Staat Parijs in brand?"
Sprookjes uit Azië
en Afrika
in Parijs
Een op de 15 heeft
pech onderweg
Beatnikgolf
Noodlottige rol
Filmgek
Betonranden
Gevarenzone
PLUS
21 AUGUSTUS 1965
IN Parijs is de Franse regisseur René Clément begonnen met de opnamen voor de film „Is Paris bur
ning?" (Staat Parijs in brand?), het dramatische verhaal van de laatste dagen der Duitse bezetting
van de Franse hoofdstad in augustus 1944. Het gegeven voor de film, die wordt uitgebracht door
Paramount, is ontleend aan de bestseller van de journalisten Larry Collins (Newsweek) en Dominique
Lapierre (Paris Match). Van dit boek werden in de eerste maanden na zijn verschijning 70.000 exem
plaren verkocht. Op het ogenblik staat het op de derde plaats van de lijst van bestsellers in Amerika.
Het scenario voor de film is geschreven door de Amerikaan Gore Vidal, in samenwerking met Francis
Ford Coppola, De produktie is in handen van Paul Graetz.
Het scenario geeft de gebeurtenissen, zoals die zich in de laatste augustusdagen van 1944 in Parijs heb
ben afgespeeld, waarheidsgetrouw weer, daar de werkelijke feiten geen dramatisering nodig hebben. Bij
het verfilmen zal men daarom zoveel mogelijk de straten en pleinen gebruiken, waar de laatste felle
strijd tegen de gehate bezetter werd gestreden en waar gedurende die laatste weken van augustus 1944
meer dan twee duizend Parij zenaars het leven lieten.
sen aan nieuwe muziek of dialo
gen. Zijn eerste poging in deze
richting filmfragmenten van de
overstroming van de Mississippi
te combineren met „And The Hea
vens Cried" (En de hemel ween
de) van Anthony Newley leid
de tot een ware rage. Hij was ook
de man, die voor het TW3-pro-
gramma (het Britse „Zo is het
toevallig ook nog eens een keer")
de beroemde persiflage maakte
op de rede, die de Britse premier
Macmillan op het vliegveld heeft
gehouden na zijn terugkeer uit
Rusland. Deze filmmontage leid
de tot vragen in het Lagerhuis en
een belofte van de BBC om „het
noóït wéér te doefi".
nam niet aan. Om vijf uur ging hij,
Vakantie: doe eens anders dan anders.
Toen hij eens films aan het mon
teren was voor het televisiepro
gramma „Tonight", kwam hij op
het idee om oude films aan te pas-
Er was eens een man, die zo
met vakantie ging: hij meldde
zich, juist als alle andere dagen,
's morgens om precies kwart voor
negen op zijn kantoor. Hij ging
zitten achter zijn bureau. Hij stak
een grote sigaar op en lachte
vriendelijk tegen iedereen. Zijn
benen legde hij op het schrijf mat je
en zijn hoofd liet hij zachtjes ach
terover leunen. Als er iemand
kwam met een brief, een vraag of
een boodschap, dan zweeg hij
glimlachend. Pas als de telefoon
rinkelend overging, begon hij
hard-op te schaterlachen. Maar hij
juist als anders, weer naar huis.
Volkomen uitgerust. Na het lezen
van een luchtig romannetje en
het kijken naar al die andere men
sen op kantoor, die het razend
druk hadden. Da's pas echt vakan
tie-vieren zei hij naderhand.
landers in Zweden en van negentig pro-
cent in Engeland was het vrijwel zeker,
dat het links-rijden in die landen de ver
ongelukten parten had gespeeld. Gebrek
aan ervaring komt ook naar voren uit de
reparatie-rekeningen, die met krediet
coupons worden voldaan. De rekeningen
van de Duitse garage6 in het algemeen
behelzen voor 38 procent reparaties aan
de motor: in die van de Zuidduitse werk
plaatsen staat veelal een verholpen de
fect aan koppeling en remmen genoteerd.
