26
VERSLAG RONDLEIDING OVER HET TERREIN VAN HET PROVINCIAAL ZIEKENHUIS OP ZATER
DAG 7 oktober 1978.
Om 10.30 uur verzamelden zich circa 35 belangstellenden, waaronder onze oud
voorzitter de heer van Hall, bij de ingang van het Provinciaal Ziekenhuis,
alwaar de heer Jonker hen opwachtte voor de rondleiding.
Tegenover de ingang van het ca. 90 ha. grote terrein bevindt zich het hoofdge
bouw, dat volgens het ontwerp van Zocher in de veertiger jaren van de vorige
eeuw is opgetrokken. De oorsprong van een en ander is de tot standkoming van
de Krankzinnigenwet in 1841. Deze wet droeg de zorg voor de krankzinnigen
verpleging op aan de provincie.
In verband hiermede kocht de provincie Noord Holland het buiten Meer en Berg
aan en gaf Zocher opdracht een gebouw te ontwerpen.
Terzijde, noordelijk van de hoofdingang, ligt een uit dezelfde tijd daterend
kerkje, dat door zijn grillige, doch wel karakteristieke bouwstijl een scherp
contrast vormt met de fraaie, regelmatige schepping van Zocher. Tot onze ge
ruststelling zei de heer Jonker ons, dat beide gebouwen op de monumentenlijst
staan.
Begunstigd door fraai herfstweer voerde de tocht ons noordwaarts langs prachti
ge boompartijen naar de kassen, waar onder leiding van de heer Westra tiental
len patiënten zich dagelijks bezig houden met het kweken van planten, die alle
bestemd zijn voor de kamers en zalen van de verpleegden. In tegenstelling tot
vroeger werken bijna geen patiënten meer mee aan het terreinonderhoud; wel zijn
tegenwoordig vele verpleegden - met het oog op hun terugkeer naar de maatschap
pij - bij administratieve werkzaamheden betrokken.
Hierna vervolgde een wandeling naar een uit 1878 daterend kolossaal gebouw
waarin eertijds patiënten werden verpleegd en dat nu op de slopershamer wacht.
Naar de heer Jonker ons vertelde, was men er bij de bouw van uit gegaan, dat de
patiënten als zieken in bed verpleegd moesten worden; aanpassing van het ge
bouw is herhaaldelijk geprobeerd, doch technisch onmogelijk gebleken.
Geheel in het noorden van het terrein aan de zijde van de Velserenderweg zagen
we enige zeer modern uitziende laboratoria, die - hoe nuttig ook - ons geens
zins in architectonische verrukking konden brengen.
Meer plezier deed ons de ontdekking van een hertenkamp en de fraaie ovale vij
ver in het front van het oude huis Meer en Berg. Hier, zoals overal, zag men
wat jarenlang zorgvuldig en deskundig onderhoud van bomen, planten en grasvel
den vermag: een groot compliment voor de heer Jonker, diens voorgangers en de
huidige terreinbeheerder.
Bij het oude huis Meer en Berg gekomen werden wij op koffie onthaald in het
fraai gerestaureerde koetshuis, dat zich aan de noordzijde van het huis bevindt.
Een deel is ingericht als cantine, het andere deel is door toedoen van de heer
Jonker als museum van het Provinciaal Ziekenhuis ingericht. Tijdens en na de
koffie hield mevrouw Lindeboom een interessante lezing over de krankzinnigen-
zorg in de loop der tijden. Hierna werd het museum bezichtigd.
Een rijke verzameling van de meest uiteenlopende documenten, kledingstukken en
andere voorwerpen en foto's geven een uitstekend overzicht van de geschiedenis
van het Provinciaal Ziekenhuis. Oude rekeningen van oude Haarlemse firma's
(toonbeelden van calligrafie)een sabel van de veldwachter met daarboven een
foto van die functionaris in vol ornaat en foto's van ouderwetse artsen roepen
een herinnering op aan de tijd van onze grootouders.
De heer Jonker vertelde nog enkele interessante details over het huis Meer en
Berg. Het huis bestaat uit drie gedeelten: aan de oostzijde - het frontgedeelte
- de eerste directeurswoning in een stijl van 1840, voorts het antieke uit zeer
fraaie roodachtige steen opgetrokken middengedeelte en tenslotte een smakeloos
modern achtergedeelte. De muren van het middengedeelte zijn lelijk gescheurd,
maar het geheel is uiterst charmant; de scheuren zijn te wijten aan onvoldoende
