DE GEMEENTE BLOEMENDAAL OMSTREEKS 1840
Een korte terugblik
Nadat de Heren van Brederode vele eeuwen het leenheerschap over
het gebied van de latere gemeente Bloemendaal hadden uitgeoe
fend, werd na de dood van de laatste Heer, Wolfert, in 1772 het
Hof van Haarlem eigenaar van de ambachtsheerlijkheden Vogelen
zang, Tetterode en AelbertsbergNadat in 1795 de Fransen ons
land waren binnengekomen, stelden zij municipaliteiten of
gemeenten in. Na hun vertrek werd Nederland in 1814 een konink
rijk, doch veel van wat de Fransen op bestuurlijk gebied hadden
ingesteld, bleef gehandhaafd, zoals o.a. de gemeenten. Wel werd
de gemeente Bloemendaal na 1814 weer bestuurd als een ambachts
heerlijkheid onder het Hof van Haarlem, maar met een burgemees
ter en gemeenteraad volgens frans model. Pas na 1853 (na de
grondwetsherziening van 1848 en de daaruit voortvloeiende
gemeentewet), werd Bloemendaal geheel zelfstandig door de
aankoop van de rechten van de ambachtsheerlijkheid van het Hof
van Haarlem door de Erven Rouwens. De vaststelling van de
gemeentegrenzen of limietscheidingen was geschied door bur
gemeester N. Rouwens, de heer J. de Waal Malefijt en notaris J.
ter Hoffstede, met technische medewerking van landmeter J.
Nautz
Alhoewel de naam anders doet vermoeden, bestaat de gemeente
voortaan niet alleen uit Bloemendaal, maar uit drie kernen, te
weten de dorpen Bloemendaal, Overveen en Vogelenzang. Tussen de
laatste twee kernen ligt, wat men toen nog de "Wildernis" of
"Andere Hout" noemde: het tegenwoordige Aerdenhout. Dit gebied
behoorde gedeeltelijk tot Overveen en gedeeltelijk tot Vogelen
zang
Het grondgebied heeft enigszins de vorm van een bijl, ongeveer
14 km lang. Het bovenste deel, de kop heeft een breedte van
5,5 km en het zuidelijk deel, het z.g. handvat is slechts 2,2
km "dik"... Het omvat het duingebied en het vóór- en tussenlig
gende veen ten westen van Haarlem en Heemstede, met een op
pervlak van ca. 4168 "morgen" land. Ontginning' en bebouwing
heeft plaatsgevonden in de meest oostelijke gedeelten: de
duinrand en de veenachtige dalen. Bloemendaal wordt omsloten
door Zandvoort, Velsen, het voormalige Schooten, Haarlem,
Heemstede, en Bennebroek in de provincie Noord-Holland en door
Hillegom en Noordwijkerhout in Zuid-Holland.
Gelegen onder de "rook" van Haarlem oefent de gemeente Bloemen
daal van oudsher een grote aantrekkingskracht op deze stad uit.
Zij was en is een oase van rust voor diegenen, die de drukte
van de stad willen ontlopen.
Bloemendaal in 1840
Het besturen van deze gemeente is omstreeks 1840 nog geen
veelomvattende taak. Dit moge blijken uit de cijfers van de
gemeentebegroting, welke in 1840 het "enorme" bedrag van
f.5000,- omvatte. Burgemeester is N. Rouwens, zelf woonachtig
in het dorp Bloemendaal. Hij is tevens gemeentesecretaris en
hoofd der politie, die bestaat uit twee veldwachters en een
zestal nachtwakers. In het dagelijks leven is Rouwens ook nog
makelaar in onroerend goed. Bij het besturen van de gemeente
wordt hij bijgestaan door twee wethouders. De gemeenteraad
bestaat uit vier gemeenteraadsleden, welke de gekozen afgevaar
digden zijn uit de drie dorpen. Zij zijn gekozen door de kies
gerechtigde inwoners. Dit zijn die inwoners die ingeschreven
4
