PIONIER PAUL DE WAART BLIKT TERUG
H
Om nooit te vergeten.
Carnivalzonder
Uw kennissen
noemen u evenwichtig.
Problemen ziet
rustig onder ogen.
U steekt er graag een
PÜP bij op.
Zijn we er dus
vermast als we denken
dat u Coopmtt
molk?
*>r>j
WÊm i
fmWM m
Wmm i
Gearresteerd wegens
verduistering
Verdachte in zaak
F eijenoord spelers
op' vrije voeten
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1965
PAGINA
tmMMb 1
iiif
kV*4 -
(door Herman Post)
tfan
et heeft geen zin de lof te
zingen van die goede oude
tijd, waarin alles beter was
j nu. Maar het is evenmin
Om - verleden te verguizen,
tei, le*s begrijpen van de be-
]a^n's van de KRO voor Neder-
V), zouden wij ons moeten af-
?j a§en: hoe zou ons leven er uit
Vn' wanneer er veertig jaar ge-
en geen KRO was opgericht?
v is door de oorlog veel
j. !anderd op omroepgebied.
aar er zou niets gebeurd zijn,
«anneer deze ontwikkeling niet
jo s voorbereid. Dat er na de oor-
een kentering optrad in de
j P'PPeu. wil nog niet zeggen,
- het begin fout is geweest.
Z1!n niet klaar met te con-
d;Q n' de KRO er is, maar
k-u nen *e. beffen, dat hij voort-
a*?1 uit een militante geest,
to noodzaak te vechten, iets
verdedigen.
verslaggever n°9 md%0'
,me Z11 Van de K.R.O.
was, trok hij er met een draag
bare zender op uiL
Wijlen pastoor Perquin tijdens
een van de eerste radio-uitzen
dingen van de K.R.O.
Muziek laten klinken en Martini drinken. Zo creëert
men sfeer. Zo worden leuke momenten verbonden
aan de goede snïaak van Martini. Gekoeld? Met
soda? "On the rocks"? Een avond met Martini is
altijd onvergetelijk.
MARTINI - iets bijzonders bij elke gelegenheldl
PAUL DE WAART
AMVIm'i »Ol A
CHlMfrWaOKE
Veer
tDrie jaar nadat de
KRO was opgericht
hadden wij, als volg
zame katholieken, al
radio in huis. Dat wil
zeggen: een bijzonder
warrig, zij het intri
gerend toestel, met
lampen aan de voor
kant en spoelen op zij. Een bar-
leuk speelgoed, waar ik overi
gens niet aan mocht komen.
Sterker nog, mijn ouders had
den mij met de strengste lijf
straffen bedreigd, voor het ge
val ik ook maar de neiging bij
mij voelde opkomen één vinger
naar het masjien uit te steken.
Ik mag dit vel even in herinne
ring brengen nu ik in dit stukje
toch ga uiteenzetten wat de ju
bilerende KRO in mijn leven
heeft betekend.
Dat is overigens nogal wat.
Want per slot van rekening
mocht ik destijds op gezette tij
den wel mijn hoofd in de bij
passende glimmend-ebonieten
hoorn, die zich als microfoon
aanstelde, steken. Een ongeken
de bron van vreugde. Meestal
kwam er een onbeschrijfelijk
gekras en gejank uit, maar de
wetenschap dat dit meteorolo
gisch rumoer van de KRO af
komstig zou kunnen zijn ver
goedde veel. Ofschoon ik met
mijn weelde helemaal geen raad
meer wist, als ik mij even wilde
voorstellen dat het werd veroor
zaakt door het buitenland: Lan-
genberg of Daventry, om maar
een tweetal stations te noemen,
die toen zeer en vogue, maar
nauwelijks opvangbaar waren.
Maar af en toe, als de wind
gunstig stond en de stand van de
maan niet tegenwerkte, kwam
er inderdaad een programma uit
die hoorn. Het eerste dat ik mij
als zodanig herinner is het kin
deruurtje van mevr. Antoinette
van Dijk. Ik beken het in
dit jubileumstukje met enige
schaamte, want zij was als ik
mij niet vergis, van de AVRO.
Te mijner verdediging kan ik
misschien aanvoeren dat ik mij
uit die dagen niet het „Morgen
rood" van de VARA kan her
inneren.
