Aardappelhandelaar Ben Vosse
koestert grote idealen
Na vijftien jaar
weer stalhouderij
met trouwkoetsjes
in Haarlem
Ook een
manege
met pony's
Hillegommers keken kat uit de boom
Groeiende
wachtlijst
Haarlemse poppenspelers
op de Grote Markt
„LA CONDOLA COMPANY"
VIERT TWEEDE LUSTRUM
Marionetten
Jan Klaassen
Toneelwedstrijd
Romantiek
Tradities
Streek-tehuis
ZATERDAG 16 OKTOBER 1965
PAGINA 3
HAARLEM, 16 okt. Ben
Vosse, 38 jaar, is bezeten van
paarden. Zo erg zelfs dat hij
zijn dardappelhandel aan de
Gedempte Voldersgracht er
voor in de steek wil laten.
Zijn grote ideaal is een eigen
rijcentrum met pony's voor
de jeugd en een stalhouderij
met koetsjes voor trouwrij-
den. Dat ideaal wil hij, met
medewerking van het ge
meentebestuur van Haarlem,
verwezenlijken op een stuk
grond aan de Schalkwijker-
weg, dat door planologen is
voorbestemd als recreatie
gebied tussen Schalkwijk en
het oude stadsdeel.
Als het ideaal van Ben Vosse
werkelijkheid wordt, krijgt Haar
lem voor het eerst sinds vijftien
jaar weer een stalhouderij. De
laatste Haarlemse stalhouderij
van Feye aan de Ravelingsteeg
werd in 1950 opgedoekt. Nood
gedwongen, want in die jaren
voelde geen enkel trouwlustig
paartje er meer voor in een koets
je naar het stadhuis te rijden. Dat
was ouderwets. Grote, gestroom
lijnde, glanzende auto's waren
toen „in". De ouderwetse coupé's
waren niets meer waard. Ze wer
den voor een habbekras verkocht.
Op een veiling in Haarlem in 1950
brachten ze nog geen honderd
gulden op.
HIILEGOM, 16 okt. De huis
vesting van de bejaarden in de
bollenstreek is op dit moment
heel onbevredigend. Niet alleen
loopt de groei van de bejaarden
centra in geen geval parallel met
de bevolkingsaanwas, ook de in
richting van tal van tehuizen laat
veel te wensen oVer. Gezien het
ni.ipend tekort aan comfortabele
opvangcentra voor bejaarden in
deze streek zal het stichtingsbe
stuur van het protestants christe
lijke bejaardencentrum .Parkwijk'
in Hillegom, dat vijf jaar geleden
zijn poorten opende, niet licht ver
geten welke inspanningen het zich
desondanks moest getroosten om
alle kamers van het nieuwe com
plex bezet te krijgen. De Hille-
gomse ouden van dagen hebben zo
lang de kat uit de boom willen
kijken, dat plaatsingsmogelijkheid
Ir het centrum tenslotte aan hun
neus voorbij ging. Het stichtings
bestuur zag zich gedwongen be
jaarden van buiten Hillegom aan
te trekken. Nu bezorgt de enorme
wachtlijst van over de tweehon
derd Hillegommers het stichtings
bestuur slapeloze nachten.
Een kijkje in de recreatiezaal van
Sint Bernardus in Sassenheim.
HAARLEM, 16 okt. Het
Haarlemse poppentheater „La
Condola Company" viert de ko
mende twee weken zijn tweede
lustrum met een serie voorstellin
gen in het Concertgebouw. Van
daag werden de feestelijkheden in
gezet met een openlucht-voor
stelling op de Grote Markt. De
oprichter en leider van „La Con
dola Company" („de naam bete
kent niets; ik vond het alleen
maar aardig klinken") de heer
J. Vernout, heeft de organisatie
in handen. Dat kost hem veel tijd
en handen vol geld.
