Marie Jordan. Een bazige vrouw zonder enig begrip voor de artiest in de man
Breitner. Misschien wilde zij wel op stand wonen en het drukke Amsterdam verlaten.
Want wat moest Breitner in Aerdenhout. Alle modellen, van vrouwen tot stadsge
zichten, waren niet in de duinstreek voor handen. De enige stad in de buurt was
Haarlem, waar hij soms fotografeerde. Maar geen enkele foto toont ons de expansie
van de Amsterdamse metropool. Het lijkt wel of geen Haarlemmer zich op straat
waagde. Toen Amsterdam ontwaakte, was Haarlem nog steeds een slaapstad. Is dat
de reden dat Breitner in 1906 weer aan de Overtoom woont? Na Breitner werd de
villa als zomerverblijf gekocht door Mr. G. van Tienhoven, commissaris der koningin
en oud-burgemeester van Amsterdam.
3. Zijn dit nog vooronderstellingen, de naam van de architect van Breitners villa
brengt ons op een ander spoor. Het is Willem Bauer, broer van Marius Bauer, van
wiens hand maar weinig huizen bewaard zijn gebleven. Marius Bauer en Breitner
waren enigszins bevriend. Maar ook Willem Bauer kende Breitner goed; zij reisden
bijvoorbeeld samen naar Londen. Willem Bauer ontwierp in 1901 voor zijn broer de
villa Stamboel aan de Tramweg, sinds 1960 Marius Bauerlaan nummer 3, gesloopt in
februari 1973. In hetzelfde jaar ontwierp Willem het buurhuis, Marius Bauerlaan 5,
voor mevrouw Van Hoogstraten. Voor haar had Bauer in 1899 in Bussum landhuis De
Merel gebouwd, en een jaar daarvoor ook te Bussum de houten hutten voor Frederik
van Eedens landbouwkolonie Walden en Van Eedens huis De Lelie, ook te Bussum.
Het huis aan de Marius Bauerlaan 5 doet qua materiaalgebruik erg aan de Walden
hutten denken.
Willem Bauer was nog stiller en geslotener dan zijn broer. Hij leed aan door syfilis
veroorzaakte verlammingen. Hij pleegde in 1903 zelfmoord.
Iets verlegen en teruggetrokken
Over het verblijf Van Breitner in Aerdenhout zijn we bijzonder goed ingelicht door
de op schrift gestelde herinneringen (in het Bloemendaalse gemeentearchief) van de
kunstschilder Oscar Mendlik, die van 1904 tot 1963 in Aerdenhout woonde. We laten
hem hier graag aan het woord.
"Het was kort nadat ik mij in Aerdenhout vestigde, dat op een zondagmiddag het
bezoek van de heer en mevrouw Breitner werd aangekondigd. Ik wist dat de familie
sedert een jaar in Aerdenhout woonde en wel op 'Rockaertsduin', één van de drie
villa's, die door de broer van de kunstschilder Bauer werden ontworpen. Het was in
die tijd in Aerdenhout mode, dat, wilden de ingezetenen met de nieuwe inwoners
omgaan, zij hen op een zondagmiddag bezochten.
Breitner was na zijn collectieve grote tentoonstelling in Amsterdam in 1902 de grote
schilder in Nederland en velen hebben hem hoger gewaardeerd dan de Marissen.
Breitner was klein van figuur, een ietsje bijziende en men zou van hem nooit ge
dacht hebben, dat hij een kunstenaar was, daar hij een onopvallende verschijning
16