Goed, ik kan de zaak in dit
korte bestek natuurlijk niet op
de chronologische voet volgen.
Maar de techniek schreed ook
toen al voort en allengs werden
lampen, spoelen en zelfs die
hoorn als darmen weggestopt in
de buik van een geheel nieuw
soort radio-toestel. Eenvoudiger
van constructie en handzamer
in het gebruik. En toen begon
de pret pas goed.
Als ik nu enkele high-lights
uit het verleden van de KRO,
zoals die tot mij zijn gekomen,
mag opnoemen dan denk ik op
de allereerste plaats aan „de"
zaterdagavonu. En als ik het wel
heb is de zaterdagavond voor
mij een min of meer geheiligd
instituut geworden vooral dank
zij de KRO. Het begon er mee
dat ik zaterdagsavonds geheel
gewassen en gestreken niet
zelden had ik daarenboven ook
nog gebiecht een uurtje lan
ger mocht opblijven om naar de
katholieke radio te luisteren,
wat het dan ook mocht wezen
Naderhand strekte het uurtje
zich zelfs uit tot en met het
„Ave Verum" dat, zoals ieder
een al .ang weet, destijds door
W. A. Mozart speciaal voor de
KRO werd geschreven. En ver
draaid nog an toe, tot op de dag
van heden onderga ik de zater
dagavond als een onbestemd
feestelijk gebeuren. Al zit mijn
zoon dan nu, geheel gewassen
en gestreken, nog een uurtje
oecumenisch naar de NCRV- of
progressief naar de VARA-tele-
visie te kijken. Maar morgen is
het zondag en het zal ons een
biet wezen dat het nog gisteren
vry'dag was. Ik ben er zeker van
dat dit oer-gezellige en tot niets
verplichtende zaterdagavond-
gevoel destijds door de prille
KRO in mij ontstoken is. De
klok heit negen en voor de rest
geen gedonder. Ik hoop dat naar
beste vermogen verder te heien,
althans te klepelen.
Ook denk ik met bijzonder
veel genoegen terug aan de
KRO-Boys en integraler kan het
al niet. Zij speelden en zongen
destijds o.l.v. Piet Lustenhouwer
dan toch maar dat wij „naar
Rome" zouden gaan; en omdat
ik reeds als puber een voorlief
de én voor de muziek én voor
het voetballen trachtte te combi
neren, sprak mij dat zeer aan.
Dat er naderhand niets van
terecht is gekomen, mag de pret,
ook achteraf gezien, niet druk
ken. De bedoeling was in ieder
geval zuiver en zelfs conciliair.
Tja en dan is er natuurlijk de
periode vai. de De Greeve's ge
weest. Borromeus en Henri. Ik
heb de tijd nog volop meege
maakt dat een veertigdaagse
vasten niet zou zijn doorgegaan
als eerstgenoemde niet op de
dinsdagavonden zijn meditaties
voor de K.R.O.-microfoon hield.
En daar luisterde een christen
mens natuurlijk naar en als hij
een beetje opschoot de chris
tenmens. bedoel ik kon hij na
afloop op de andere kant nog
net een staartje „Bonte Dinsdag
avond trein" meepikken. Geen
vasten zonder Borromeus, geen
Pasen zonder de K.R.O. zelve.
Want het was duidelijk dat dit
Hoogfeest pas goed kon beginnen
als die omroep klokslag 12 uur
Paaszaterdagmiddag het „Al
leluia" („Hallelujah") van Han
del óók al een werk-op-be
stelling door de microfoon liet
schallen. En dan 's avonds het
„Lichtbaken" van Henri. „Ver
beter de wereld, en begin bij je
zelf." Géén beter begin dan een
zaterdagavond, die eigenlijk
nóóit meer moest eindigen.
U ziet dat ik, zoals overigens
passend bij een 40-jarig jubi
leum, vol heimwee steek. En ik
wil zeker niet beweren dat de
K.R.O. op het ogenblik helemaal
niet meer iets gezelligs doet. Bo
vendien heb ik de radio inmid
dels vrijwel uit het oog verloren,
naarmate ik het méér, mede op
professionele gx-onden, heb doen
vallen op de televisie
Maar af en toe leg ik mijn oor
toch nog wel eens te luisteren.
