Stadvesting en heiligdom in
Abdij op Mout Saint Michel
een wonder van het avondland
Een van Fr ankrijks grootste toeristische
attracties bestaat weldra duizend jaar
D
Kamer wil met erfrecht
verder gaan dan minister
I
Ex-ministers en oud-staats
secretarissen bijna allen
nieuwe functie aan het werk
lllllpö
Broederschap van notarissen
behoeft niet ongerust te zijn
- V r;
fel
Onderscheiding
Na de vakantie
m
Staatssecretarissen
WOENSDAG 6 OKTOBER 1965
PAGINA 9
sB#8pp9?
'i.
I- 1
*11'
- •jHtP' P
'pp
k s V
I 1 i? Pi k-
Ji,
?>i: i l i
i t
(Door J. Thijssen) gw&s&SÏ» VS
Gedprende ruim een jaar,
namelijk van nu tot lb
oktober 1966, /uilen diver
se festiviteiten de bijzondere
aandacht vestigen op een van
Frankrijks meest beroemde en
bezochte oorden: de Mont St.
Michel, die tegelijk stad is. ves
ting en heiligdom. De aanleiding
is dat het in 1966 duizend jaar
za'l ziin geleden, dat op uitnodi
ging van hertog Richard I van
Normandië en in overleg met
paus Joannes XIII dertig van
St. Wandrille gekomen monni
ken er de Benediktijnerabdij
vestigden, die door de materiële
uitbreiding en de hoge geeste
lijke en intellectuele bloei in de
loop der eeuwen de bijnaam
kreeg van „merveille de l'Occi-
dent": wonder van het Avond
land.
p1
De enige echte straat op de rots.
Als het waar is, dat de gemid
delde Nederlander zich niet
bijster interesseert voor het
politieke leven in het algemeen,
gebrek aan belangstelling voor po
litieke figuren kan men hem niet
verwijten. Wij menen dat dit blijkt
uit de vaak gehoorde navraag
naar gewezen excellenties zoals:
„Hoe gaat het tegenwoordig met
de heer Hofstra?" of om met een
befaamde Mariene zingend te vra
gen: „Waar zijn ze gebleven?"
Mr. dr. VAN DEN BERGE,
lid Raad van State.
Dr. J. E. ANDR1ESSEN
fabrieksdirecteur.
W. DEN TOOM,
terug naar de luchtmacht.
'*s "J*'vsr's
v s
fh
Ik^
- V-
-
c •-
X- V s
i
->,,:
En de duizendjaar-festiviteiten zul
len dan ook inzetten met een soort
herhaling van deze geschiedenis, op
nieuw zullen Benediktijner mon.n en,
weer afkomstig uit de abdii van
Wandrille maar nu ook uit di
le Bec HeUouin, naar de Mout
Michel komen. Hoge *erkehjke en
wereldlijke autoriteiten nullen
wezig zijn om hen te on a
Coutances en van Avranehes. om
zich „en permanence te vela
met de viering van ered.ens en jtt
ficie en aldus „aan deonde. ee»
biedwaardige en luisterrijke stenen
weer iets terug te geven zoals het
heet van het leven, dat hen een
bezielde. Een korte terugblik op de
bewogen geschiedenis van de M
St. Michel is hier op z«n plaa
Die geschiedenis n ish *tnkjaae|eo
wen, °Ueerste komst der Bene
en de eer®1.? begint voorzover
diktiinen. Zo oes* toen de
bekend, in ,!?e* J-TVymbe heette, naar
rots nog Mont J'tumulus, en Au-
het latönse mons lvranches, ei een
bert, bisschop van- At p2eWyd aan d>-
kapel deed pp®" Paar 'oude oor
aartsengel Michael. „anWijzlng zelf
konden verhalen °P,. in een
van de aartsengel, die
visioen was verschenen. q{ )mont>
Het duurde met ana, h6inde en
en kapel werden een flruk be-
verre uit de christenhem
zocht pelgrimsoord. rnmbfc kwam
Voor de naam Montl°nde D,aats,
die van Mont St. Michel Saint-
uitgebreid zelfs tot ,,e verta-
Michel-au-péril-de-la-mer vaarüjke-
len als Mont St. Mich |va jng.
zee) nadat een vervaarlilk^^ had
vloed de rots van het va.
