn camera verborg om haar onop
gemerkt te kunnen gebruiken. Hij
gebruikte daarvoor koffertjes met een
gaatje of een mitella, voor een zoge
naamde gebroken arm. Zijn zoon Pe
ter, die in het genoemde boek over
hem geschreven heeft, zegt niette
min: „Hij was afkerig van elk indrin-
.K?'
i-V
i -
V, jMMadÊSS-
AA
gen in prlvélevens". Daarmee wil hij
vermoedelijk zeggen dat Salomon
iemand alleen fotografeerde wanneer
deze in functie was. Maar voor som
mige mensen geldt dat ze vrijwel al
tijd „in functie" zijn. Hun privè-
leven beweegt zich dan ook binnen
zeer enge grenzen. Hoe eng, is nooit
vast te leggen, zelfs niet door de
wet. Grensgeschillen zullen er dan
ook altijd blijven en fotografen met
hun „kanonnen" zullen daarbij onge
twijfeld steeds In de voorste linie
staan.
(Van een onzer verslaggevers)
Het heeft de aanstaande verloof
de van prinses Beatrix in zijn
leven zeker niet altijd meegeze
ten. Desondanks wist Claus von
Amsberg zich een respect afdwingen
de positie op te bouwen.
Hij was nog maar een kleuter toen
zijn ouders hem meenamen naar Afri
ka, waar zijn vader zich een toekomst
ging zoeken op een sisalpiantage in
Tanganjika. Daar, in de rimboe, tus
sen negerboys, leeuwen, olifanten en
slangen bracht hij zijn prille jeugd
door. Later, op een Duits internaat
in Lushoto in Noord-Tanganjika, volg
de hij lager onderwijs om op ll-jarige
leeftijd bewust kennis te gaan maken
met zijn vaderland. De jonge Claus
vón Amsberg werd nog tijdens zijn
middelbare schoolopleiding op een
Pruisische kostschool in Mistroy aan
de Oostzeekust, vlak voor zijn eind
examen, ingelijfd bij de Reichai beits-
dienst en, toen het Rijk nog nauwe-
t m Bi I i R
«mMR ft
lijks meer bestond., bij de Wehr-
macht. In Brescia in Italië werd de
achttienjarige Claus krijgsgevangene
gemaakt. De Amerikanen konden zo'n
pientere knaap best gebruiken en stel
den hem wegens zijn. uitstekende ken
nis van de Engelse laai aan tot tolk.
Na vele omzwervingen door Euro
pa slaagt de jeugdige von Amsberg er
in 1946 in tot zijn geboortèstreek docr
te dringen. Hij gaat eerst het verlo
ren jaar inhalen om zijn einddiploma
van de Oberrealschule alsnog te beha
len. Dat doet hij in Liineburg. In 1947
ontmoet hij na lange jaren van vrij
willige en onvrijwillige scheiding zijn
ouders en jongere zusters weel. In
hetzelfde jaar laat hij zich inschrij
ven aan de universiteit van Hamburg.
Hij heeft op geen cent steun van thuis
te rekenen, aangezien zijn ouders to
taal berooid uit Afrika zijn terugge
keerd. Claus wordt dus werkstudent.
Een en ander betekent een verzwaring
van zijn rechtenstudie. In 1956 stu
deert hij af om daarna in dienst te
treden van het ministerie van Buiten
landse Zaken in Bonn.
In 1958 legt Claus von Amsberg
met succes het attaché-examen af en
wordt nog datzelfde jaar uitgezonden
naar de ambassade in Santo Domin
go waar hij tot 1961 werkzaam blijft.
Vandaar wordt hij als .Legations-
rat" overgeplaatst naar Afrika, naar
de Ivoorkust. Twee jaar later roept
Bonn de diplomaat terug en plaatst
hem op de afdeling Economische Be
trekkingen met Afrikaanse landen be
zuiden de Sahara. Momenteel is hij
plaatsvervangend chef van die afde
ling in welke functie hij 1600 DM per
maand verdient. Daarvan betaalt hij
o.a. zijn tweekamerflat boven een
kruidenierswinkel in een nieuwbouw
wijk In Bad Godesberg, (Max Planck-
strasse 2) en in elk geval de honder
den liters benzine van zijn blauwe
Porsche, die ruim een jaar geleden
nog zijn „enige liefde" heette te zijn.