„Maar", zo zegt hij, „het pop
pentheater betekent meer dan een
hobby voor me. Het is iets fasci
nerends voor me geworden." Als
knaapje van vijftien jaar stichtte
hij zijn theater. Toen al werd hij
geboeid door die papier-maché
poppen, die door de beweeglijke
hand van de speler een ziel krij
gen. „Het is eigenlijk nog mooier
dan toneel", zegt Jacques Vernout.
De grote man achter de schermen
van het poppen- en marionetten
theater is Jacques Vernout die al
tien jaar lang het leven in dode
poppen blaast.
Aardappelhayidelaar Ben Vosse met zijn grote trots: een witte trouwcoupé. Het zal nog loei even
duren voor de paarden ingespannen kunnen worden en Vosse met een hoge hoed en slipjas op het
bok kan kruipen.
Nu, vijftien jaar later, zijn trouw
koetsjes weer goud waard. Er is plot
seling weer grote vraag naar koetsjes
grote vraag naar koetsjes voor trouw-
rijden. Dat is nu weer iets exclusiefs,
exclusiefs. Noem het een modegril, maar
de heer Vosse prijst zich gelukkig, dat
hij in de afgeglopen jaren, vooruitlopend
op zijn plannen een stalhouderij te be-
binnen, zes trouwkoetsjes heeft gekocht.
y/e mijn vrouw en ik, want als je
'vrouw niet achter je staat kom je er
niet hebben er stad en land voor
afgereisd. Vooral de laatste maanden
was het erg moeilijk. Nu is er nergens
meer zo'n ding te krijgen."
!S3£S!9!$8i!SS'8889i£85!$38
Uiteraard is Ben Vosse niet de enige
geweest, die voor zichzelf kansen zag
in de veranderende smaak van het pu
bliek en in zijn belangstelling voor de
romantische koetsjes. Alle oude karre
tjes zijn weer van stal gehaaid en op
gekalefaterd. Die daar het eerst bij wa
ren verdienen nu schatten. Want op
geld wordt in deze tijd vaak niet meer
gelet. Men wil iets origineels, iets ex
clusiefs. En men ziet er om dat te
bereiken zelfs niet tegenop, trouwkoets
jes met vracht- en veewagens uit an
dere delen van het land te laten komen.
In Haarlem en omliggende gemeenten
ziet men ze ook steeds veelvuldiger. Is
het een wonder, dat Vosse er wat in
ziet. In Haarlem krijgt hij een monopo
liepositie. En nu al lopen er bijna da
gelijks mensen bij hem binnen om te
vragen of hij ze wil rijden in zijn
koetsjes.
Maar hoe komt een aardappelhande
laar er nu toe zulke van zijn branche
afwijkende idealen te koesteren?
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiuniiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiimiiii
IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIKIIIIIIIIItlllHIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
„Paarden zijn altijd al een hobby van
ons geweest", vertelt Ben Vosse. Zo
ver dat hemzelf en zijn vrouw betreft,
wordt die bewering gestaafd door de
foto's, schildrijen en beeldjes met „het
paard" als onderwerp, die zijn boven
woning aan de Gedempte Volders-
gracht sieren. Waar het alleen hem
aangaat kan hij nog zeggen, dat hij als
aardappelhandelaar vroeger met paar
den heeft gewerkt en dat hij als soldaat
in het voormalig Nederlands-Indië de
man was van de bergpaardjes. Die
liefde voor het paard viel ook later
niet meer te onderdrukken. Hij kocht
veulens en Shetland pony's, zoals u en
wü als hobby postzegels of foto-appa-
ratuur kopen. Hij ging er ook mee fok
ken Nu heeft hij drie raspaarden en
drie Forrest pony s.