gescheiden. «„«.pide; een
Het heiligdom fl?pdfenden het;
twaalftal geesteloken ^ed en
handelaren in devotipnaiie^^
souvenirs vestigden er z"- ds her-
Ie waarschijnlijkheid ook r dere jje-
bergiers; vissersvolk en zochten
den van de nabije /aste de ne_
er veilig onderkomen, j°®n ,tropende,
gende eeuw invallen der nnen
rovende en moordende For.
het gewest chronisch teister - ner„
tificaties hadden reeds ,0®" 'lkt
In ieder geval: ge?n agn
kreeg er ooit ongeoorloofd Ka
de grond. Totdat in 911 k° ..r met
rel de Eenvoudige van FrankrOk me^
de toenmalige aanvoerder Jrag
Noormannenf Rollon, bet
v&n St. Clair-sur-Epte ?100 rPrtogdom
rnandië als zelfstandig eer-
te het leven riep met Rollon,rLrto-
•te hertog. Sindsdien waren
Zoals boven reeds gememoreerd
Richard I die
de Benediktijnen, wier orde on
danks alle woelingen in Nor-
mandie reeds tot grote bloei en aan-
?',en, was geraakt, naar de Mor.t St.
Michel ontbood. Naar geschied
schrijvers zeggen deed hij zuIk.s om
dat, vanwege het wereldlijk Dedrjjf
en de negotie, (je nu eenmaal onver-
j begeleidingsverschijnselen
te msverering, de geestelij-
de S.p^tpi®ui.de heiligdomsijver van
kheid, die tot dan toe de
liik beheer had gehad, aanzien-
een iank^e1rslaPt- Het ^as een heetje
lio-haia geworden en ook de vei-
om-nóo.Va!1 de berg als vesting leek
onvoldoende verzekerd.
De Benediktijnen stelden onver-
wyld orde op zaken, voor zichzelf
aarbij steunend op le strenge regel
en ('e Wel doordachte werkmethode
%an bun orde. Vooral ook, tot vreug-
van het nageslacht, hebben zij als
o grote en verwoede bouwers die
Waren „moines-batisseurs"
ln de loop der opeenvolgende eeuwen
op de Mont het ene juweel van ar-
o itektuur na het andere opgetrok-
en> letterlijk op elkaar gestapeld;
waarop verderop wat meer in de
tail.
vpu?,L gebeurde onder grote wissel-
rip t en troebelen dei liisto-
tp de strijd van Philippe Augus-
,^oning van Frankrijk,, tegen Jan
pp ur Vrees, hertog in Normandië
Mnmu'Hg in Engeland, kreeg de
Rppf zwaar te verduren van de
etonse bondgenoten van de Fran-
,„.Koning. Dezen slaagden er welis-
fnaar "iet in de versterkte abdij te
cet®, maar na verloop van tijd
ren Z1J toch gedwongen te capitule-
De Franse koning was nu haar
soeverein, maar teneinde zich
te verzekeren van haar trouw
gedroeg hij zich nog grootmoe
diger dan haar Normandische be
schermheren hadden gedaan, .hetgeen
mj o.a. tot uitdrukking bracht door
"et verlenen van nog 'ndrukwekken-
eer „subsidies" voor de bouwlust van
ue monniken.
rto^ele aanvallen kreeg de abdij
!'®a, nog te verduren tijdens de
nonderdjarige Frans-Engelse oorlog,
p. j ,a. e werden afgeslagen, totdat
eindelijk na de slag van Formigny
P°5mandië definitief weer aan de
t;f?nse kroon was toegevoegd, tn die
.f,,.was <ie bouwaktiviteit van de
vooral van militaire aard
Andermaal speelde de Mont St.
Michel een militaire rol van öeteke-
ppp L1? de Periode van de Franse
godsdienstoorlogen. De Mont had de
Partij van de Ligue gekozen en werd
®en 1577 en 1591 veelvuldig bele-
ffp en, bestormd door de 'Tugeno-
«n (onder Montgomery). Weer bleek
ae Mont onneembaar.
