Wintersport - Beiroet - Fotosafari - Canarische eilanden
De WINTERZON is te koop
voor nog geen tweehonderd gulden
Ook vakbond
in sociaal
beleid
Oefenpartijen voor
amateur voetbal
Ie vrouwelijke lijn van moederszijde
Claus
von
Amsberg
stamt
af
van
katholiek Amsterdams geslacht
Ontdekking na maanden
speurwerk van heraldicus
U'
Voetballende
wielrenners
Waarschijnlijk
volgend jaar
Ontwerp-
streekplan
Noordzeekanaal-
gebied
afgerond
Meer longkanker
in stad dan op
platteland
NIEUWE DAG
VRIJDAG 31 DECEMBER 1965
PAGINA 17
ft&>
mm
Miljonair
Het beroemde Huis Crevenna aan de Nieuwe Zijds Voorburgwal
in Amsterdam, waar de grootvader van Claus' overgrootmoeder
in woonde. Het huis stond pal tegenover het Koninklijke Paleis,
maar werd later afgebroken.
De nazomer 1965 koste
lijk geschenk van eindelijk
barmhartige weergoden
was nog maar juist begonnen,
toen de kleurige, rijk geïllustreer
de folders van de reisbureaus
alweer opwekten tot het ont
vluchten van de wintermisère in
zonnige bergstreken of aan zui
delijke zeeën. En dezelfde nazo
mer was nog steeds niet ten
einde, toen de boekingen op de
verlokkelijke aanbiedingen be
gonnen 1 '.men te stromen. Van
de zon in eigen land werd intus
sen nauwelijks geprofiteerd: bij
na niemand had nog snipper
dagen achter de hand om gratis
een vleugje bruin en gezondheid
op te doen voor de winter en de
enkelingen die de kans schoon
zagen om naar Scheveningen te
trekken, vonden er een vuil en
ontredderd strand, waar puffen
de transporteurs plichtmatig le
laatste stoelen op vrachtauto's
laadden. Oktober gas ten die nog
het strand op wilden, moesten
zelf een ligbed meenemen.
Zon in winter goedkoop.
H. Th.
W i
'dütiammiü
HAARLEM, 31 dec. Gedeputeerde
Staten van Noordholland overwegen
de wenselijkheid om in de nog in te
stellen adviescommissie voor het pro
vinciaal sociaal beleid ook vertegen
woordigers van de vakorganisaties,
agrarische organisaties en van het ker
kelijk en particulier innitiatief op te
nemen. Het ligt in de bedoeling na de
vorming van welzynsstichtingen te ko
men tot een sociaal wrelzijnsberaad,
waaraan ook vertegenwoordigers van
de besturen der welzijnsstichtingen
zouden kunnen deelnemen. Op deze
wijze zou een coördinatie van de acti
viteiten der afzonderlijke inrichtingen
kunnen worden bevorderd. Het colle
ge verwacht, dat de reorganisatie van
de stichting Noordholland voor maat
schappelijk werk in de loop van 1966
haar beslag kan krygen.
HAARLEM, 31 dec. De amateur
voetballers gaan op 2 januari in vele
vriendschappelijke oefenwedstrijden
aan de slag. Voor de clubs uit Haar
lem en omgeving werden reeds de vol
gende wedstrijden vastgesteld: Hille-
gomGouda (half drie), HBCONA
(twee uur), NFCETO (twee uur)
WA—Zandvoortmeeuwen (twee uur)'
Van Nispen—TYBB (half drie) Schc>
ten—Ripperda (twee uur), NAS—De
Zwarte Schapen (kwart over twee)
Waterloo—Concordia (half drie) Rir>
perda-comb.—Onze Gezellen (half dril)
en vermoedelijk Roda '23—Halfweg
De meeste wedstrijden beginnen van-
vroeg invaUende duisternis
nemfo htt normaal voor de com
petitie het geval is. HBC zou aan-
XfPl' tegen Lugdunum spelen,
deze club moest verstek laten
gaan en toen heeft men alsnog ONA
aan kunnen trekken.