Ongeveer vier jaar geleden rees bij
hem de gedachte aan een eigen rijcen
trum en een stalhouderij. Dat heeft hem
niet meer losgelaten. Eerlijkheidshalve
moet daarbij worden vermeld dat zijn
idee min of meer ook werd gevoed door
een economische noodzaak. „In de
aardanpelhandel zit geen perspectief
meer", meent Vosse. Daarom begon hij
enige jaren geleden aan een studie om
ook kruidenierswaren te mogen verko
nen Dat mag hij nu, maar de paarden
bleven trekken. Ilij ziet echt wat in
zijn grote ideaal. „De tijd is er rijp
vóór" meent hij. „En Haarlem is toch
zo gesteld op tradities. Dat moet dan
maar eens blijken ook".
Ben Vosse staat gewoon te pope
len om te beginnen. Maar hij wil
meteen goed starten. En dat zit er
nu nog niet in. „Ik voel me net een
vliegtuig dat niet van de startbaan
kan loskomen", zegt hjj.
Hjj heeft koetsjes en hij heeft paar
den. De koetsjes staan iri een veel te
kleine ruimte achter zijn winkel aan de
Gedempte Voldersgracht en de paarden
op een stukje grond aan de Delftstraat.
Maar op beide plaatsen kan en mag
hij zijn ideaal niet verwezenlijken. De
hal aan de Gedempte Voldersgracht is
veel te klein om er een stalhouderij
te beginnen. Bovendien zijn de moge
lijkheden om er een trouwstoet op te
stellen te beperkt. En ongetwijfeld zou
den omwonenden en het gemeentebe
stuur bezwaar maken tegen de vesti
ging van een stalhouderij in de bin
nenstad. Ben Vosse ziet dat zelf ook
wel in. Bovendien wil hij aan zijn stal
houderij tevens een rijcentrum verbin
den. En dat kan aan de Gedempte Vol
dersgracht zeker niet. Een mogelijk
heid daartoe was wel aanwezig op het
stukje grond dat hij aan de Delftstraat
van de gemeente in pacht heeft. Maar
met die grond heeft de gemeente an
dere plannen.
Vosse is inmiddels wel alle mogelijk
heden van vestiging aan de rand van
de stad nagegaan. Wanneer hij echter
meende iets gevonden te hebben, bleek
dat er voor de bewuste grond weer
andere plannen waren. Hij wilde ook
niet ingaan op het aanbod in de Haar
lemmermeer een stalhouderij en rijcen
trum te beginnen. Dat vindt hij te ver
uit de buurt. En van Haariem moet
hij het juist hebben. Daarom heeft hij
nu zijn hoop gevestigd op het recreatie
gebied dat het gemeentebestuur op de
oostelijke oever van het Spaarne, even
ten zuiden van de Buitenrustbrug wil
ontwikkelen. Het gemeentebestuur moet
daarover nog beslissen. Voorlopig zal
Vosse dus nog wel niet „van de start
baan loskomen".
J. v. H.
Zaterdagmiddag 23 oktober aan
staande wordt de uitslag be
kend gemaakt van de toneel
spelwedstrijd voor amateurs
uit Amsterdam, Haarlem en 't Gooi,
die deel genomen hebben aan het
STAR T-toernooi 1965, georgani
seerd door het Werkverband Katho
liek Amateurtoneel in samenwerking
met de dagbladen De nieuwe Dag en
De Nieuwe Haarlemsche Courant.
Deelnemers en overige belangstel
lenden worden zaterdagmiddag half
één verwacht in restaurant Slotania,
Slotermeeriaan 133 in Amsterdam-
Nieuw West, te bereiken met tramlijn
13 of bus 21 vanaf het Centraal Sta
tion.
Het ligt in de bedoeling van het
WKA dat alle aanwezigen gezamen
lijk eerst een lunch gebruiken, waar
onder ruimschoots gelegenheid zal
zijn na te praten over de wedstrijd.
Daarna zal de jury, bestaande uit
de heren Erits Bloemkolk, Piet Franse
en Gelijn Moulier, haar rapport uit
brengen. Vervolgens zal de hoofd
redacteur der dagbladen, de heer Al-
bert Welling de prijsuitreiking ver
richten.