In de bergen krijgen transmissie en
koelsysteem het nu eenmaal zwaar te
verduren. Opvallend is het, dat de Ne
derlandse wagens in Frankrijk vaak te
maken krijgen met gebroken voorruiten
en defecten aap de vtoorwielophanging. De
ANWB meent dat velen niet voldoen
de bekend zijn met het feit, dat langs
veel Franse wegen opstaande betonran
den zijn aangebracht, die door gras en
onkruid kunnen worden overwoekerd.
Van die Nederlanders, die per auto op
vakantie gaan, trekt meer dan de helft
over de grens, vaak naar Duitsland, dat
als vakantieland met Oostenrijk in
een goed blaadje staat. Spanje bezit nog
wel de charme van de zon, maar niet meer
de charme van de „goedkoopste" al
thans niet langs de kust. en Frankrijk
schrikt menige automobilist af met zijn
hoge benzinerekening. Joegoslavië kan
op stijgende belangstelling rekenen en
voor Griekenland blijkt menige automo
bilist een niet-kinderachtige rit over te
hebben.
Meer dan twee miljoen Nederlanders
zoeken het tijdens de vakantie in een
tent. Heerlijk vrij, een tikje primitief
en prettig „mobiel". Een half miljoen va-
kantie-vierders ziet meer in een cara
van of in een bungalow.
Opvallend is het dat steeds meer dag"
in-dag-uit automobilisten, d.w.z. mensen
die voor hun werk moeten autorijden, tij
dens de vakantie steeds minder zin heb
ben in het maken van lange auto-reizen
Zij voelen er niets voor, ook tijdens hun
vrije dagen te moeten chaufferen en kie
zen voor een vakantie in eigen land (lek
ker dichtbij huis) of een vlieg-vakantie.
Van de mogelijkheid, de auto of per
trein naar de vakantie-bestemming te la
ten brengen, kan maar door enkelen ge
bruik worden gemaakt, omdat dit zo
duur is.
In de afgelopen weken vierden volgens
schattingen van deskundigen twee tot
drie miljoen Nederlanders vakantie-
Ieder kiest zijn eigen manier. De post
bode „lekker zittend" en de kantoorman
„lekker wandelend", de slager „lekker
in de auto" en de beroepschauffeur
„lekker uit de auto". Iedereen heeft 1/0
zijn eigen wensen. Slechts één ding is
belangrijk. Dat men uitgerust thuis
komt. Uitgerust en tevreden. En weer
vol goede moed, om aan het werk te
gaan.
Laatste dagen Duitse
bezetting lichtstad
Als wij aan sprookjes denken val
len ons bijna automatisch de namen
Grimm en Andersen in. Wij hebben de
sprookjes verzameld die hier aan de
kinderen worden gevoerd. Andere ken
nen we meestal niet. Dat is jammer,
want de volkeren uit andere wereldde
len bezitten ook een schat aan verhalen,
fabels, mythen, die kunnen wedijveren
met de in deze streken overgeleverde.
In de boekenserie „Gezicht der Volken"
wordt dit duidelijk aangetoond.
De uitgeverij „De Boekerij" te Baarn
liet van deze „serie boeken met sprook
jes, mythen, fabels, sagen en legenden
van verre en nabije volken onder redac
tie van Jac. van Hattum en Wim J. Si
mons" onlangs verschijnen „Hasie Kal-
bassie" en „Van het dak der wereld". Zij
openen beide de deur tot een schatkamer.
„Hasie Kalbassie" is een verzameling
sprookjes uit Afrika. Louis C P. Rog
mans bracht ze bij elkaar eri vertelde
ze na. De sprookjes zijn van een ver
bijsterende eenvoud, maar in hun een
voud mooi en vaak doortrokken van een
diepe wijsheid. Kostelijke verhaaltjes
zijn erbij, die bijvoorbeeld vertellen hoe
wespen aan hun wespentaille komen, of
spinnen aan de knik in hun poten.
„Van het dak der wereld" voert de
lezer naar het andere eind van de we
reld. het hoge Tibet. Wim J. Simons
sprokkelde verhalen bij elkaar, die heel
anders van aard zijn dan de Afrikaanse
sprookjes. Zij zijn vervuld van gods
dienstige gedachten en leerstellingen. Zu
hebben meestal een moraal. De heili
gen in de verhalen brengen de boeddhis
tische boodschap over, i.i een taal die
een aparte aantrekkingskracht heeft door
de haast plechtige rust en de verheven
wijsheid door onophoudelijk gebed en
mediteren verkregen. nie er ui-
spreekt.
