'T.
Wist u dat??
In 1678 het eerst 'Huys van Brederode' door brand werd
verwoest en dat men toen het huidige voorhuis
bouwde?
Er naast 't Hemeltje in die tijd nog meer 'dronken huys-
kens' waren in ons dorp: 'De Knip', gelegen op de
plek waar de Kleverlaan overgaat in de Busken Huetlaan,
'Het Dorren Hout', later 'Nazareth' geheten, op de hoek
van de Bloemendaalseweg en de Boslaan, en 'Het huis ter
Kleef, aan de zuidzijde van het Kerkplein,
Hoewel 'De Knip' (oorspronkelijk de naam van de toen
malige daar gelegen blekerij) de naam is van een herberg,
doet 'knip' je ook denken aan betalen. Het was in die
jaren niet de gewoonte om verteringen direkt te betalen.
In iedere gelagkamer hing dan ook een langwerpig bord
van leisteen, algemeen 'de lat' genoemd. Met krijt werden
op dat bord de naam van de betrokkenen en het verschul
digd bedrag geschreven. Vandaar uitdrukkingen als 'op de
lat schrijven en 'in het krijt staan', thans nog algemeen
bekend. De lat van 'De Knip' is bewaard gebleven.
De overheid altijd wel een reden vond voor extra
heffingen op drank als ze in geldnood zat? Zo moest
er in 1646 en nogmaals in 1648 door een toeslag op de
accijns worden meebetaald aan de bouw van de
Hervormde kerk en bijbehorende predikantenwoning aan
het Kerkplein.
De Bloemendaalse(straat)weg nog lang een zandweg
was?
In 1817 verleende Koning Willem I een concessie tot aan
leg van de weg van Haarlem via Overveen naar
Bloemendaal. In hetzelfde jaar werd de 'Maatschappij
Negotiatie' opgericht, met als doel het aanleggen en behe
ren van een tolweg van Haarlem via Overveen naar
Bloemendaal. De bereikbaarheid van Bloemendaal werd
hierdoor beduidend vergroot. Vooral het recreatie-verkeer
profiteerde hiervan in de daarop volgende jaren.
Mevrouw A. Krijt-Rouwens schreef hierover:
'Dan de bijzondere drukte op de Zondagen. Het was onge
kend: niet alleen veel menschen, doch massa's huurrijtui
gen uit Haarlem, karren en Janpleziers met vroolijke lui.
(Rijwielen waren er nog niet. red.) Zoo zelfs, dat ik mij
herinner, dat mijn grootvader, voor de ramen in zijn huis
gezeten (dit lag enkele panden verwijderd van 't Hemeltje,
red.) papier en potlood nam en de koetsen noteerde.'
Hemeltje bijna ook nog stationskoffiehuis was
geworden?
In 1860 namelijk maakte de 'Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij' plannen om een spoorlijn van
Haarlem naar Uitgeest aan te leggen.
Eén van de mogelijke tracé's hep door de Voorbuurt. In
die tijd was er tussen de Delft en de Bloemendaalseweg
nog weinig bebouwing. Het gemeentebestuur, met
Burgemeester Lombar Petri voorop, voelde veel voor dit
tracé om zo toeristen aan te trekken. De vrees voor het
ijzeren monster hield dit plan echter tegen.
"Dan maar wat anders," dacht de Haarlemse makelaar
M.H. Binger, en hij nam het initiatief tot de exploitaite
van een omnibus of paardetram van Haarlem via Overveen
naar Bloemendaal.
De Voorbuurt (Bloemendaalseweg) in Bloemendaal met de tramom
nibus uit circa 1900
Opnieuw was de gemeenteraad vóór, maar dit keer
was de wegbeheerder, de in 1817 opgerichte
Maatschappij 'Negotiatie' (koophandel), tegen: men vrees
de voor beschadiging van het wegdek.
Pas in 1873 kreeg logement- en stalhouder M. Maas van
de Minister van Binnenlandsche Zaken vergunning om per
omnibus personen en goederen van Bloemendaal via
Overveen naar Haarlem te vervoeren. In 1886 kreeg Maas
concurrentie van de BOTHOM (Bloemendaal-Overveen-
Haarlem-T ram-Omni bus-Maatschappij
Toen in 1888 de kleurrijke Abraham Koolhoven directeur
werd, kwam het recreatieverkeer naar Bloemendaal goed
op gang. Er kwamen speciale tochten, onder meer door
'mooi Bloemendaal', met vanzelfsprekend Koolhoven als
explicateur. Ook bollentochten (Overveen was toen het
centrum van de bollenteelt) waren zeer in trek.
In 1896 organiseerde de Algemene Nederlandse
Wielrijders Bond (ANWB) een bloemen-corso, om zo het
fietsen te propageren. Opnieuw was Koolhoven de grote
animator.
Ontmoette 'het ijzeren monster' reeds bezwaren, ook de
Ons Bloemendaal, 16e jaargang, nummer 3, najaar 1992
19