Voor de goede orde worden dege
nen die de lunch in Slotania mee
willen gebruiken verzocht zich in ver
binding te stellen met de penning
meester van de WKA-kring Amster
dam, de heer Frans de Vries, Arent
Krijtstraat 97 te Diemen, gaarne vóór
20 oktober.
Huisvestingsprobleem voor
bejaarden in Bollenstreek
baart grote zorgen
Dat de aarzelende houding van de
stijfkoppige Hillegomse oudjes elders
in de bollenstreek de animo om met
de bouw van nieuwe bejaardencentra
het huisvestingsprobleem wat drage
lijker te maken geenszins getemperd
heeft, blijkt uit de nieuwbouwplannen,
die men onder andere in Sassenheim
en Noordwijk voor de bejaarden in
petto heeft. Vanzelfsprekend is na de
realisering van deze plannen het be
jaardenprobleem niet van de baan.
„We zien het meer als een stap in de
goede richting", verduidelijkte men
ons.
De meest spectaculaire nieuwbouw
plannen heeft het bestuur van Huize
Sint Jeroen in Noordwijk Binnen. Het
Rotterdamse architectenbureau Van
den Bosch, Hendriks en Campman
heeft langs de Zeestraat tussen de Hei
lige Geestweg en de Tramsteeg een
froot vijf verdiepingen tellend bejaar-
entehuis geprojecteerd, dat via een
verbindingsgang verbonden is met het
huidige gebouw. De nieuwbouw heeft
een beddencapaciteit van honderdvijf
enveertig. Op de begane grond van het
nieuwe complex komen onder meer
een recreatiezaal, een eetzaal, de keu
ken en de administratieruimten. Op de
eerste verdiepingen worden een zieken
boeg met veertien bedden, dertien
slaapkamers voor het personeel en een
logeerkamer ingericht. De tweede tot
en met de vijfde verdieping bevatten
per etage 26 eenpersoonskamers en een
tweepersoonskamer. Alle kamers krp-
gen een balcon en op elke verdieping
komen drie badkamers. In de kelder
van het gebouw komt een knutselruim-
te.
Op hetzelfde terrein langs de Heilige
Geestweg komen tien etagewoningen
voor bejaarden. In bijzondere gevallen
kunnen de bewoners van deze wonin
gen geholpen worden door het perso
neel van Huize Sint Jeroen. De huidige
capaciteit van het Noordwijkse bejaar
dentehuis is vijftig bedden. De laatste
jaren is in het gebouw het nodige ver
beterd, maar de outillage voldoet hier
desondanks niet aan de eisen. Het an
dere Noordwijkse bejaardencentrum
•iPalrust" is het vorige jaar aanzien
lik gemoderniseerd, maar biedt slechts
p'aats aan 2i bejaarden.
i Sassenheim hoopt men nog dit
t,31" met de bouw te beginnen van een
j reek-verpleegtehuis voor bejaar-
a jj> met een capaciteit van honderd-
tf<!ï bedden. Het gebouw wordt opge-
achter het bestaande tehuis
SiH. Rernardus aan de Hoofdstraat,
ia? Rernardus, dat uit de twintiger
dateert en waar vroeger t.b.c.-
'"'nten behandeld werden, biedt rao-
Aa «teel plaats aan tachtig bejaarden.
®nj1Vankeljjk ressorteerde het tehuis
pa het r.-k. Armbestuur van de Sint
an„°ratiusparochie. In 1960 werd een
die stichting in het leven geroepen,
Vooi-h'"* <ie mcuwbouwplannen heelt
Het nieuwe gebouw wordt in drie
bouwlagen opgetrokken. Met de inrich
ting mee komt het gebouw op circa
vijf miljoen gulden. Het streek-
verpleegtehuis is bestemd voor chro
nisch zieken. Het ontwerp is van de
Arnhemse architect ir. C. van Gestel.