Beide boekjes bevatten verhalen die
hun waardevolle inhoud door de eeuwen
heen hebben verteld in talen en dialec
ten die hen voor ons onbereikbaar maak
ten. Het is de grote verdienste van deze
serie dat wij er nu ook van kunnen proe
ven.
Voor deze twee eerste delen verzorgde
Ad van der Eist omslag en illustraties-
Hij deed dat uitstekend.
(„Hasie Kalbassie" en „Van hèt da
dgr.toereld". Uitgegeven door De Boe
kerij", Baarn. Per deel 5,90).
Rijden mét en slopen in de auto.
en Amerikanen Engels met onderschrif
ten in de taal van het land. waar de film
wordt vertoond.
Gore Vidal heeft het de laatste tijd zo
druk gehad als scenarioschrijver, dat hij
het werk aan zijn nieuwe roman „Was
hington D.C." tijdelijk heeft moeten sta
ken. De filmversie van zijn toneelstuk
„The Best Man" is vertoond op het Film
festival, dat in Moskou is gehouden. Be
halve de drie maanden, waarin hij bezig
is geweest met het scenario voor -Is
Paris burning heeft hij ook nog twee
maanden gewerkt aan een scenario voor
Jules Dassin. Dit speelt ten tijde van
Pericles en zal het volgend jaar in Grie
kenland worden verfilmd
„Hoewel mijh laatste roman „Julian"
maandenlang een bestseller is geweest",
aldus Vidal, „is hij niet voor de film aan.
gekocht, omdat >,De val van het Romeinse
Rijk" en „Cleopatra" de producenten kop
schuw hebben gemaakt voor onderwer
pen uit de oude historie. „Pericles" was
aanvankelijk opgezet als een groots kijk
spel op beeldscherm en als zodanig heb
ik het geschreven". Dassin wil het nu
op kleinere schaal verfilmen, niet als
kolossaal spektakel, maar meer als een
karakterdrama. Dus moet het worden
herschreven. Verder heb ik beloofd om
een Engelse bewerking te maken voor
„Fahrenheit", de nieuwe film van Truf-
faud. Daarna pas ga ik terug naar Rome
en mijn nieuwe roman".
Voor Ramon Ortiz uit New York Is
een belangrijk moment in z'n leven,
een optreden in de film „The Young
Savages", (Terreur van de straat) nood
lottig geworden. Zes jaar geleden werden
Ortiz en een paar vrienden, die met hem
In een amateurtoneelclub zaten, gehuurd
om figurantenrollen te spelen in deze
film, waarin Burt Lancaster de hoofdrol
speelt.„The Young Savages" werd op
genomen in Harlem. Ortiz was in zijn
element. Hij was er thuis. Iets zeggen in
de film hoefde hij niet. Hij hoefde alleen
maar een deel te zijn van een menigte.
Niettemin was hjj zo ingenomen met zjjn
optreden, dat hij zich maar al te graag
de bijnaam „de acteur" liet aanleunen,
die zjjn met ontzag vervulde buurtgeno
ten hem gaven-
De film over drie jeugdige misdadigers
die een blinde Portoricaanse jongen op
de stenen trap van een huis vermoorden,
is onlangs door miljoenen Amerikanen
op de televisie gezien in de ABC-net-
work Show ..Sunday Night at the Mo
vies". Natuurlijk was ook Ortiz van plan
er naar te kijken. Maar vlak vóór de
film zou beginnen, werd er op de deur
van zijn kamer geklopt. Drie politie
agenten drongen bij hem binnen om hem
te arresteren als de moordenaar van een
zestienjarige jongen, die od de stenen
trap van een huis was gedood. Precies
als in de film.
Volgens de New York.se politie is de
thans 22-jarige Ortiz, een knappe jonge
Portoricaan met zwart krullend haar,
doordringende zwarte ogen en een ring
baardje, de leider van een bende, die
vijf jongelui met messen en pistolen
aanviel. Eén hunner werd gedood een
tweede zwaar en drie licht gewond.