„Zijn hobby ligt op de autobaan," zei
een vriend eens. Hij is dol op snel
heid. Verder tennist hij graag, maar
hij is zeker zo vaak op een golfbaan
te vinden, zoals hij ook tijd kan vin
den om achter de bridgetafel te zitten.
Een van de sporten waarin hij uit
blinkt is skiën. De aanstaande verloof
de van de kroonprinses is niet afke
rig van de jacht, maar hij staat be
kend als een matig schutter. T_ch
heeft prins Bemhard de Duitse diplo
maat graag uitgeriodigd voor een van
zijn jachtpartijen rond kerstmis bij
Het Loo. Achteraf blijkt Cupido raak
te hebben geschoten. En waarschijn
lijk heeft het amoureuze mannetje al
eerde zijn boog gespannen. „Naar
verluidt" was dat op 3 juni van het
vorig jaar toen de prinses en Claus
elkaar voor het ee-st ontmoetten in
Berleburg. Of was het maar toeval
dat prins Bernhard een week later een
zogeheten beleefdheidsbezoek oracht
aan Bondspresident Lübke. Feit is in
elk geval dat de Duitse president
sindsdien opvallend veel belangstel
ling voor de ambtenaar von Amsberg
aan de dag legt.
("t laus, Georg, Wilhelm, Otto,
Friedrich, Gerd von Amsberg is
A op 6 september 1926 op het land
goed Dötzingen, nabij Hitzacker
aan de Elbe geboren. Hij is de enige
zoon uit het gezin van Claus von Ams
berg sr. en Freiin Gösta von dem
Bussche Haddenhausen. De vader
van Claus is 12 jaar geleden op 63-
jarige leeftijd overleden aan een hait-
aanval na een jachtpartij bij vrien
den. Tot de oorlog was hij beheerder
van een grote plantage m Afrika.
Sinds zijn terugkeer na zijn interne
ring door de Britten, in Duitsland was
hij werkzaam als vertegenwoordiger.
Mevrouw von Amsberg, die 64 jaar
is, is ruim een week geleden in het
ziekenhuis van Uelzen opgenomen na
dat ze een hersenschudding had opge
lopen toen ze door een auto geschept
werd.
Claus von Amsberg heeft nog zes
zusters, van wie de oudste Sigrid (40)
getrouwd is met een xoopman in Ham
burg. Claus is et tweede kind van het
gezin. Na hem komt de 37-jarige Rix,
ling Marget en Barbaras is 34. Mar-
die lerares in Brunswijk is, de twee-
get is stenografe in Lüneburg en Bar
bara is kinderverzorgster in Santiago
in Chili. Zij is momenteel met verlof.
De twee andere dochters zijn Theda
(25) en Christina (20). De familie
von Amsberg is protestant.
Mevrouw von Amsberg bewoond de
bovenverdieping van de witte villa
in Dötzingen van haar broer Julius
Freiherr van dem Bussche Hadden
hausen, die burgemeester van Hitzak
ker is. Het is een vriendelijk dorpje
aan de grens met Oost-Duitsland. Het
IJzeren Gordijn (hier de rivier de
Elbe) scheidt ter plaatse Oost-Duits
land van West-Duitsland. De grenspo
litie bepaalt in hoge mate het beeld
in het dorpje door hun uniformen en
kijkers. De meesten van de vierdui
zend inwoners leven van de landbouw
en visvangst. Industrie is er nauwe
lijks, tenzij men een primitief
scheepswerfje op het oog heeft. Vak-
werkbouw geeft het dorp een schilder
achtig aanzien.
In de spaarzame café's die het dorp
telt wacht men op het nieuws wat on
getwijfeld komen gaat.
