Tenslotte levert de mens een belangrijke bijdrage tot de bodem
vorming. Zeker in een land als Nederland waar menselijke bewoning
lang niet overal vanzelfsprekend is, heeft men al sedert eeuwen
de bodem gemanipuleerd.
"God schiep de wereld, maar de Nederlanders etc. Het wordt
een gemeenplaats, maar we hebben onze aanwezigheid wel altijd
doen gelden. Al vanaf de vroege middeleeuwen hebben terpen en dij
ken de natuurlijke evolutie van de bodem beinvloed. Roofbouw en
overbegrazing leidden respectievelijk tot verzuring en erosie.
Eeuwenlange bemesting van akkerland resulteerde uiteindelijk in
hogergelegen eerdgronden aarde=tee1aardeDoor ontgrondingen
in laagveen gebieden ontstonden plassen met zandige bodem. In
duingebieden bleven na afgraving de geestgronden achter. Elk van
deze nieuwe grondsoorten bood levenskansen aan een ander grondge
bruik, een andere plantengemeenschap. Intussen worden de stukjes
Nederland die nog nooit op de schop zijn. geweest steeds schaarser...
In het industriële tijdperk heeft het soort verandering dat de
mens aan de bodem toebrengt geheel andere vormen aangenomen.
Onder fabrieksterreinen, benzinestation en particulier olietanks
hebben zich onvermoede olie- en mineral envoorraden opgehoopt.
Nu al zijn de uiterlijke kenmerken van een vergiftige bodem waar
neembaar: een afgezette gifwijk of een Griftpark/Gifpark" in
Utrecht, voorzien van leuzen, afstervende bossen en een verminde
ring van soortenrijkdom of door overbemesting uitgespoelde en
dichtgeslagen akkers. Een gifatlas van Nederland waarop de vergif
tigde plaatsen zijn aangegeven bestaat al en moet voortdurend wor
den bijgewerkt. Hoe lang nog voordat de Stiboka, die immers ook
kunstmatige eerdgronden en namen van ontginningen (cope, laar)
aangeeft, deze recente veranderingen in de bodem in haar kartering
doorvoert?
De cirkel is rond, terug naar het kleine:
beraadt U tweemaal voordat U Uw tuin ophoogt met grond van on
bekende herkomst.
Feyna van Voorst Vader.
x) Stiboka: Stichting voor Bodemkartering - Bodemkaart van Neder
land Wageningen 1973.
x 2Wilde Planten, deel I, p. 212 e.v. - Natuurmonumenten.
19