En ik zeg niet dat ik in zulk een
geval, na veertig jaar K.R.O. en
enige .aren levenservaring
méér, mijn hoofd weer in de mi
crofoon steek dat zou een
mens van nü alleen maar op
kosten kunnen jagen maar
wel dat ik nog steeds de neiging
heb om zo dicht en gezellig mo
gelijk aan te schuiven. Waar
schijnlijk is hier dan ook sprake
van een rooms jeugdtrauma.
Dank K.R.O., hartelijk dank.
(Advertentie)
Strijdbare pastoor Perquin
richtte zijn omroep op om
apostolaat te vervolmaken
P'kw/?8 ^'aart, één der eerste
og0„y^slaggevers, sluit zijn
teil anneer hij begint te ver-
na ito 0Ver 'le onrustige jaren
wam.il ®erstc wereldoorlog; de tijd,
ftnm» '!e katholieken zich langzaam
aa u 7 .Pr begonnen te ontworstelen
t«i i"k van miskenning en reeh-
'®°sheid. De tijd waarin de katho-
'eken zich langzaam maar zeker ver.
der
emancipeerden en meer en meer
®*t tegen hen gekoesterde wantrouwen
gisten te verdringen. De gelijkstelling
JJn het onderwijs was nog maar pas
®7®'kt, mede dank zü katholieke
Wu e organisatie en zelfbewuste
Vni5°"eke pers. In dit raam paste ook
r0gk°®en een katholieke radio-om-
bi die t\jd was de heer De Waart
c lef ij(j van jjg fciare waarheid",
Jfessief voor die tijd. Hij sprak
s de andere gilde-leden op de Am.
«erda:
ken
thse Nieuwmarkt en in de par
ent- °Ver katholicisme zoals hij
"e'e jaren later- in dorpen zou spre-
en over en vooral voor de KRO.
L*" öie tijd ook leerde hjj pastoor
ee Perquin O. P. kennen, toen al
Spr Jnvloedr«k en êraa§ beluisterd
Pa en van de gfootste pro-
t j5andisten van de katholieke pers.
ook6n Zeer strijdbaar, maar daai-bij
tis' Zeer kumaan priester, die op zes-
thopif6 'eebüd de moed had een ka-
per)leke omroep in het leven te roe-
daa' eenvoudi* omdat hij de noorzaak
xn0(?n anbesefte. Hp wist, dat het nü
gew i ?e'5euren, omdat er anders een
£)a(.e diEe kans gemist zou worden.
Zeer in deze veertig jaar een
richt groot werk heeft kunnen ver-
Jten en' is in eerste instantie te dan-
jn0 aan bet élan, het organisatiever-
nn,.n en het journalistieke bloed van
Ho01" Perquin""
hebbPT, ponder enig verstand te
van de radio, er toe kwam
xuvn ruill dp tx,
zich met al zijn energie voor die radio
te gaan inspannen? Pastoor Per
quin heeft die vraag zelf kort en dui
delijk beantwoord: „De radio bete
kent een vervolmaking van ons apos
tolaat. Immers, wat door katholieken
wordt geschreven, wordt door niet-
katholiefcen niet gelezen, maar het
gesproken woord wordt door allen be
luisterd. Bovendien moeten wij een
katholieke radio hebben om tegengif
te kunnen bieden."
„We zijn in de loop der jaren tole
ranter geworden", zegt Paul de
Waart als één van zijn eerste mede
strijders. „Maar daarom mag nog
niet het verwijt gemaakt worden, dat
er in die eerste jareng weinig verdraag
zaamheid bestond. Het was noodzake
lijk een eigen zelfstandige organisatie
te hebben, zoals ook de andere die
hadden; een zelfstandigheid die geen
samenwerking uitsloot.
De katholieke omroep kwam dus.
Hjj werd letterlijk uit de grond
gestampt. Op 4 februari 1925
verscheen in de avondbladen
een opi'oep aan alle katholieken om
hun naamkaartje aan pastoor Per
quin te sturen, wanneer zij met zijn
radio-plannen sympathiseerden. De
volgende dag begonnen de kaartjes
al binnen te stromen. Korte tijd la
ter werd in Amsterdam een „Katho
lieke Radiovereeniging" opgericht.
