Monumentenzorg II
in staat een adequate zorg te waarborgen. Met instemming
van het PZA is begin van dit jaar de collectie overgedra
gen, inbegrepen de rechten en plichten die uit de bruik
leenovereenkomst voortvloeien. Behalve garanties voor een
goed beheer biedt de plaatsing binnen universitaire con
text goede mogelijkheden om aan het bestaan van deze
boekerij bekendheid te geven en om het gebruik ervan
voor onderwijs en onderzoek te bevorderen.
Dr. P.J.B.A. de Natris
Geraadpleegde literatuur:
- Catalogus der Boekerij van het Provinciaal Geneeskundig
Gesticht voor Krankzinnigen Meerenberg bij Bloemendaal
(1877).
- J.M.W. Binneveld, e.a.: Een psychiatrisch verleden. Uit de
geschiedenis van de psychiatrie. baarnamboboeken, 1982.
- J. van Deventer G.C. van Walsem: Gedenkschrift ter herin
nering aan het 50-jarig bestaan van het gesticht meerenberg.
Amsterdam, f. van Rossen, 1899.
- C. Druyvesteyn: Het Provinciaal Geneeskundig Gesticht voor
Krankzinnigen Meerenberg te Bloemendaal. Historisch
Overzicht. Haarlem, H.D. Tjeenk Willink, 1897.
- F.C. Donders: Levensschets van Gustaaf Eduard Voorhelm
Schneevoogt. Jaarboek 1871 Koninklijke Akademie van
Wetenschappen.
- P. van der Esch: Prof.dr. Gustaaf Eduard Voorhelm
Schneevoogt, 26 december 1814 - 17 augustus 1871. Tijdschr.
v. Psychiatrie, 1971, blz. 435-439.
- J. Vijselaar: De zedekundige behandeling en de afschaffing van
de lijfsdwang in het gesticht Meerenberg 1840-1875. Blz. 120-
153 in J.M.W. Binneveld e.a.
De 'zorg' voor onze 'monumenten' treedt anno
1994 het duidelijkst op de voorgrond in de
aanwijzing van gebouwen en objecten als
beschermde monumenten op grond van wette
lijke regelingen. In Nederland kennen wij een
monumentenbescherming op drie niveaus, te
weten: van rijkswege, vanuit de provincie en
van gemeentewege, waarbij gesteld kan worden
dat de van rijkswege beschermde monumenten
van landelijke betekenis dienen te zijn, de pro
vinciale van regionale en de gemeentelijke
monumenten van plaatselijke betekenis.
Vanzelfsprekend zijn rijksmonumenten ook van
plaatselijk belang, maar zij hebben nog een
meerwaarde.
Monumentenbescherming begint altijd met een inventari
satie van voor bescherming in aanmerking komende
objecten. Een dergelijke inventarisatie dient ter plekke te
geschieden door een team van deskundigen. Aldus geregi
streerde objecten dienen vervolgens te worden getoetst aan
een reeks tevoren opgestelde criteria aan de hand waarvan
een selectie kan plaatsvinden.
Criteria
De belangrijkste criteria zijn in grote lijnen voor alle drie
de soorten monumenten hetzelfde, al kunnen er accentver
schuivingen optreden. Belangrijke criteria zijn cultuur-his
torische waarde, architectonische of bouwkundige beteke
nis, zeldzaamheid en gaafheid, herinneringswaarde of de
Boerderij aan de Vogelenzangseweg, een voorbeeld
van een rijksmonument dat reeds in 1933 als
zodanig werd aangewezen (archief gemeente).
"'jx: s - i
Ons Bloemendaal, 18e jaargang, nummer 3, herfst 1994
13