Pnder al die bedrijven door was
enter ook in het gestrenge Benedik-
„regiem" van de abdij de
„pi„ Sekomen, voornamelijk als ge-
_.°f van het verschijnsel, dat
p,oi dood van de matste re-
guuer gekozen abt, het abtsambt
critpEre?ende Placht te worden weg-
vpp20n aan personen, die er de
hü- j aan Saven te 'even aan net
et,,,, konings, het werkelijke be-
ar over de abdij overlatend aan
yttt ?ri°rTenslotte vond Loaewijk
11 "et nodig in te grijpen.
Om. opnieuw ,,de regel" te her
stellen, vertrouwde hij de abdij
nu toe aan de Benediktijnen
ml_.van St.-Maur de hervor-
hppt6 ubr.anshe van de Orde. Van hen
Minhpiï.' at ZÜ °°k op de Mont St.
diptpp bewezen grote en nijvere eru-
geleerdhp-a"" op het geb'ed van god-
awhH en geschiedvorsing. Aan
Sn 7"UrL echter was hun niets ge-
bouwden niet. maar bra-
vpppp en wel de drie voorste tra-
,Yan het Romaanse schip van
ae abdykerk, gebouwd van 1020 tot
1135, die de Mont zo elegant be
kroont. Om zich gerieflijker te kun
nen installeren volgens een versie,
omdat zij in puin dreigden te vallen
volgens een andere.
In ieder geval: zij leverden geen
vervanging en plakten tegen de ver
minkte kerk een nieuwe gevel in Je
zuïetenstijl. De revolutie bracht het
einde van de bewoning der abdij als
abdij. De monniken werden ver
strooid, een schat van manuscripten
met hen.
De abdij werd gevangenis voor
weerspannige priesters, d.w.z.
van priesters, die weigerden de
eed op de Constitutie van 1791
af te leggen. Napoleon maakte er
een tuchthuis van, de juli-monarchie
een politieke gevangenis.
In 1874 werden de voormalige abdij
en vestingwerken tot nationaal monu
ment verklaard en werd een aanvang
gemaakt met grootscheepse restaura
tie. De verering van de aartsengel
Michael verplaatste zich intussen naar
de laaggelegen kleine parochiekerk,
terwijl vanaf 1922 de abdijkerk weer
in gebruik werd genomen voor het
ontvangen van de bedevaarten van de
29 september, feest van St. Michael
en voor nog een half dozijn jaarlijkse
lechtigheden. Tijdens de slag om
Normandië in 1944 hadden de Duitsers
de Mont St. Michel in gebruik als uit
kijkpost, maar alle vijandelijkheden
ingen geluk of wonder? aan de
"ont voorbij. Weer bleef zij onverlet.
Ni
gil
Mi
e Mont St.-Michel schijnt de
Franse artistiek-toeristische at
tractie te zijn, die, na het Pa-
rijse Louvre en Versailles, het
meeste bezoek trekt. Wie haar in het
seizoen van mei tot september be
zoekt temidden van het grote gedrang
waarin de souvenir- en devotionaueen-
handelaren langs de „grand degré"
goede zaken doen zal het graag gelo
ven. Door haar ligging alleen reeds
diep in de geheel verzande punt van
de wilde baai tussen de kusten van
Normandië en Bretagne,, en slechts
verbonden met het vasteland, sinds
1879 door een hoge circa 2 km lange
dijk biedt de Mont een volkomen
uniek schouwspel.
Het is over genoemde dijk, dat de
bezoekers thans normalerwijze per
voertuig of te voet de Mont bereiken.
Als het indrukwekkendste geldt ech
ter de benadering vanuit het noorden,
uit Genets, te voet en dwars over de
zandplaten heen.
Een bereisd bewonderaar zag haar
driehoekig silhouet op deze weg eens
voor zijn ogen oprijzen als „een twee
de pyramide van Cheops uit de woes
tijn".