HAARLEM, 31 dec. Het is zo
langzamerhand een vaste traditie ge
worden dat de renners van de Haar
lemse wielerclub De Kampioen op
Nieuwjaarsdag voetballen tegen hun
collega's van Olympia uit Amsterdam
en het Halfwegse De Bataaf. De laat
ste jaren moest deze traditie door de
minder goede weers- en terreinom.
standigheden een paar keer onderbro
ken worden. Men hoopt nu dat de ko
mende strijd in het Noorder sportpark
kan doorgaan.
In het eerste elftal van De Kam
pioen, dat tegen Olympia speelt, staat
masseur F. Koek onder de lat. Hij
heeft niet alleen gefietst, maar is ook
nog doelman geweest in het tweede
en derde van RCH. Voorts doen onder
meer bekende renners als J. van der
Horst, Th. Bouma, N. Koelemjj en de
broers Krom mee.
(Van onze verslaggever)
Claus wist het niet. Het hof wist het
niet. De regering wist het niet. Maar
toch is Claus George Willem Otto
Frederik Geert von Amsberg een
rechtstreekse afstammeling van een
vermogend katholiek geslacht dat
twee generaties lang tot de vooraan
staande burgers van Amsterdam heeft
behoord.
De grootvader van Claus' overgroot
moeder is in Amsterdam geboren, 'lij
woonde er in het schitterende Huis
Crevenna. beroemd om zijn „hangen
de tuinen", aan de Nieuwe Zijds Voor
burgwal. Het pand is later zeifs rijks
eigendom geweest toen koning Lode-
wljk van Holland er de Secretarie van
de Staat in huisvestte. Het huis waar
in Claus' voorouders leefde voor werk
ten, stond pal tegenover 't koninklijk pa
leis van waaruit hij straks prinses Bea.
trix ten huwelijk voert!
Het is merkwaardig dat historici
niet eerder ontdekt hebben dat de
voorouders van Claus in Amsterdam
geleefd hebben. Ook het officiële on
derzoek dat in opdracht van de Ne
derlandse regering werd verricht
bracht dit niet aan het licht. De stam
boom zoals die op de verlovingsdag
in de Staatscourant is gepubliceerd
houdt prompt op als gaat blijken dat
de heer von Amsberg uit Amsterdam
stamt. In deze kwartierstaat loopt de
vrouwelijke lijn van Claus' familie
van moeders zijde, het geslacht von
dem Bussche, dood bij Marie Minet
die in 1850 met Franz von Chelius
huwde. Dit zijn de grootouders van de
grootmoeder van Claus von Amsberg,
die thans nog op het landgoed Dötzin-
gen leeft, dat haar eigendom is.
De Nederlandse heraldicus dr. A R.
Kleyn uit Zeist heeft nu na maanden
speurwerk in o.a. de doopregisters van
de dom en de stadsarchieven ven
Frankfurt achterhaald dat de moedei
van Marie Minet Emma Helena Bo-
longaro Crevenna is, dochter van de
in Amsterdam geboren en getogen
Pieter Anthony Bolongaro Crevenna.
Deze voorvader van de heer von
Amsberg mag dan een 'taliaanse
naam dragen, hij was burger van
Amsterdam en had evenals zijn ou
ders de burgerrechten van de Amstel-
stad, wat in die tijd gelijk stond met
de Nederlandse nationaliteit van nu.
Het onbekend blijven van de Am
sterdamse afstamming van Claus'
overgrootmoeder Marie Minet schrijft
dr. Kleyn toe aan het feit da< zij
katholiek was. In die tijd gebeurde het
volgens hem zeer vaak dat protestante
geslachten hun katholieke voorouders
doodzwegen.
De vader van deze Pieter Anthony
Bolongardo Crevenna die dezelfde voor
namen droeg als zijn zoon was een
zeer vermogend groot-koopman in ta
bak en snuif. Geboren in Milaan
kwam hij op zeer jeugdige leeftijd, als
wees, naar Amsterdam waar hp ka
mers betrok op het Rokin. Hij leerde
hier de erfdochter kennen van de fa
milie Bolongaro, ook een handelsge
slacht, die op de Nieuwe Zijds Voor
burgwal woonden.