Aanleiding tot deze aanval was een ru
zie, die de dag tevoren was begonnen,
toen Ortiz en zeven vrienden het onder
spit moesten delven tegen een groep
Italiaanse jongens. Ortiz en zijn Portori
caanse vrienden bewapenden zich en
zochten de jongens van de Italiaanse
bende weer op. Ze troffen hen aan op de
stoep voor een huis in East Harlem. Er
ontstond opnieuw ruzie. Eén van de jon
gens op de stoep, de 23-jarige John No
bel, stond op en deelde een klap uit. Or
tiz en de zijnen trokken hun meiseen en
richtten hun pistolen.
Walter Gordero stierf aan de hem toe
gebrachte messteken, nog voordat hij
naar een ziekenhuis kon worden ge
bracht- De 25-jarige John Morales ligt
met levensgevaarlijke kogelwonden in
borst en maag in het Metropolitain-zie-
kenhuis. De 25-jarige Juan Gonzales, de
18-jarige Angelo Aviles en Nobel, die de
vijandelijkheden opende, konden na be
handeling in het ziekenhuis naar huis.
Tegelijk met Ortiz werd de 18.jarige
Orlando Figueroa gearresteerd. De poli
tie verwachtte, dat zij de resterende zes
ook spoedig zal hebben.
De tip, die tot hun arrestatie leidde,
kwam van één van de ruim 200 Har-
lemmers, die door de politie werden
ondervraagd: „De knul, die jullie zoe
ken, is „de acteur".
Er zijn filmliefhebbers en er zijn
filmgekken. Philip Jenkinson, wiens
naam wordt vermeld bij de meeste
Britse televisieprogramma's, waarin ge
bruik wordt gemaakt van oude films en
dan bedoelen we échte oude films; niet
de min of meer belegen produkten, die
de Nederlandse televisie op maandag via
Nederland 1 en op woensdag via Neder
land 2 pleegt uit te zenden is zo'n
filmgek en hij is er trots op. Hij heeft
bü voorbeeld de serie „Mad Movies" sa
mengesteld, die door de Britse commer
ciële televisie in dertien afleveringen is
uitgezonden. Voor deze serie, die een
overzicht gaf van dertig jaar filmkome
die tot 1930 toe en waarbij hij o.a. ge
bruik maakte van de verzameling van
Bob Monkhouse, die zelf het inleidende
commentaar sprak, heeft hij 21.000 kilo
meter film doorgenomen-
Philip Jenkinson is een rusteloze man.
die volkomen bezeten is van de film. Hij
begon als kinderacteur, ergerde zich aan
de vergankelijkheid van het toneel en
wierp zich op de film. Toen hij ontdekte,
hoeveel oude films er verloren gingen,
begon hij een „éénpersoonsreddingsactie"
zoals hij het noemt. Thans, op 29-jarige
leeftijd, heeft hij tien jaar lang oude films
verzameld.
John Barrymore is één van zijn favo
rieten. Jenkinson is in het bezit van de
enige copie die van diens „Hamlet" be
staat. Barrymore heeft deze grote rol
nooit voor de film gespeeld, maar hij
droeg er drie scènes uit voor in de studio
tijdens de vervaardiging van een andere
film om te zien, of er een producent was.
die iets voor een verfilming voelde. Jen
kinson is er in geslaagd, deze copie op te
sporen. Hij heeft ook een collectie films,
waarin Marion Davies de hoofdrol speelt.
Uiterst zeldzaam, omdat haar vriend, de
krantenmagnaat William Randolph Hearst
alle exemplaren van haar films, waarop
hij de hand wist te leggen, heeft laten
vernietigen. Hij achtte haar optreden er
in ongepast.
Beeld uit de film „The Savages", waarin de van moord verdachte Ramof
Ortiz uit New York een figurantenrol speelde. Zijn bijnaam „de acteur", dis
hij naar aanleiding van dit optreden kreeg, leidde tot zijn arrestatie.