Helemaal zonder risico Is deze over
steek evenwel niet, al kan men de
verhalen over het verraderlijke drijf
zand en over de vloed, die komt op
zetten met de snelheid van een
paard in galop" als sterk overdreven
bestempelen. Maar men moet wel
eoed rekening houden met de uren
van het getij en voorts schijnt men
.1r.in Unt ctnntserfrecht met ee
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 6 okt. Minister Sam-
kalden en de regeringscommissaris
prof. Wiersma, die hem bij het ver
dedigen van het nieuwe erfrecht ter
zijde staat, hebben krachtig stelling
genomen tegen de actie van de broe
derschappen van notarissen, om de ge
hele vernieuwing uit te stellen. De mo
tieven waarop zij hun houding baseren
zijn: de vernieuwing van het gehele
B.W. zal worden afgeremd, wanneer
er nu niet met het erfrecht wordt door
getast. Er zal nog wel degelijk gele
genheid zijn om later met de broeder
schappen tot een vergelijk te komen
op enkele zakelijke punten. Wijzigingen
in het erfrecht kunnen nog worden aan
gebracht wanneer de andere hoeken
van het B.W. worden vastgestetd. Het
nieuwe boek over het erfrecht is geen
„ijsberg waarvan het gevaarlijkste deel
onder water zit." De gebreken liggen
op tafel en het zijn geen verborgen
gebreken.
De strijd om de laatste verbeteringen
die de juristen in het nieuwe erfrecht
willen aanbrengen is in de Tweede
Kamer begonnen. Minister Samualden
heeft reeds een aantal wensen van de
Kamer ingewilligd in een nota van wij
ziging. Toch zijn er nog belangrijke on
derdelen waarop men zich heeft vastge
beten. De minister heeft er voor ge
waarschuwd dat men met aanpassingen
in sociale zin niet te ver kan gaan.
Hij gaf duidelijke grenzen aan, waar
binnen dit streven beperkt moet oltiven.
De minister verzette zich met kracht
tegen de verlangens van de Pacifisten,
die de socialistische overtuiging van
de minister in twijfel trokken, omdat
deze laatste geen „staatserfrecht" in
het leven had geroepen. Dr. Samkal-
den zei in het zogenaamde staatserf
recht weinig voordelen, te zien die
niet langs eenvoudiger weg te berei
ken zouden zijn. Hij veroordeelde bo
vendien de visie van de Pacifist blote-
maker de Bruine, omdat het er ln de
wetgeving om gaat de tekenen van de
tiid te verstaan en niet er op vooruit te
lopen. Mr. Van Gelder (CH) kenschets-
ctnatserfrecht met een variant
on de Bijbel: Wie zijn kinderen lief
heeft laat ze met na
Tevens remde de minister degenen
af die ook binnen het raam van rede-
Mike eisen des tjjds naar ziin mening
noe te ver gaan. Hij bleek vooralsnog
n0? creneied de positie van de na-
tuurlifke kinderen zodanig te verbete-
Nat 7ii ook bij erflating door de va-
ütr' vpliik gesteld worden met de wette-
ufkegkindegren. Wel zal dit mogelilk
oic het een erfenis van de moe-
He? betreft. Enige steun - zij het op
andere motieven - ondervond hij daar-
a r -zijde, waar men olyabaar
?nn het vermogensrechtelijk gelijkstellen
Xa" dp kinderen die door een onge-
h^SrHe man zijn verwekt een nadelig
huwde ip effect vreest. Mr. Van
Rhckevorsel (KVP) heeft de AR-woord-
vpprder mr. Versteeg al bijna overge-
voeider uit te leggen, dat een
ircnhaDPelijk euvel in dit geval niet
omdat kinderen van vn ders
H? in overspel zijn verwekt, bp de wet
ai erkend worden. De hoogheid van
het huwelHk is dus niet ln het geding.
Het gaat slechts om de hulp aan bui-
fippphteliike kinderen die door het in
nende amendement beschermd moe-
fel? worden Kan daar maatschappelijk
iets tegen zijn?
Mr Versteeg wil er nog eens een
nnehtie over slapen Ook zonder zijn
cteiin zal het amendement echtei wel
worden aangenomen. Over enkele
amendementen moet nog worden ge
stemd.
DEN HAAG, 6 okt. Bij K.B. zijn
benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau C. ROELANDS, tech
nisch adviseur bij het centraal bouw
en woningtoezicht en de dienst gemeen
tewerken in oost Zeeuwsch-Vlaanderen,
te Temeuzen, en J. G. STRIJEN, lid
van de raad en oud-wethouder der ge
meente Sittard.
in hoogst onaangename situaties te
kunnen'geraken door de mistbanken,
die zich onverwacht en snel kunnen
ontwikkelen uit kreken met stagne
rend zeewater. En de vloed nadert
geruisloos. Wie met de baai niet be
kend is, doet er dan ook verstandig
aan zich voor deze tocht onder het
geleide van een gids te stellen.