Op 14 jan. 1768 ondertrouwde hij met
haar voor de huwelijkscommissarissen
in het stadhuis, nu Paleis op de Dam.
Ook de ouders van zijn cruid waren
op het Amsterdamse stadhuis in on
dertrouw gegaan. De huweljjksprocla-
maties werden drie opeenvolgende
zondagen op de pui van het stadhuis
aangeplakt, zoals elke Amsterdammer
verplicht was.
Pieter Anthony Crevenna, want zo
heette hjj van huis uit, kreeg toestem
ming om op 10 februari 1768 zjjn hu-
wenjk te laten voltrekken voor de sche
penen van Nieuwer Amstel Amstel
veen) m de Bergerskamer aldaar.
Een huwelpk buiten de stad gold in
die dagen als een uitje voor vrienden
en familie. De plaats waar dit feest
zich afspeelde ligt nu binnen de gren
zen van Amsterdam, namelijk aan de
Amsteldqk daar waar nu ir, het voor
malige raadhuis van Nieuwer Am-
stel het gemeente-archief is onderge
bracht. Het is juist in dit archief waar
de stukken uit de Amsterdamse tijd
van Claus' voorouders bewaard wor
den.
Pieter Anthony Crevenna ging het
in Amsterdam voor de wind.
Hij bewoont een mooi huis op
de Nieuwe Zijds Voorburgwal,
handelt op internationaal niveau in ta
bak en snuif, treedt op als geldschie
ter, bezit als tabaksfabriqueur een
eigen kerverij met „machinepark",
beschikt over buitenplaatsen, 'n koets,
paarden, boden en knechten. De fami
lie- en zakenrelaties met de Bolonga-
ro's zijn zo hecht dat hij en zijn kin
deren de dubbele naam Bolongaro
Crevenna gaan gebruiken en het wa
pen van het aangetrouwde geslacht
als het hunne gaan bezigen.
Vader Crevenna verwierf van de er
ven Bréquet het prachtige huis Wa
pen van Holland, dat eveneens aan
de Nieuwe Zijds Voorburgwal ligt.
Hij laat het schitterend restaureren
en verfraait het met „hangende tui
nen" op het dak. stucwerk, een ge
beeldhouwde trap en grote marmeren
gangen. Ook laat hij er een huiskapel
in inrichten. Crevenna's kostbare
schilderijenverzameling, curiositeiten
collectie en bibliotheek worden er in
ondergebracht. Al spoedig spreekt
men in Amsterdam van het Huis Cre
venna.
Later, in 1808, wordt het fraaie pand
rijksdomein als het wordt verkocht aan
de regering van koning Lodewijk van
Holland die er de Secretarie van de
Staat in vestigt. Het perceel lag daar
buitengewoon gunstig voor, achter het
juist door de vorst tot residentie ver
heven raadhuis. Na de Franse over
heersing stond het pand enige jaren
leeg waarna het aan het departement
Amsterdam van de Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen verviel. In 1921
werd het huis van Claus' voorouders
afgebroken om ruimte te maken voor
het telecommunicatiegebouw van de
P.T.T.
it het huwelijk van i-heter Antho
ny Crevenna en Antonia Maria
Bolongaro zjjn acht kinderen ge
boren die allen in de „Fransche
Kapel" aan de Nieuwe Zijds Voorburg
wal door pastoor Girardot gedoopt zijn.
Deze kapel is omstreeks 1912 gesloopt;
de pastorie pas in 1936. Vader Crevenna
en Amsterdam exploiteert ging vaak op
die handelshuizen in Milaan, Frankfurt
reis vooral naar Frankfurt. In deze
Duitse stad aan de Main komt langza
merhand het zwaartepunt van Creven
na's handel te liggen, zodat hn er om
streeks 1790 met vrouw en kinderen
naar toe trekt. Zijn zoon Pieter An-
thony jr. treedt er in het huwelyk met
Maria Francisca Therisia Kiehe. Dit
zjjn de grootouders van Marie Mmet.