Den Haag volgde dit initiatief en wel
dra schoten de plaatselijke verenigin
gen als paddestoelen uit de grond. Op
23 april 1925 verenigden zp zich tot
één landelijke bond, voluit de ,,Ne-
derlandsche Bond van R,K Radiover-
eenigingen". Op 1 mei verscheen het
eerste nummer van het officieel or
gaan van deze bond, de „R.K-. Ra"
dio Gids". De zomer ging voorbij met
intensieve voorbereiding. Maar op de
eerste zondag in oktober kwam de
„Katholieke Draadlooze Omroep
voor het eerst in de ether met een
glechtige mis uit de Amsterdamse
int Dominicuskerk. Pastoor Perquin
preekte vanaf zijn eigen kansel, maar
zijn sterke stem reikte ditmaal ver
der dan hijzelf misschien ooit voor
mogelijk had gehouden. Een paar we
ken later, op 30 oktober, verscheen
in de R.K. Radio Gids de aankondi
ging, dat de ,,R.K.R.O." vanaf 24 no
vember iedere dinsdagavond zou uit
zenden. Men kon op die dag gebruik
maken van de zender van de Neder
landse Seintoestellen Fabriek (NSF)
in Hilversum.
De heer De Waart lacht bij de her
innering aan die eerste uitzendingen.
Het was primitief, maar had de fleur
van het amateurisme. Zelf was hij in
dit jaar (1925) in dienst getreden bij
het dagblad „De Tijd", maar al gauw
kreeg hij van pastoor Perquin het ver
zoek af en toe in te vallen als radio
spreker. ,,Ik zie mij nog zitten, als ik
op zondagmorgen een morgenwijding
hield. Ik kondigde mijzelf aan als
omroeper met enigszins verdraaide
stem en begon daarna aan mijn rede."
Pastoor Perquin beschikte uiter
aard nog niet over de middelen om
vaste medewerkei's te kunnen aan
trekken. Maar vanaf de eerste uit
zending werd hij terzijde gestaan door
de heer Paul A. M. Speet, die in 1938
directeur van de KRO zou worden.
Deze kreeg in 1929 van buitenland
redacteur van „De Tijd", Paul de
Waart, het advies in de radiopro
gramma's een buitenlands weekover
zicht op te nemen. Op 25 mei van het-
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN, 6 nov. De Leeu
warder politie heeft donderdag een 42-
jarige vertegenwoordiger uit Leeuwar
den gearresteerd. De man wordt ver
dacht van verduistering van gelden in
dienstbetrekking.
De arrestant heeft gelden verduisterd
van de Nederlandse Spaarzegel Orga
nisatie te Groningen. Om hoeveel geld
het gaat is nog niet duidelijk. Daar
naar wordt thans een onderzoek inge
steld.
zelfde jaar gaf de heer De Waart zijn
eerste buitenlandse weekoverzicht. Er
zouden er honderden volgen. In 1931
verliet hij „De Tijd" om zich volledig
aan de radioverslaggeving te gaan
wijden.
De KRO begon In een vertrekje
van de St. Dominicus-pastorie,
Spuistraat 12 in Amsterdam.
Toen deze ruimte te benauwd
werd en dat was al gauw, want
de KRO groeide hard werd een
studio ingericht in het Dominicus-
patronaat aan de Herengracht, waar
over het verhaal gaat van de con
cierge, die tijdens een uitzending de
studio binnenkwam om „even de
kachel bij te vullen".
Er kwam geleidelijk aan meer geld,
waardoor ook het aantal medewer
kers kon worden uitgebreid. Onder
meer werd in die dagen het bekende
„Trio Winkels" onder leiding van pia
nist Piet Lustenhouwer geëngageerd.
Maar deze snelle groei maakte, dat
de KRO nog sneller uit zijn jasje
groeide. Besprekingen ln het voor
jaar van 1929 leidden tot aankoop
van het ruime pand Herengracht 118.
Het Trio Winkels werd uitgebreid tot
een KRO-sextet, dat niet lang daarna
opgevolgd zou worden door een vol
waardig KRO-orkest. Pastoor Perquin
(Advertentie)
BOS!