Van hetgeen de Benediktijner mon
niken in de loop der eeuwen op
de Mont hebben gebouwd is wel
gezegd, dat het de Hoge School
van de Normandische gothiek verte
genwoordigt; er is zelfs sprake van
een stijl van de Mont St. Michel. Wij
maakten reeds melding van de de
Mont bekronende abdijkerk. Hiervan
is slechts het Koor gothisch (flam
boyant), zeer sierlijk en elegant,
maar binnen wat koud aandoende,
vooral door de grote kale blanke gla
zen.
De grootste vermaardheid geniet
tereeht het ensemble van de conven-
tuele gebouwen, gedoopt „Ia mer
veille" in meer strikte zin, en waar
van de houw kon worden onderno
men dank zij de door do reeds ge
noemde Phillppe-Auguste ter beschik
king gestelde gelden en overeenkom
stig de importantie die de abdi) toen
had verkregen.
Deze gebouwen heslaan drie verdie
pingen en vooral de volgende onder
delen ervan worden geroemd.
De bijzondere klare en harmonieuze
open kloostergalerij met haar drievou
dige op het Westen en een eindeloos
baai, de Oceaan cn o, de zomerzons-
verschiet de Bretonse kust, de
ondergangen! geopende hoge ven
sters.
De refter der monniken met haar
fijn wonderlijk diffuus licht, dat naar
binnen glijdt door 57 als schietgaten
aangebrachte uiterst smalle openingen
in de dikke muren.
De gastenzaal, waar o.a. de ban
ketten ter ere van de illustere bezoe
kers werden aangericht: zij is door
een rij elegante zuilen verdeeld in
twee beuken.
Vooral ook: de „ridderzaal", zo ge
noemd omdat Lodewijk de Elfde daar
in 1469 de orde van de ridders van
de H. Michael zou hebben opgericht,
maar die in werkelijkheid de monni
ken als studeerverblijf diende en als
„chauffoir", de plaats waar zij zich
op winterse koude dagen konden ko
men warmen. Deze door drie rijen
pilaren in vier beuken verdeelde zaal
geldt in de ogen van kenners als „de
schoonste gothische ruimte ter we
reld".
Door nog vele andere vertrekken,
aalmoezerij, „salie des gardes", door
torens en over vestingmuren, door
voorraadkelders en cachotten, naar
de tuin der monniken, voert een uit
voerig bezoek van de abdij; eindeloos
trappen op, trappen af. De bewonde
ring houdt niet op, maar, daarbij ge
holpen door de stimulerende zeelucht,
besluipt allengs een gebiedende eet
lust de gezonde bezoeker.
Dat is de situatie, waarop sinds ge
neraties de beneden op de Mont of op
de nabije vaste wal gevestigde „res
taurateurs" wachten en waarop zij
doorgaans voortreffelijk berekend zijn.
Het is in hun etablissementen, dat
een bezoek aan de Michaelsberg op
profane, zij het niet onwaardige wij
ze, pleegt te worden afgesloten, met
op het traditionele menu: „fruits de
la bale", schaapsbout van de „zilte
weiden" en niet te vergeten omelet
op de wijze van „la mère Poulard".
De toerist die voldaan van tafel op
staat en die veelal toch wel eer
der kenner zal zijn van een goede
tafel dan van goede gothiek kan
dan met enige vertedering terugden
ken aan het grafinschrift van de na
bij de parochiekerk bijgezette „eer
ste" herbergiers van de Mont (in de
moderne tijd): „Victor en Annette
Poulard, goede echtgenoten, goede ho
teliers. Moge de Heer hen ontvangen
zoals zij hun gasten ontvingen."
WAAR ZIJN ZIJ GEBLEVEN
(Van een onzer redacteuren)
Van de ministers en staatssecretaris
sen uit het kabinet-Marijnen, die hun
congé kregen, kan men uit berichten
in ons blad weten, dat de meesten nieu
we posten bezetten of gaan bezetten.
Misschien niet zo heel hoog genoteerd
in de politiek maar toch van betekenis.