Als in 1784 Antonia Maria Bolongaro
komt te overlijden laat zij een vermo
gen na van maar liefst 819.699 gulden
en dertien stuivers. Crevenna is op
slag miljonair. Binnen vijf maanden
hertrouwt de schatrijke weduwnaar
met Agatha Cornelia Dommer, telg van
een aanzienlijk katholiek Amsterdams
geslacht en weduwe van Abraham Phi-
lippus Overloop. Volgens dr. Kleyn is
dit een mariage de raison geweest.
Uit verschillende dingen blijkt dat
het Crevenna, die evenals de meeste
katholieken de patriottische gedachte
was toegedaan, in zaken niet meer
voorspoedig ging. Om in 1789 een reis
naar Italië te kunnen betalen laat hii
zjjn kostbare bibliotheek veilen. Een
exemplaar van deze in perkament ge
bonden catalogus van niet minder dan
7659 nummers wordt nog in het Am
sterdamse gemeente-archief bewaard.
Als vader Crevenna opnieuw naar het
zuiden trekt verleent hij procuratie aan
Aegidius Hansen om namens hem op
te treden „tegen zjjn gezamenlijke cre
diteuren".
Tijdens deze reis overvalt Crevenna
in Rome op 8 oktober 1792 de dood.
Het bericht bereikt 28 oktober Amster
dam, maar zijn weduwe Dommer wei
gert de nalatenschap in verband met
de grote schulden. Na veel moeilijkhe
den aanvaardt Crevenna's oudste zoon
Jacques Philippe de nalatenschap on
der voorrecht van boedelbeschrijving.
Het overgebleven gedeelte van de boe
kerij wordt verkocht.
Van deze lijst wordt een exemplaar
bewaard in de bibliotheek van de Ver
eniging tot Bevordering van de Belan
gen des Boekhandels. Ook de schilde
rijencollectie en andere kunstvoorwer
pen komen onder de hamer. De cata
logus is te vinden in het Koninklijk
Museum voor Schone Kunsten in Brus
sel.
HAARLEM, 31 dec. Gedeputeerde
staten van Noordholland hebben mee
gedeeld dat waarschijnlijk in 1966 een
afgerond ontwerp-streekplan voor het
Noordzeekanaalgebied gereed zal ko
men. Het college meent dat thans cen
traal behoort te staan de vaststelling
van het streekplan voor het Noordzee
kanaalgebied en de vaststelling van de
daarmee nauw samenhangende streek
plannen voor Waterland en voor de
Meerlanden alsmede wijzigingen van
de bestaande streekplannen voor de
Zaanstreek, de IJmond-noord en Zuid-
Kennemerland.
Daarnaast moeten de streekplannen
voor Zuid-Kennemerland, IJmond-noord
en Noord-Kennemerland worden her
zien, terwijl mede in verband met ver
scheidene ruilverkavelings - projecten
het ontwerpen van een streekplan voor
oostelijk Westfriesland urgent is. Ge
deputeerde staten menen, dat naast
het fonds natuur- en landschapsbe
scherming, recreatie en het behoud
van scheidende groenelementen tussen
bevolkingscentra, geen apart provin
ciaal fonds nodig is voor aankoop van
niet voor agrarisch gebruik bestemde
ruimten in het Noordzeekanaalgebied.
HAARLEM, 31 dec. Uit cijfers,
gepubliceerd in de memorie van ant
woord op de provinciale begroting voor
1966, blijkt, dat de steden Amsterdam
en Haarlem relatief het hoogste sterf
tecijfer aan longkanker vertonen. Het
landelqk gemiddelde is 30,6, het Noord
hollandse gemiddelde 40,7 sterfgeval-
P<?5 Ï9.0,0?.? inwoners. Voor Amster
dam is dit cqfer 52,0 en voor Haarlem
43,1 Noordholland, zonder Amsterdam
&ee*t een gemiddelde van
slechts 31,3 per 100.000 inwoners.
Uit de cijfers blijkt niet in hoeverre
de luchtverontreiniging van invloed is
PP, pet sterftecijfer. Hier speelt de
tijdsfactor nog een rol daar longkan
ker, naar wordt aangenomen, een lan
ge periode nodig heeft om tot ontwik
keling te komen. In 1963 stierven
3.665 Nederlanders aan longkanker.
Van hen waren 868 Noordhollanders.