BUSSUM, 6 nov. Het verhaal, dat
ten grondslag ligt aan „Carnival", de
Amerikaanse musical, die gebaseerd
is op het boek „De liefde voor de ze
ven poppen" en die daarop dan weer
ten onzent bekendheid heeft gekregen
door de film „Lili". is een goed, en
vooral zeer aandoenlijk verhaal. Het
kreeg in de televisiebewerking van
Jaap Molenaar, zoals die gisteren door
toedoen van de N.C.R.V. tot ons kwam,
een goede en dus, poëtisch gestalte.
Dat lag natuurlijk op de^ eerste plaats
aan de uitstekende regie van Peter
Koen, die de lichte melanchqlie van
het gegeven een dichterlijke ver
menging overigens van „lelijke" wer
kelijkheid en „mooie" verbeelding
heel goed had aangevoeld. Maar ver
volgens zeker ook aan met fraai be
grip gebrachte rollen van Mieke Bos
als Lili en Johan Walhain als Jaquot.
De „Paul" van Will van Seist was iets
te verbeteren om helemaal tragisch ge
noeg te wezen. Overigens heb ik smar
telijk het aardige ,,Lili"-liedje gemist,
dat mij van de film nog steeds in de
oren klinkt en dat in deze tv-musical
zeker een functie zou hebben gehad.
Misschien ging het hier om een kwes
tie van „rechten". Een ander geldend
excuus zou ik althans niet weten te
vinden.
In „Attentie" viel er een wel goede
en dus beklemmende reportage over
het gebrek aan politieke vrijheid in
Portugal waar te nemen. Men (Henk
Mochel) had wat ml) betreft wel iets
dieper kunnen graven, ofschoon bleek
dat hij nu ai een keer was opgepakt
geweest in het gastvrije vakantie-Lis-
sabon, waarvan een kennelijk door ar
moede geteisterde inwoonster de ver
bijsterende uitspraak losliet, dat de
heer Salazar, evenals God, eigenlijk
„het eeuwige leven" zou moeten heb
ben.
Ook werd Godfried Bomans geïnter
viewd naar aanleiding van de verschij
ning van zijn tweeae sprookjesboek.
Men kent hem om zijn kernachtige uit
spraken. Maar de ondervrager had
toch wel kunnen bedenken, dat hij de
illustratrice van de sprookjes niet al
leen kon laten zien, zonder haar al
thans ook maar één woord te ontlok
ken. Zulks te meer niet waar Bomans
zelf deed uitkomen, dat hij en zij op
basis van volstrekte autonomie hadden
samengewerkt.
H. Hn. (ad int.)
BREDA, 6 nov. De reehtercommis-
sax-is voor strafzaken heeft hier gis
teren de 25-jarige Turk, die ervan ver
dacht wordt in de nacht van 24 op 25
oktober de 25-jarige Frans Bouwmees
ter van Feijenoord en diens 19-jarige
neef en naamgenoot in Breda te heb
ben geschopt en met een bierglas in
het gezicht te hebben geslagen op vrije
voeten gesteld.
Na het horen van getuigen door de
rechtercommissaris achtte de officier
van justitie geen termen meer aanwe
zig om gevangenhouding bp de recht
bank te vragen. De Turk zal zich te zij
ner tijd voor de meervoudige kamer
van de rechtbank in Breda moeten ver
antwoorden en niet op korte termijn
voor de politierechter, zoals aanvanke
lijk in de bedoeling lag.
West-Duitsland. Een Amerikaanse
soldaat die een jonge vrouw doodstak
omdat zü hem met haar fiets raakte,
is in Memmingen tot veertien jaar ge
vangenisstraf veroordeeld. (Rtr)
hield zpn beroemde „Godsdienstige
halfuurtjes" en leende steeds vaker
zijn microfoon aan andere beroemde
sprekers.
Intussen vergaderde een aantal
staatscommissies over de „radio
kwestie". De verdeling van de zend
tijd moest wettelijk geregeld worden.
Merkwaardig was, dat tijdens de be
handeling van het radio-vraagstuk in
de Kamer bepaalde partijen voor een
bepaalde omroep kozen. Op 15 mei
1930 werd het zendtijdbesluit aangeno
men, waarin de schakering van de
omroep naar de vier grote levensbe
schouwingen werd gegarandeerd.
„Het Nederlandse volk wilde het ken
nelijk zo", zegt de heer De Waart.
„En door de vrijwillige luisterbijdrage
is dat voldoende bevestigd".