In ambtelijke en niet-ambtelijke func
ties zijn prompt enkelen benoemd van
wie bekend werd, dat zij niet in de re
gering zouden terugkeren. In sommige
gevallen keerden zij op hun „basis" te
rug, zoals twee defensie-staatssecreta
rissen. Zo'n terugkeer in het milieu van
de vóórministeriële werkzaamheid
brengt in de regel wèl promotie, blijk
baar gerechtvaardigd door de glans
van het ministerschap. Overigens kan
men constateren, dat de meesten van
onze (nuchtere) politici gemakkelijk
afstand doen van hun minister-status.
Misschien dat zij zich tevoren reken
schap hebben gegeven van de verra
derlijke rukwinden in het politieke le
ven.
Verder heeft de wetgever een soelaas-
regeling getroffen waardoor het gelde
lijk niet zwaar kan vallen van het mi
nisterschap afstand te doen. Onze ex-
excellenties ontvangen 85 procent van
het laatst genoten inkomen, gedurende*
het gehele eerste jaar na hun congé.
Dat inkomen kan voor een minister
bruto 76.800 zijn er. voor een staats
secretaris 63.200. Het percentage voor
dit „wachtgeld" (gek woord voor uit
keringen aan mensen die heus niet zit
ten te wachten) loopt terug via 65 naar
50. Pas na zes jaar is het afgelopen
Bij het compensatie-centje geldt nog
dat een ex-excellentie, die li.v. in eer
minder ruim hetnalde functie aan d<
slag gaat, aanvulling krijgt uit 's Land'
schatkist, zodat zijn of haar inkomo
in die zes jaar niet minder is dan vol
gens de wachtgeld-regeling hem ol
haar zou toevallen. Zo ongeveer is de
dekking van het politieke risico.
rijnen, die niet in de nieuwe regering
terug kwamen, is alleen mevr. drs.
J. F. Schouwenaar-Franssen (VVD)
tot nu toe, voorzover ons bekend, amb
teloos burgeres. Gezien haar politieke
activiteiten in het verleden (ze was ge
meenteraadslid in Rotterdam en lid van
de Eerste Kamer) zal zij haar gepro
longeerde vakantie spoedig beëindigen.
Van school-uit was mevr. Schouwenaar
lerares in de klassieke letteren. Men
herinnert zich nog dat zij mej. Klompé
opvolgde bij Maatschappelijk Werk,
waar nu mr. Vrolijk zetelt.
Mr. V. G. M. Marijnen (KVP), oud
minister-president (1963-1965), is nu
voorzitter van de Raad voor de Rijn
mond. Daarvóór was hij minister van
Landbouw ln het kabinet-De Quay
(1959-1963) en eerder secretaris van de
Alg. Katholieke Werkgevers Vereniging
en van het Katholiek Verbond van
Werkgeversvakverenigingen.
Mr. J. van Aartsen (AR) is voordat
hü in 1958 minister van Verkeer en
Waterstaat werd (tot 1959) negen jaar
wethouder van Den Haag geweest
(economische zaken). Van 1959 tot 1963
was hij minister van Volkshuisvesting
en Bouwnijverheid in het kabinet-De
Quay. In het kabinet-Marijnen beheer
de hij opnieuw ae portefeuille van Ver
keer en Waterstaat. Deze zomer is hij
benoemd tot commissaris van de ko
ningin in de provincie Zeeland.
Mr. Y. Scholten (CHU), die ln het
kabinet-Marijnen minister van Justitie
was. heeft voordien als jurist gewerkt
bij ae Ned. Verbruikscoöperaties in Rot
terdam en daarna als advocaat in Am
sterdam. In de jaren 1959-1963 was hij
staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen in het kabinet-
De Quay. Onlangs is mr. Scholten be
noemd tot voorzitter van de Stichting
Socutera (Stichting tot bevordering van
sociale en culturele doeleinden door
t.v. en radio) en tot vice-voorzitter van
de Stichting Fondsenverwervingsacties.
Hij gaat zich in Den Haag als advocaat
vestigen.
Mr. E. H. Toxopeus (WD), oud-mi
nister van Binnenlandse Zaken in het
kabinet-Marijnen (1963-'65), oud-lid van
de Tweede Kamer in de WD-fractie
(1956-'59) en oud-lid van de gemeente
raad van Breda, is in de fractie van
de VVD in de Tweede Kamer terugge
keerd. In het voorjaar van 1966 zal hij
fractievoorzitter worden en als zodanig
de huidige voorzitter, mr. Geertsema,
opvolgen.