Amsterdam leverde het cijfer 451 en
Haarlem 74.
(Van een onzer verslaggevers)
De tijd dat men met aandacht
luistert naar de weersver
wachtingen, om zoveel moge
lijk te profiteren van hetgeen
ons wisselvallige klimaat ieder jaar
nog biedt, is praktisch voorbij. Het
weerbericht wordt langzamerhand een
mededeling voor land- en tuinbouw,
voorzover de laatste zich dan nog
niet in verwarmde kassen aan de gril
len van wind en wolken onttrokken
heeft. Öe rest van de bevolking rijdt
in verwarmde auto's van verwarmde
huizen naar verwarmde kantoren en
heeft aan het weer geen boodschap
meer. Vergaderzalen, warenhuizen en
fabrieken gaan er steeds meer toe
over, hun eigen klimaat te scheppen,
zomer en winter op hetzelfde tempe-
ratuurniveau en altijd met dezelfde
efficiënte kunstverlichting; geen hin-
dsr.ijs inva end zonlicht m er, geen
ramen die je kunt openzetten, maar
„luchtbehandeling". Elf maanden
comfortabel werken en wonen en de
twaaifd' maand naar de zon. Die is
dan gewoon te koop, in maart zo goed
als ih juli, in januari zelfs, maar dan
is ze wat duurder: dan moet je naar
de Canarische eilanden vliegen; tenzij
men genoegen neemt met de winter-
sportzon.
De prijzen zijn ongelofelijk laag
en hoe verder men reist, hoe
goedkoper het wordt: de gids
van Wagons-Lits/Cook ver
meldt voor Duitsland als goedkoopste
tiendaagse reis een vakantie voor
256. in Mittenwald, met de genoem
de expres heen en terug en volledig
pension in hotel Post, dat als „beter
hotel tweede klas" wordt omschreven.
Een soortgelijk arrangement in het
Oostenrijkse Igls kost echter maar
243. en als men tevreden is met een
„gewoon" tweede klas-hotel, kan men
in Ehrwald al voor 195. terecht. Wie
de voorkeur geeft aan het koninklijke
St. Anton, zit voor 299. in het eer
ste klas hotel Post; het betere tweede
klas-hotel „Schwarzer Adler" kost
merkwaardigerwijs 16 meer. Nog
verder én goedkoper zijn de Dolomie
ten, waar voor een tiendaagse vakan
tie in hotel Sonne in Toblach maar
173. wordt gevraagd, zij het alleen
tussen 6 januari en 6 februari.
De rijkste keuze biedt Zwitserland,
met gemiddeld 350., gevolgd door
Oostenrijk, waar men gemakkelijk
voor 100. minder klaar komt, maar
zoals gezegd kan het in beide landen
nog goedkoper. De prijsverschillen
hangen samen met het algemene
prijspeil van de diverse landen, de
hotelaccommodatie, de min of meer
luxe sfeer in de wintersportplaatsen,
de toeristische uitrusting (skiliften, ijs
banen etc.) en het hoog- en laagsei-
zoen.
Vliegarrangementen naar de
zelfde wintersportcentra zijn aan
zienlijk duurder, mede omdat ze op
15-daagse vakanties gebaseerd zijn.
Gezien de tijdwinst die men boekt,
mag men ze vergelijken met de 17-
daagse treinreizen en daar gaan ze
vaak niet zover bovenuit. Als we de
plaatsen van de tiendaagse reizen nog
even nagaan, met daarachter de be
dragen voor een 17-daagse treinreis in
hetzelfde hotel en een 15-daagse vlieg
reis met dezelfde verblijfsaccom-
modatie. ziet het lijstje er als volgt
uit: Mittelwald 256, 445, 569; Igls 243,
404, 521; Ehrwald 195, 312, 428; St.
Anton 299, 524, 643; Toblach en Sex
ten geen vliegaanbieding; Zwitserland
Leysin 238, 392, 534 en Frankrijk even
eens geen vliegopgave.
