DE GESCHIEDENIS VAN HARTENLUST
Nu de renovatie- en nieuwbouwwerkzaamheden aan het PWN-hoofdkantoor aan de
Essenlaan zijn voltooid, heeft het personeel de dependance Hartenlust verlaten en daar
mede afscheid genomen van een historische omgeving. Eeuwenlang het centrum van de
patriciërs die de zomers doorbrengen op hun buiten om van het buitenleven te genieten.
Bedoeld wordt het herenhuis van de voormalige buitenplaats Hartenlust aan de Yijverweg
18, dat schitterend ligt op een bijna één ha groot grondgebied. Een eeuw geleden echter
was dit terrein maar liefst veertig maal zo groot; het bestreek de gronden ten oosten van
de Bloemendaalseweg: van de dr. D. Bakkerlaan tot het Kerkplein, de Noorderstationsweg
en de Delft met nog eens twee overbossen.
Hartenlust was sinds 1847 het domein van de steenrijke Amsterdamse koopman
Johannes (Jan) Borski (1807-1891), die het 's zomers met zijn echtgenote Olga Emelie
Sillem (1814-1899) bewoonde. In de winter betrokken zij hun huis aan de Herengracht in
Amsterdam.
Het buiten genoot toen van een zeer fraaie aanleg die door de bekende landschapsarchitect
J.D. Zocher sr. was uitgevoerd. Alles wat maar bij een buitenplaats behoorde was aan
wezig: van theekoepel en oranjerie tot vinkenbaan en hertenkamp. Toen Borski het kocht,
stond op dezelfde plek een 17e-eeuws herenhuis, doch dit voldeed niet aan zijn wensen en
hij koos voor een nieuw.
De Amsterdamse architect M.G. Tétar van Elven maakte het ontwerp en het jaar daarop
was het nieuwe herenhuis voltooid. Jammer genoeg zou Borski de laatste bewoner zijn
van de hele reeks, die in de 17e eeuw was aangevangen. Het einde van het buiten kwam in
zicht toen het echtpaar in 1899 kinderloos was overleden. Er was geen volgende bewoner
meer te vinden en het gevolg was dat het prachtige buiten in handen viel van exploi
tanten, die het verkavelden. Het herenhuis werd hotel: een deel van de tuin met de -vijver
werd bestemd als wandelpark voor de gasten. Op de overige gronden werden wegen aange
legd, zoals de Vijverweg, Hartenlustlaan, Noorder- en Zuiderstationsweg, De Genestetweg,
Potgieterweg, Mollaan, enz. Voorts verrezen er huizen en villa's, terwijl aan de Bloemen
daalseweg de eerste winkelpanden werden gebouwd. Zo ontstond niet alleen een nieuwe
bevolkingstoeloop van buiten, maar ook het winkelcentrum van Bloemendaal.
HET LANDHUIS HARTELUST
Het landhuis Hartenlust (archief Stichting Ons Bloemendaal).
12