Het oudste villapark in Bloemendaal is het Bloemendaalsche
Parkin 1882 aangelegd op de voormalige buitenplaats De Rijp.
Niet alleen het landschappelijk karakter van dit park is gaaf
bewaard gebleven, maar ook de villabebouwing, ontstaan tussen
1883 en 1915.
De eerste villa die in het Bloemendaalsche Park werd gebouwd
is Parkweg 18 (afb. 3). We hebben hier te maken met het oudste
villatype, ook wel schilderachtige villa genoemd. Een villa
van grote afmeting, waarin de verticale lijn overheerst, vaak
witgepleisterd en voorzien van een onregelmatige plattegrond.
In deze plattegrond zijn naar Engels voorbeeld verschillende
vertrekken voor verschillende functies onderscheiden, gegroe
peerd rondom een grote hal (zie plattegrond van de villa
Louise State, afb. 4). De Engelsen, die voorop gingen in de
ontwikkeling van de villabouw, hechtten veel belang aan het
scheppen van zoveel mogelijk wooncomfort. Zo werd de ligging
van de vertrekken door de functie bepaald; de woonvertrekken
werden op het zuiden gesitueerd, de dienstvertrekken op het
noorden
De oudste villa's hebben een gevarieerde opstand met erkers,
serres, veranda's en balkons, dikwijls in donker gebeitst
hout, om zoveel mogelijk aansluiting te krijgen met de omrin
gende natuur. Het rustieke karakter is in dit geval versterkt
door de ver overstekende daken met sierspanten ontleend aan de
chalêtbouw
Dergelijke villa's hadden dikwijls op het omringende terrein
diverse dienstgebouwen, zoals stal, koetshuis en in dit geval
een biljartkamer, tegenwoordig als woonhuis in gebruik (Park
weg 18a, afb5
In het Bloemendaalsche Park zijn acht panden voor provinciale
bescherming voorgedragen, in het naastgelegen villapark Duin
en Daal vijf, waaronder drie villa's gebouwd door architect
J.A.G. van der Steur. Zowel aan Duin en Daal, als aan het werk
van Van der Steur wordt elders in dit tijdschrift aandacht
besteed
De ontwikkeling van de villabouw in Bloemendaal heeft zich tot
op heden voortgezet. In tegenstelling tot het rijk is de
provincie bij het beschermen niet gebonden aan de zogenaamde
50-jaren grens (dat wil zeggen, dat panden gebouwd na 1940 nog
niet voor bescherming in aanmerking kunnen komen). Hierdoor
was het mogelijk een villa uit 1950 op de provinciale monumen
tenlijst te plaatsen (afb. 6). De bescherming van dit pand is
in 1989 met voorrang in procedure gebracht, omdat het een
ontwerp betreft van hoge kwaliteit. De villa, gelegen aan de
Zwarteweg in Aerdenhout, is gebouwd door de bekende architect
irB. Bijvoet, in samenwerking met prof. G.H.M. Holt. De
architecten hebben bij deze villa een functionele indeling van
de ruimte, voorzien van grote oppervlakten glas in stalen
kozijnen, gecombineerd met een plastische gevelbehandeling met
behulp van onregelmatige natuursteenblokken. In deze combina
tie van functionalisme en het bewust nastreven van een es
thetische werking hebben zij zich laten inspireren door het
werk van de bekende Franse architect Le Corbusier.
14