Overal eender is nog steeds de aan
bieding van de Egyptereis (van Fit-
Philips) voor 565, Ook dat is een
wintertroef, want het klimaat is in
Cairo en in heel Noord-Afrika ideaal
voor een midwintervakantie en niet
iedereen wil dan de zon op de sneeuw
zien schijnen. De Egyptereis heeft in
tussen een broertje gekregen in de
vliegreis naar Libanon. 15 dagen per
charter naar Beiroet met pension
v-ior 598. Voor ve'en nog aantrekke
lijker is een derde chartertroef15
dagen naar de Canarische Eilanden,
eveneens voor 508. Men zit dan met
half pension in hotel Tamaide in San
ta Cruz de Tenerife. Wil men per se
naar Las Palmas, dan moet men mi
nimaal 670. neertellen.
De zon kan men ook vinden aan de
Spaanse zuidkust, waar men 15 dagen
een appartement kan bewonen voor
395., inclusief de vlucht, maar zon
der maaltijden. Die appartementen
worden voordeliger naarmate men er
langer kan blijven: dan valt men in
de „overwinteringsreizen": 43 da
gen voor 650.99 dagen voor 850.
En al die tijd hoeft men niet eens zijn
eigen bed op te maken, zodat men
voortdurend naar de zee kan kijken...
Voor de grootste overwinteringsreis
bent u al te laat: die is begonnen op
25 september, toen de zwaluwen nog
vrolijk door het Nederlandse lucht
ruim zweefden en ze eindigt pas als
deze lenteboden al ruimschoots terug
zijn: op 16 april, 204 dagen voor
1.117. Misschien is het toch nog leu
ker om de zwaluwen na te reizen tot
in midden-Afrika, tijdens een 16-daag-
se fotosafari in Cameroun voor 3.893.
Te duur? De ANWB schaft raad:
een safari naar oost-Afrika kost
maar 2.722,20 (en vergeet u vooral
die 20 cent niet). Voor die prijs kunt
u natuurlijk niet alles hebben, Nairo
bi, het Amboselireservaat, het Tsa-
vo-wildpark, de Kilima Ndjaro en het
Manyarareservaat zitten er in, maar
wie een bezoek wil brengen aan
Treetops, met overnachting in het we
reldberoemde Treetops-hotel, dat ge
bouwd is in de kruinen van reusach
tige bomen, moet 201,30 bijbetalen
en een dagbezoek aan Serengeti kost
extra 137,30. Hetgeen in elk geval
de indruk wekt, dat het allemaal zo
voordelig mogelijk georganiseerd is.
Intussen: wie zich tevreden kan
stellen met een fotosafari naar de
brandganzen in de Bandpolder en zijn
wintersportaspiraties wil richten naar
de data, waarop de Hollandse vaarten
bevroren liggen, kan zich een aardig
bedrag besparen. En hoopvol luiste
rend naar depressieve weerpraatjes,
beleeft hij maandenlang plezierige
spanning en „eindeloze" voorpret.
JORDAANSE FINALE
Voor zjjn kooitjes met sjjsjes
staat de koetsier Worrel.
Met zjjn brede gestalte en
zware tors is hjj een onweerstaan
bare blikvanger op de omslag van
het omvangrjjke fotoboek, dat de
Amsterdamse fotograaf Dolf Tous-
saint uit eigen werk heeft samen
gesteld over De Jordaan. Worrel
kon, over de dampende paarden
ruggen heen, brullen en schreeu
wen als geen ander. Maar nu heeft
hij de mond hermetisch gesloten en
kjjkt u strak, ietwat ernstig ook,
aan.
De koetsier Worrel is een legen
de geworden, maar zjjn machtige
schouders dekken een fantastische
serie beelden van wat er nog al
tijd is en leeft in zijn buurt, als
een soort kashba tegen het oude
hart van de stad gedrukt. En bin
nen de beslotenheid van de gracht
jes, straatjes, sloppen en gangen
is veel bewaard gebleven. Zodat
de buurt nog zeer bepaald een
eigen karakter heeft kunnen hand
haven, inclusief de sentimentele
liefde van haar bewoners, welke
hartstocht en weemoed wekt bjj al
len, die ooit zjjn binnengegaan in
de geheimen van de Jordaan.
