DE DUINEN EN ONS DRINKWATER
In het decembernummer van "Ons Bloemendaal" 1988 (12e jaar-
gangno. 4) is in het artikel De Duinen" het ontstaan, de
zorg om het behoud en het gebruik van de duinen behandeld.
Doch het hedendaagse gebruik door de waterleidingbedrijven en
de gevolgen hiervan zijn daarbij buiten beschouwing gebleven.
Daar willen wij in dit artikel dieper op ingaan.
Ruim een eeuw geleden was ons duingebied nog zeer water
rijk, getuige namen als Duinrelkatervliet, Rozenwaterveld
en vele andere.
Aan de oostrand der duinen vond men rellen en beekjes, die
het heldere, overtollige water afvoerden naar lager gelegen
gebied
Tezelfdertijd woedden, met de regelmaat van de klok, in de
grote steden van Holland, cholera-epidemieënJuist in deze
jaren ontdekte men, dat verontreinigd drinkwater daarvan de
oorzaak was
Prof. Mr David Jacob van Lennep (1774-1853) was behalve
hoogleraar aan het Amsterdamse Athenaeum Illustre, ook eige
naar van het Huis te Manpad onder Heemstede, terwijl hij later
zijn vinkenbaan bij Leyduin had, en zijn nazaten dit ook in
eigendom verwierven. Hij kende dus de erbarmelijke drinkwater-
toestand in Amsterdam, terwijl hij anderzijds op de hoogte was
van de onuitputtelijk lijkende voorraad drinkwater bij Voge
lenzang
Samen met zijn zoon Jacob, de literator, stichtte hij in
1851 de Amsterdamse Waterleiding Maatschappij, waartoe hij het
- eveneens hem toebehorende - Mariënduin ter beschikking
stelde. In later jaren verkochten ook de Van Lenneps van
Leyduin aanzienlijke stukken grond aan het waterleidingbe-
drij f
De eerste verzamelplaats werd de "oranjekom", waarvoor
kroonprins Willem (zoon van Willem III, in 1879 overleden) de
eerste spade in de grond stak. Twee jaar later in 1853 konden
de Amsterdammers uit een voorlopige fontein bij de Willeras-
poort het gezonde vocht voor 1 cent per emmer kopen.
In 1896 ging het familiebedrijf over naar de Gemeente Ams
terdam
Het succes van het bedrijf was groot. Maar steeds meer water
werd er aan de duinen onttrokken, terwijl door het droogmaken
van het ^Haarlemmermeer het water ook gewoon uit de duinen
"wegliep". De gevolgen van deze bewuste en ongewilde wateront
trekking werden eerst langzaam, doch tegen het eind van de
eeuw steeds duidelijker merkbaar. De duinen dreigden zelfs te
verdrogen, doordat de hoeveelheid water, die eraan onttrokken
werd, groter was dan de natuurlijke neerslag.
Er werden plannen gemaakt om de duinen te infiltreren met
rivierwater. Maar eerst trachtte men nog in het begin van deze
eeuw water uit de diepte der duinen op te pompen, in de me
ning, dat daar nog een voorraad zoetwater zou zijn. Gedurende
een aantal jaren leek dit een goede oplossing. De voorraad was
echter niet zo groot als men verwachtte - en toen moest men
toch overgaan tot het uitvoeren van de eerste plannen: infil
tratie van rivierwater.
In 1957 kwam de eerste pijpleiding gereed van Jutphaas aan
de Lek naar het duingebied, in 1967 gevolgd door een tweede.
21
