HET DORP VOGELENZANG IN 1840
Een klein dorp, fraai gelegen aan de rand van bos en duin, op
de grens met de Provincie Zuid-Holland.
Het dorp met het gebied van het voormalige ambacht van dien
naam, is 1185 bunder groot.
Rondom het dorp liggen enkele fraaie, eeuwenoude landgoederen,
waaronder het landgoed "Huize Vogelenzang"eens door Graaf
Floris V, als jachthuis gesticht.
Aan de Oostzijde van het dorp ligt de Leidsevaart, sinds 1657
de verbindingsweg te water, zowel naar Haarlem als naar Leiden.
Hier vaart nog steeds de trekschuit, getrokken door een jaag-
paard en heeft bij het dorp bij de herberg "De witte hond"
even ten zuiden van de dorpskern gelegen, haar stopplaats. Hier
wordt van paard gewisseld en ondertussen kunnen de reizigers de
benen strekken of zich laven in de herberg.
Deze trekschuit-verbinding' zal wel haar langste tijd van leven
gehad hebben, want de ontwikkeling van het verkeer te land, met
de opkomst van de stoomtrein, gaat ook hier niet ongemerkt
voorbij
Langs de Leidsevaart wordt namelijk al hard gewerkt aan de
aanleg van een spoorlijn. Voor de aanvoer van zand en ander
materiaal ligt hier al een hulplijn en aan het eind van de
Bekslaan, bij de Leidsevaart, is een stationsgebouw geprojec
teerd. Dit wordt een houten gebouw, waarin het kantoor en de
wachtkamer zullen worden ondergebracht, met daarnaast een
woning voor het personeel. Over een paar jaar, in 1842, hoopt
men klaar te komen en dan wordt de lijn Amsterdam-Haarlem
doorgetrokken via Vogelenzang naar Veenenburg onder Hilleg'om en
vandaar met der tijd naar Leiden.
In de Leidsevaart wordt circa 500 meter ten zuiden van het
geplande stationsgebouw reeds gewerkt aan de bouw van een
spoorbrug over deze vaart. Naast een vast bruggedeelte komt er
ook een draaibaar gedeelte, dat dan kan worden opengedraaid om
de trekschuit of andere schepen door te kunnen laten.
In 1840 telt het dorp Vogelenzang 58 huizen, 19 boerderijen en
3 landhuizen.
Aantal inwoners is 440, overwegend van Katholieke huize.
In de dorpskern wonen circa 140 inwoners in 40 woningen, een
paar winkels, café en enkele boerderijen, kerk en pastorie.
Buiten de R.K. Kerk staan er geen grote gebouwen. Deze kern is
gebouwd op de rand van een strandwal en deze loopt in de richt
ing Zuid-Noord. Langs de rand hiervan loopt de voornaamste weg,
eveneens in de richting Zuid-Noord. Het is een smalle zandweg,
erg bochtig vanwege de vorm van de strandwal. Op het kruispunt,
in de dorpskern, met de Kerkweg is een pleintje. Midden op dit
pleintje staat de hardstenen waterpomp van ca. 2 1/2 mtr.
hoogte, met ernaast een pomp van kleinere afmeting. Verder
staan er rond dit pleintje, een winkel, een café en een boer
derij Op de Kerkweg staat het stenen kerkgebouw met op het dak
een klein houten torentje, waarin de klok hangt. De pastoor
woont naast de kerk in een oude boerderij die voorheen een
schuilkerk was.
Naast deze kern zijn er nog enkele andere kernen of gehuchten,
zoals bij de Bartenbrug over de Leidsevaart, waar de weg zich
splitst naar de Zilk en over de brug naar Hillegom. Hier staan
enkele woningen en op Hillegoms gebied een boerderij langs het
8