Ook verrijst in Sassenheim een protes
tants christelijk bejaardentehuis, dat
eveneens een streekkarakter krijgt Het
gebouw komt te staan op de hoek
Menneweg en de Parklaan. De bedoe
ling is, dat naast het bejaarden tehuis
een al bejaardenwoningen komen.
In Noordwijkerhout zal men op dit
moment tevergeefs naar een bejaar
dentehuis zoeken. Dit betekent geens
zins, dat men geen belangstelling heeft
voor de bejaarde dorpsgenoten of dat
men op dit punt geen wensen heeft.
Reeds kort na de oorlog werden in
Noordwijkerhout op dit terrein initia
tieven ontplooid. Het bleek al spoedig,
dat het voor de Noordwjjkerhoutse sa
menleving, met z\jn in vergelijking tot
het landsgemiddelde lage aantal be
jaarden, de meest logische weg was in
de woningbouw zoveel mogelijk aange
paste huizen op te nemen voor de be
jaarden en daarnaast de dienstverle
ning zo ruim mogelijk uit te bouwen.
Op beide terreinen werd met succes
gewerkt. In alle uitbreidingsplannen
werd waar dit mogelijk was tus
sen de normale gezinswoningen enkele
woningen voor bejaarden gebouwd en
op het gebied van het open bejaarde'
werk werd de oprichting van een drie
tal bejaarden sociëteiten, een taxi
dienst, lectuurvoorziening e.d. ter hand
genomen.
In 1962 werd van gemeentewege, met
behulp van een twintigtal vrijwilligers
een onderzoek ingesteld naar omstan
digheden en wensen van de plaatselijk
bejarde bevolking. Hieruit bleek wat
er door het particulier initiatief reeds
wordt gepresteerd en «elke wensen nog
op vervulling wachten. Eén daarvan is
de stichting van een eigen bejaarden
centrum. Rond 1970 zullen ongeveer
veertig Noordwijkerhouters verzor-
gingsmogelijkheid nodig hebben. Van
zelfsprekend wil men de mensen, die
daarvoor in aanmerking komen, opne
men in een plaatselijk lehuis.
Huize Pius in Lisse heeft eveneens
uitbreidingsplannen. Het wachten is op
liet gemeentebestuur. In de zestig jaar,
dat het bejaardentehuis bestaat, is na
tuurlijk een en ander aangepast aan
de eispn des tijds. Toch ontbreekt er
het nodige comfort. Van de tachtig be
jaarden, die in Huize Pius onderdak
hebben, heeft een groot aantal geen
eigen kamertje. „En dat is toch wel
het minste aan comfort", zegt moeder
overste Isabella. Ook hier weer een
wachtlijst van ver over de honderd be
jaarden. Hetzelfde geldt voor Huize
Sint Agnes in Voorhout, waar 63 be
jaarden een onderkomen vinden. Ook
daar zijn nieuwbouwplannen, hoewel
deze in een beginstadium verkeren. Het
Voorhoutse tehuis dateert uit het begin
van deze eeuw. De afgelopen jaren zijn
er grondige verbeteringen aangebracht.
„Het is hier echt heel behoorlijk. Maar
de bejaarde van nu eist méér", ver
zucht de directrice.
De grootste wachtlijst heeft het
Hillegomse bejaardentehuis Sint Jo
zef, dat zestig bejaarden, onder wie
vier echtparen, herbergt. Het r.-k.
Armenbestuur van de twee Hillegom
se parochies, waaronder het bejaar
denhuis resoorteert, heeft geen
nieuwbouwplannen. Enkele jaren ge
leden heeft een ingrijpende uitbrei
ding zijn beslag gekregen. Thans is
het complex aan de ene zijde inge
sloten door het kerkhof, aan de an
dere zjjde door een schoolgebouw.
Tien jaar lang heeft de heer Ver
nout mensen te weten interesseren
voor het poppenspel. Met het klimmen
der jaren groeide zijn ervaring, werd
zijn kundigheid groter en zijn fantasie
speelser. Hij is nu een autoriteit op
zijn terrein geworden. Eens in de week
onderwijst hij jongelui in de Mr.
