"JEDER MENSCH 1ST EIN KÜNSTLER -
EN EEN LANDSCHAPSDESKUNDIGE"
"Oas Bloemendaal" stelt zich tot doel de zorg en belangstelling
voor het cultuurhistorisch- en landschappelijk erfgoed in de ge
meente te bevorderen. Omdat dit "landschappelijke" aspect er
wat bekaaid af zou komen in het tijdschrift en omdat ik toevallig
landschaps architecte -in-de-dop ben, werd mij een tijd geleden
gevraagd een columnetje over landschap te verzorgen.
"Landschap" is in de ruimste zin alles om ons heen en daarom zijn
erook minstens evenveel definities van "landschaps architect" te
bedenken als er van dit type mensen zijn. Ik geef U de mijne
(anno 1984) zodat u enigszins een idee krijgt van wat u in deze
rubriek kunt verwachten.
Een landschapsarchitect is iemand die vorm geeft aan de leefom
geving van mensen en dan vooral buitenshuis. Met die definitie
legt hij zich vrij weinig beperkingen op en zou hij expert moe
ten zijn op het gebied van planten - hun groei- en bloeiwijze,
standplaats, combinatie met andere planten; van klimaat; van
bodemgesteldheid, waterhuishouding, de manier waarop mensen hun
omgeving gebruiken, de eisen die jonge en oude mensen, werkende
of recreëerende mensen, mensen alleen of in groepen aan hun
omgeving stellen; van verkeerstechniek, bouwkunde, kunstgeschie
denis en politiek. Bovendien strekt enig gevoel voor esthetica,
fantasie en het vermogen om al. het bovengenoemde in woord, ge
schrift en beeld over te brengen tot aanbeveling. Aangezien de
Renaissance achter ons ligt en daarmee de "uomo universale" een
uitgestorven soort is, is het mooi als een landschapsarchitect
een generalist is die zich op een paar punten heeft gespeciali
seerd. Zijn taak ligt dan waar al die vakken die zich met de om
geving bezighouden, elkaar kruisen, en om technici, milieubelan
gen esthetici en gebruikers van de omgeving nader tot elkaar te
brengen
Die functie van verzamelvat is een verantwoordelijkheid én een
machtspositie - en daarin schuilt gevaar. Zo volledig mogelijk ge
ïnformeerd, naar beste weten en kunnen, en vervuld van de beste
bedoelingen gaat de landschapsarchitect scheppend aan de slag, en
wel scheppend X£££_££É££££ Een ontwerp blijft dan de visie van
één persoon of van een beperkte groep van "deskundigen" voor een
omgeving waar de toekomstige gebruikers maar moeten leven.
Is het dan vreemd dat een leefmilieu, waarvoor de gebruikers zelf
geen directe verantwoordelijkheid dragen, noch wat betreft het
creëren noch wat betreft het onderhoud ervan, nauwelijks respect
en zelfs vandalisme opwekt? Experimenten waarbij de gebruikers deel
uitmaakten van het ontwerp- en bouwproces laten zien dat medever
antwoordelijkheid interesse en zorg voor de omgeving kweken. Een
inmiddels geeikt voorbeeld zijn de "tuinen van Le Roy" in Heere
veen en verschillende woningbouw projecten. De landschapsarchitect
kan hierbij optreden als katalysator die het proces op gang brengt,
ideëën aandraagt, over dode punten heen helpt, coördineert en men
sen ervan bewust maakt, hoeveel zij eigenlijk al van hun omgeving
afweten: iedereen heeft het landschap, de omgeving, altijd om zich
heen, maar lang niet iedereen beseft dat hij daarom een potentieel
landschapsdeskundige is.
27
