VOGELTUIN
Bloemendaal mag gezegend zijn met veel bomen, in de herfst zullen er zeker
mensen zijn die die bomen in stilte vervloeken. Wanneer u dit leest, vallen de
laatste bladeren van de bomen en het gele tapijt wordt bruin: hoogste tijd om de
tuin voor de winter aan kant te maken.
Altijd als ik in deze tijd van het jaar door Bloemendaal wandel, gaat het me aan
het hart te zien hoeveel tuinen "keurig" tot het laatste blaadje worden kaal-
gekrabd. Niet alleen blad wordt opgeharkt en afgevoerd en té vaak in plastic
zakken aan de vuilnisman meegegeven, maar ook de oude stengels van vaste planten
en de twijgen van gesnoeide struiken.
Men doet zichzelf en de tuin met haar vogelgasten op deze manier te kort, en wel
van twee kanten. Ten eerste wordt er een hoop energie gestopt in'-het opharken,
inpakken, vervoeren - en op de vuilnisbelt vernietigen - van het tuinafval. Die
energie had efficiënter elders aangewend kunnen worden, want u ontneemt de tuin
de voedingsstoffen die de planten voor zichzelf gemaakt hadden uit water, licht
en zuurstof. Als al dat organische materiaal gewoon ter plaatse zou kunnen
verteren, zou er een compost ontstaan waar de planten zelf de voedingsstoffen
weer uithalen.
Maar wanneer met veel moeite al dat goeds van de natuur verwijderd wordt, moet
er met nog eens zoveel moeite compost of andere meststoffen op de planten aange
bracht worden. Jammer van de moeite, toch?
De wurmen zijn het er gloeiend mee eens dat het zonde is als al het "tuinafval"
voor hun neus wordt weggehaald. In het verteringsproces waarbij de compost
ontstaat, helpen de wurmen namelijk ijverig mee. Zij graven zich gangen door de
laag blad, waardoor er meer zuurstof bijkomt die het verteringsproces versnelt.
En als er wurmen zijn, komen daar vogels op af. Met hun jacht op wurmen spitten
de vogels de zaak nog extra om. In plaats van een zanderige, vastgeregende bodèm
krijgt men op den duur luchtige en voedzame grond die makkelijk te bewerken is.
Sympathieke kleine tuinmannetjes doen een groot deel van het werk.
Het is overigens niet zo dat u helemaal niets meer zou hoeven doen. De stengels
van de planten zouden er bijvoorbeeld veel te lang over doen om te verteren als
u niet een handje hielp. In Engeland is het gebruik de oude stengels in stukjes
geknipt in de perken te laten liggen. Met groot succes heeft mijn moeder dit
systeem nu al jaren in haar tuin toegepast. Ook een grasveld wilt u waarschijn
lijk niet onder een laag blad laten verdwijnen, als u tenminste meer'prijs stelt
op gras dan mos (dat laatste kan trouwens ook heel mooi zijn, vooral op vochtige,
schaduwrijke plekken, waar gras het toch niet van harte doet)
Als men aan een tuinman het onderhoud van de tuin overlaat zal het zeker moeite
kosten hem te bewegen op een andere manier van tuinieren over te stappen. De
krabmethode werpt immers duidelijk zichtbare resultaten op korte termijn af.
Waarschijnlijk kan men nu wel instemmen met de nuttige kant van het milieubewuste
tuinieren, maar wordt er hier en daar nog tegengesputterd omdat de tuin er nu
niet zo "netjes" uit zal zien. Maar wat is netjes? Is de kaalgekrabde tuin zo
keurig omdat dat nu eenmaal gewoonte is? Of omdat bezoekers duidelijk kunnen
zien dat hier werk verricht is? Natuurlijk is het esthetische aspect heel
persoonlijk, maar eerlijkheidshalve zou u eens bij uzelf na moeten gaan waardoor
dat begrip "keurig" wordt bepaald. Misschien komt u dan tot de conclusie dat
"keurig" vaak heel steriel kan zijn en dat u 't complexe weefsel van plant- en
dierenleven in uw tuin mist. In de vogeltuin kan het nut van efficiënt met
energie omspringen (energie van de zon, van fossiele brandstof, van menselijke
energie) verenigd worden met het genot van "natuurvorsen".
Ik hoop, dat zowel tuiniers onder u als professionele hoveniers hun begrip van
wat "netjes" is eens onder loupe willen nemen en herzien - en dan die bladeren
14