Bruchschool in de fijne kneepjes van
het poppenspel. De andere avonden
van deze GEB-ambtenaar zijn gereser
veerd voor de repetities van zijn ge
zelschap. Twaalf jongelui (drie jon
gens en negen meisjes) komen gere
geld op zijn kamer in de Warmoes-
straat: bijeen om de finessen van een
bepaald; spel te bestuderen en te repe-
teren. Het lidmaatschap is gratis. Het
is de heer Vernout al voldoende als de
leden belangstelling voor het poppen
theater tonen.
De laatste jaren ^eft „La Condola
Company" zich ook toegelegd op de
vervaardiging van en het spelen met
marionetten. „Het marionettenspel ver
eist een grote kundigheid. Echt mario
nettenspel is veel moeilijker dan pop
penspel." De kosten die het gezelschap
maakt worden zoveel mogelijk gedrukt
door de zelfwerkzaamheid te bevorde
ren. Theater en poppen worden zelf
vervaardigd. „La Condola Company"
beschikt nu over ongeveer tachtig pop
pen en drie theaters (twee poppen
kasten en een marionettentheater). Bo
vendien ligt het magazijn vol met de
cors en licht- en geiuidinstallaties.
De heer Jacques Vernout heeft zich
ook verdiept in de geschiedenis van
het poppenspel. Al omstreeks 1200 was
de poppenkast een geliefd vermaak. De
kerk in Italië bediende zich ervan om
de bijbelse taf reien op „sprekende"
wijze tot de .gelovigen te brengen. La
ter namen de zigeuners de poppenkast
als culturele last mee door Europa.
Maar deze last was blijkbaar te zwaar,
want de waarde van het spel werd
steeds lichter. Het poppenkastspel be
reikte een dieptepunt toen de rooms
katholieke kerk bepaalde dat er geen
godsdienstige tafreeltjes in de kerk
mocht worden gespeeld, omdat het ni
veau gedaald was tot een ruw en ver
pauperd spel
De nationale figuur in ons Neder
landse poppenspel is Jan Klaassen.
Grappig is, dat ieder land zijn eigen
nationale figuur bezit en allen vrijwel
met dezelfde kenmerken. In ons buur
land België draagt hij de naam van
Woltje in Oostenrijk en Duitsland heet
hij Kasperl, in Frankrijk Guignol,
Engeland Punch en in Italië Polichinel.
Jan Klaassen, de man die zijn vrouw
ranselt en zijn huisbaas altijd te slim
af is. Althans, zo kennen wij hem. maar
oorspronkelijk is hij heel anders. Jan
Klaassen is vandaag de dag geen goede
ambassadeur voor het poppenspel meer.
De poppenspeler heeft hem verwilderd.
Zoals gezegd beginnen de festivitei
ten ter gelegenheid van de viering van
liet tweede lustrum van „La Condola
Company" vandaag met een optreden
van het „Irenetheater" op de Grote
Markt. Maandag 18 oktober houdt
Jacques Vernout een lezing over het
poppenspel in de Muziekzaal van res
taurant Brinkmann aan de Grote
Markt. Woensdagavond 20 oktober is
de première van „.Jan Claeszen" in
de bovenzaal van het Concertgebouw.
Volgende week zaterdag wordt er op
de Grote Markt weer een openlucht-
voorstelling gegeven. Maandag 25 ok
tober staat een reprise van „Jan
Claeszen" »P het programma en
woensdag 27 oktober wordt een lus-
trumvoorstelling gegeven van de ma
rionettentheaters „Marion" en „La Con
dola" in de Tuinzaal van het Concert
gebouw. Op het programma staan on
dermeer „Re rêve", „Theater orkest"
en „Tyl Uilenspiegel". De heer Ver
nout rekent er op dat vele honderen
belangstellenden naar de verrichtingen
van „La Condola Company" komen kij
ken.