In het vastleggen van deze beel
den heeft Dolf Toussaint zich een
meester getoond. Hjj is tussen de
Prinsen-, Ljjnbaans-, Brouwers-,
en Passeerdersgracht als een ken
ner rondgegaan, duidelijk de obli
gate stemmingsplaatjes van de
„goeie ouwe Wester" en de dui
ven, als wolken confetti boven de
platten, negerend. Zjjn even felle
als speelse camera zocht vooral de
mensen. De Jordaners-in-hart-en-
nieren van jong tot oud, in de eer
ste plaats. Maar ook de import-be
woners, die door hun kleurige be
roepen nu mede de sfeer van de
buurt bepalen. Die sfeer is, we zei
den het al, nog altijd bijzonder en
exclusief, maar al zwaar gekruid
met heimwee, omdat het definitie
ve einde in zicht is. Want de Jor
daan wacht het afmaken van een
sanering, waaraan destjjds al be
gonnen werd, maar die tot nu toe
nooit is doorgezet.
Er wonen daar nu ook beduidend
minder mensen dan bjjvoorbeeld
zo'n zestig jaar geleden. Meer dan
veertigduizend heeft men berekend.
Maar men kan toch echt niet zeg
gen dat de ruim twintigduizend die
er thans huizen, de ruimte hebben
gekregen. En qua uiterljjk is De
Jordaan ook helemaal de armoe-
wijk gebleven die zjj was. Grauwe
scheefgezakte huizen, deuren die
altijd openstaan, uitgesleten trap
pen etc. Maar zoals de foto's la
ten zien. staan er op de ijskasten
grootbeeld-televisies en zjjn de ge
weldige wastobbes, waarin 's maan
dags de was en 's zaterdags de
kinderen gingen, verdreven door de
machines en wasserettes. De wel
vaart is ook hier binnengegaan en
tussen het gelid van de krotten,
waar ooit avond-aan-avond de
„poepkar", morsig en penetrante
stanken verspreidend, wachtte op
de tonnetjes die er in geleegd
moesten worden, staat nu, bumper
aan bumper, het formidabele wa
genpark van de buurt. Doch ver
der is er toch veel bjj het oude ge
bleven, tot de besloten, matriar
chale gemeenschap toe. „Moe-
dèèèr" en „opóè" zjjn er nog al
tijd begrippen waarmee niet te
spotten valt. Begrippen onvermin
derd op Jordaans niveau, com
pleet met de onverwoestbare aan
trekkingskracht ook op de kinde
ren die naar elders in de stad
wegtrokken, maar in een regelma
tige pendel hun bezoekjes aan
moeder of opoe bljjven afleggen.
Dit alles is niet aan de aandacht
van Dolf Toussaint ontsnapt. De
twee arsenicum-en-oude-kant-
vrouwtjes onder de parapluie, moe
met de papillotjes in het haar, op
d'r qui-vive in de deuropening, de
gein van mooie Karei en zijn
lief, de toffe meiden, niet langer
op hun sloffen dansend rond het
pierement, maar gekapt volgens de
laatste mode nog even fel en slag
vaardig als voorheen, de kroegen
waarin iedereen met ieder is, het
zijn alle beelden die voor zich
spreken.
En voor wie een nadere toelich
ting behoeft fluistert Simon Car-
miggelt over de schouder mee. Hier
en daar maar, en dan nog uiterst
summier, want zoals hij zelf zegt:
„Goede foto's behoeven geen
tekst". En dit boek bestaat uit
goede foto's. Zij vormen het por
tret van een buurt waar de lach
en de traan dooreenvloeien. Het
beeld dat zo helemaal past bij een
finale. En de tjjd is nabij dat niet
alleen de fameuze koetsier Worrel,
maar ook de buurt zelf legenda
risch zal zijn. Wat dit betreft is de
foto van grafkistenmaker H. J.
Kas in de 3e Leliedwarsstraat een
symbolisch plaatje.
Het fotoboek van Dolf Toussaint
werd uitgegeven bij de Arbeiders
pers. De prjjs is 39,50. maar dat
kan, zo dachten wij, voor dit unie
ke portret niet te duur zijn.