PARIJS wordt jaarlijks overstroomd
door een beatnik-invasie en de Pa-
rijse politie heeft dan ook de han
den vol aan het leger met de lange ha
ren en de versleten spijkerbroeken. Het
kost de agenten veel tijd en dito ener
gie om de mannelijke en vrouwelijke
beatniks uit leegstaande gebouwen en
vanonder de bruggen van de Seine te
verwijderen.
Het gezelschap, dat op driehonderd le
den wordt geschat, bataat uit Ameri
kanen, Engelsen, Duitsers. Skandinavi-
ërs, Nederlanders en Fransen. Ze bezoe
ken Parijs alleen in de zomer, hangen
er rond in de Latijnse wijk en in stu-
dentencafé's en strijken een paar francs
op met het zingen van Hillbillysongs
van de mensen die bij theaters in de
rij staan, 's Nachts slapen ze onder de
bruggen van de Seine of in half gesloop
te gebouwen. Regelmatig worden ze in
de vroege ochtenduren door de politie
uit hun slaapplaatsen verdreven en mee
naar het bureau genomen.
Velen zijn „beroeps-beatnik" en laten
zich bij het uitstippelen van hun route
leiden door de zon, die hen 's zomers
in Europa en 's winters in Afrika be
geleidt. De meesten zijn rond de twin
tig jaar. Zij vinden hun manier van le
ven de beste en goedkoopste om de we
reld te leren kennen.
Een achttienjarige Zweed, die vorig
jaar wegens rustverstoring Frankrijk is
uitgezet, zegt: „Ik heb in de twee jaar
dat ik reis, meer van de wereld geleerd
dan in de zestien jaar, die ik in Zwe
den heb doorgebracht. Ik heb geleerd te
leven, ik heb geleerd te lachen en niet
te huilen."
Nederlands vakantieverkeer
anno 1965: 750.000 auto's
De Franse regering, de plaatselijke
autoriteiten en het Parijse publiek ver
lenen volledige medewerking aan het ver
vaardigen van de film. Dit maakt het mo
gelijk, grote gedeelten van druk bezochte
plaatsen in de lichtstad, zoals de Place
de la Concorde, het Louvre, de Eiffel-
toren, de Are de Triomphe, de Opéra, Les
Invalides en Madeleine, volledig af te
zetten. Toch zal het niet eenvoudig ziin,
de oorlogssfeer in Parijs te doen herle
ven.
Niet iedereen viert zo vakantie. Ruim
de helft van de Nederlanders stapt in
een auto en rijdt ergens heen. Een groot
gedeelte gaat kamperen, anderen zoe
ken hun heil in hotels. Als vakantie-
vervoermiddel is de fiets lang niet meer
zo in trek als vroeger. Insiders schatten
het aantal Nederlanders, dat met de fiets
op vakantie gaat, op drie tot vijf procent.
Zes of zeven procent trekt er met de i
brommer op uit en twee procent met i
scooter of motorfiets.
Ja, de auto. Het populaire vakantie
vervoermiddel van deze tijd. De auto-
vloot, waarmee vakantie wordt gevierd,
was volgens de ANWB in 1963 al veel
groter dan een half miljoen en zal nu
wel in de buurt van de drie-kwart mil
joen stuks liggen. En toch, toch lopen
al die auto-vakantie-vierders een tame
lijk grote kans op pech onderweg. De
ANWB heeft het vorig jaar een onder
zoek ingesteld naar de 200.000 bezitters
van een reis- en kredietbrief, die per auto
op stap waren gegaan. Het bleek, dat
een op de 17 a 18 automobilistn tijdens
de vakantie bij pech of bij een ongeval
werd betrokken. En dat waren dan se
rieuze automobilisten, die zich de
moeite hadden gegeven een reis- en kre
dietbrief aan te vragen en wellicht ook
hun auto aan een goede beurt zullen
hebben onderworpen, alvorens met va
kantie te gaan. Men mag dan ook wel
aannemen, aldus de ANWB, dat het al
gemene gemiddelde nog wel ongunsti
ger zal liggen. En dat betekent dan,
dat de automobilist, die met zijn wagen
op vakantie is, een kans heeft van een
op 15. dat hij onderweg moeilijkheden
krijgt.