Prof. dr. H. <J. Witteveen (WD),
oud-minister van Financiën in het ka
binet-Marijnen, is als lid van de Eer
ste Kamer in 1958 in de politiek geko
men. Voordien was hij hoogleraar aan
de Nederlandse Economische Hoge
school te Rotterdam. In juli van dit
jaar is hij na de val van het kabinet-
Marijnen, opnieuw ditmaal buiten
gewoon hoogleraar ln Rotterdam ge
worden. Hij is onlangs tot lid van de
Tweede Kamer gekozen verklaard.
De „Benjamin" van het kabinet-Ma
rijnen, dr. J. E. Andrlessen (CHU), die
Van de ministers uit het kabinet-Ma-
de portefeuille van Economische Zaken
beheerde, was voordat hij minister
werd hoogleraar aan de juridische fa
culteit van de gemeentelijke universi
teit te Amsterdam. Voordien had hij
top-functies bij het ministerie van Eco
nomische Zaken bekleed. Nu is hij di
recteur van Van Leers vatenfabrieken,
een groot concern, waarvan de topman
nen „captains" van kaliber moeten
zijn, zoals dat heet.
Van de staatssecretarissen uit het
vorige kabinet zijn bijna allen na de
politieke decorwisseling, wat men met
verschuldigde eerbied kan noemen „on
der de pannen".
De „kei" op belastinggebied, boven
dien een der oudste ex-staatssecretaris
sen, mr. dr. W. H. van den Berge,
die hoewel partijloos, enige kabinetswii-
selingen overleefde, is zoals bekend be
noemd tot lid van de Raad van State.
Reeds vroeg belastingexpert deed hij
vóór zijn dertigste jaar een publikatie
over omzetbelasting. Het geschrift be
leefde zelfs een tweede druk.
De niet als staatssecretaris terugge
keerde dr. I. N. Th. Diepenhorst is lid
van de CHU. Hij was o.a. burgemees
ter van Epe, gedeputeerde van Gel
derland, lid van colleges als het Bene-
lux-parlement en van de Raad van
Europa. Van 1956 tot 1963 was hij lid
van de Tweede Kamer.
Evenmin keerde als staatssecretaris
(Defensie) terug de heer J. C. E.
Haex (CHU), die als beroepsofficier
weer in de landmacht is opgenomen.
Over de functie die hij zal gaan bekle
den is nog geen beslissing genomen.
Zijn huidige rang is generaal-majoor.
De heer M. J. Keyzer (WD) is, voor
dat hij staatssecretaris van Verkeer en
Waterstaat werd, geruime tijd bij de
Buitenlandse Dienst geweest, veelal in
een functie bij de .conomische afde
ling. Zo was hij sedert 1960 gevolmach-
tigd minister bij de ambassade te Pa
rus als hoofd van de economische af
deling. Hu is nu voorzitter van een
commissie waarin overheid en bedrijfs
leven zijn vertegenwoordigd om de toe
stand waarin onze scheepsbouw ver-
keertj te bestuderen en om daarin ver
betering te brengen.
Drs. L. M. van de Laar (KVP), die
onlangs is benoemd tot burgemeester
van Bergen op Zoom, was verbonden
aan het onderwijs voordat hij in no
vember 1963 staatssecretaris van O.
K. en W. werd. Hij is tien jaar rector
van het Lodewijk Makeblijde College in
Rijswijk (NH) geweest.
Tenslotte is bij de kabinetswisseling
niet als staatssecretaris herbenoemd de
heer W. den Toom (WD), die als be
roepsofficier naar de Luchtmacht is te
ruggekeerd. Voor zijn benoeming tot
staatssecretaris was hij in de rang van
generaal-majoor, plv. luchtmachtstaf
en in de rang van luitenant-generaal:
directeur materieel luchtmacht. De
heer Den Toom is nu voorzitter van
de Policy Board NADGE. Onder dit
NAVO-orgaan ressorteren zaken betref
fende het iuchtverdedigings-, meldings-
en gevechtsleidingssysteem.