Een reden dus, om tijdens zo'n auto
vakantie dubbel en dwars op te let
ten. Het is bekend, dat de „gevaren
zone" op één dag rijden van het hart
van ons land ligt. Daar wordt de auto
mobilist vermoeid: daar is hij dubbel
kwetsbaar voor ongelukken. Volgens
het blad Verkeerstechniek blijkt uit dei
gegevens van de ANWB-alarm-centrale, I
dat op de autobaan KeulenKarls
ruhe in Duitsland en op de trajecten
Manberge Laon Troyes en Lyon.
Valence naar verhouding de meeste!
Nederlanders bij een ongeval betrokken
raken. De mede-oorzaak kan gezocht
worden in oververmoeidheid en oner
varenheid met het rijden in het buiten
land. Van vijf procent van de onge
vallen kon dit zelfs met zekerheid wor
den vastgesteld.
Van alle auto-ongevallen van Neder-
'U3U3.YYp.I3A SI S)1{33J |30JS 3p URR
U3}J0(IS J3p U33 13fJ3UUCUISJCJV: URA
Sn3U :3f?[33)S U93 ?J33l| 1-I0IJ3S 3p
URA RZ 3p do UI30iq ijpnoqjSRA
pjoq j3i[ aip 'puRij ap ura uiinp
tj3S;39SR9 3p URR U3URJ3J 3p?3q
3p URA U33 .-URz U3}tlOJ jftA 3Q
Verreweg de belangrijkste rol in de
film wordt gespeeld door Gert Fröbe, be
kend als Goldfinger in de gelijknamige
James Bond-film en door zijn rol in „Die
knotsgekke kerels in hun vliegende krat
ten". Fröbe speelt Dietrich von Choltitz,
de Duitse generaal die Parijs redde van
de totale vernietiging.
Gore Vidal heeft het scenario voor de
film in drie maanden geschreven. „Ik zou
het in veel korter tijd hebben klaarge
speeld". zegt hij. „als ik niet opgescheept
had gezeten met een ontwerp-scenario,
dat een slechte imitatie was van „The
Longest Day". Ik heb verscheidene we
ken verknoeid met vergeefse pogingen,
het een beetje te ontwarren en er de
cliché's uit te halen. Toen kwam Francis
Coppola over uit Hollywood om met me
samen te werken. We begonnen helemaal
opnieuw en toen waren we gauw genoeg
klaar. Behalve Gert Fröbe zullen Kirk
Douglas, Jean-Paul Belmondo, Alain Da-
Ion, Leslie Caron en Warren Beatty in
de film optreden.
Gert Fröbe, hier als de Duitse caval-
lerie-officier Von Holstein in de film
„Die knotsgekke kerels in hun vlie
gende kratten", krijgt een belangrijke
rol te spelen in de door René Clément
te regisseren Paramount-film ,Js Paris
burning?" over de dagen, die vooraf
gingen aan de bevrijding van Parijs in
1944. Op de bovenste foto Jean-Paul
Belmondo, daaronder Kirk Douglas,
die naast Gert Fröbe zullen optreden
in deze film.
Ik heb geprobeerd eens iets anders
te maken van Hitier. Gewoonlijk krijgt
men hem in films te zien, als een man,
die in uitzinnige woedebuien zijn beve
len geeft. Ik toon hem in een beheer
ste, berekenende stemming, rustig zijn
honden strelend, als hij zijn noodlotti
ge beslissingen neemt, die aan miljoe
nen mensen het leven kosten.
Generaal de Gaulle zal ook in de film
optreden, maar hij wordt niet uitgebeeld
door een acteur. Hij zal om zo te zeggen
zichzelf spelen. Dat wil zeggen, dat aan
het slot van de film journaalfragmenten
zullen worden gebruikt van zijn intocht
in Parils.
De Franse in de film zullen Frans
spreken, de Duitsers Duits en de Britten
ttet antwoord op de vraag, die deze met werk overladen huisvader zich stelt, kunt u waarschijnlijk niet geven. U
kunt echter wel de vijf verschillen tussen de twee tekeningen ontdekken, als u beide heel nauwkeurig bekijkt. Slaagt
u hier niet in, zoek de oplossing dan elders op deze pagina.
