Mobilisatie en oorlogstijd
in Vogelenzang
De algehele mobilisatie van onze strijdkrachten
vond plaats op 2 september 1939. Vele jongens
uit het dorp gingen, vergezeld van him familie
leden, gepakt en gezakt naar het station, op weg
naar him mobilisatie-bestemming. Op die dag
liepen er alleen militaire treinen.
Een week later reed het 3e Eskadron Wielrijders (3 EW) op
de fiets ons dorp binnen. Zij werden ondergebracht in de
RK-school, het RK- verenigingsgebouw, een bollenschuur
en een garage. De troep soldaten - voorheen een eskadron
huzaren, maar nu per fiets - nam bezit van het dorp. De
officieren, waaronder de commandant Ritmeester Baron van
Palland, werden ingekwartierd bij de notabelen van het
dorp en de onderofficieren bij de gewone burgers. In het
dorp klotsten nu soldatenlaarzen van ex-huzaren, in hun
oude huzarenuniformen met leren beenkappen en gewone
leren laarzen en sommigen nog met hun paardesporen aan
de laarzen. Op het spoorwegemplacement werd een lange
munitietrein geparkeerd die door de soldaten van 3 EW
moest worden bewaakt. Hiervoor kregen ze een wachtlokaal
op het station.
Wisseling van de wacht
Het uitrukken van de gehele troep - de trompetters voorop,
dan de officieren op hun oude legerfietsen en bij iedere sec
tie een trommelmitrailleur - trok de aandacht van de bewo
ners. De dagelijkse wisseling van de wacht was vooral voor
de jeugd een aantrekkelijk schouwspel en iedereen kende
reeds het wijsje van de trompetter bij de reveille, het verza
melen en de aflossing van de wacht. Spannende momenten
waren er ook, als de hele troep in alarmfase kwam en per
fiets uitrukte naar de kuststreek ter afweer van een mogelij
ke invasie.
Luchtmacht
In april werd 3 EW overgeplaatst naar de Betuwe en nu
kwam er voor de treinbewaking een ander onderdeel onder
leiding van Lt. Vriezekoop. Op 10 mei 1940 vlogen al heel
vroeg Duitse vliegtuigen over de trein, het station en het
dorp. De munitietrein kreeg haar eerste aanval te verduren,
gelukkig zonder gevolgen; alleen verschrikte en witte
gezichten van de wachtlopende soldaten. De afdeling
Luchtdoelmitrailleurs, die aan de andere kant van de
Leidsevaart op een voetbalveld gelegerd was, schoot op de
overvliegende Duitse toestellen en had één keer succes.
Plotseling kwam er rook en vuur uit een van de toestellen,
dat daarna in zee stortte. Van onze eigen luchtmacht zagen
we een enkel C-10 verkenningstoestel laag over de velden
vliegen, zodat we hen konden toezwaaien en deze helden
zwaaiden nog terug ook.
Scheveningen
In de loop van de morgen werd de munitietrein wegge
sleept naar een andere bestemming. In de middaguren van
deze eerste oorlogsdag passeerden twee treinen, die vol
krijgsgevangenen zaten, waarvan velen in vreemdsoortige
kledijzoals een postbode, een spoorwegbeambte. Zij waren
op weg naar IJmuiden, waar ze op een boot naar Engeland
zouden worden verscheept. Vanwege het vermeende gevaar
van een Se kolonne, liepen er op straat bij het station en bij
de Centenbrug patrouillerende soldaten die onbekenden
aanhielden, die dan papieren moesten tonen en het woord
Scheveningen uitspreken.
Op de laatste oorlogsdag kwamen restanten van de bewa-
kings- en grondtroepen van het inmiddels verlaten vliegveld
Bergen naar Bloemendaal; de vliegtuigen waren in De Zilk
terechtgekomen. Het stationsgebouw werd een tijdelijk
hoofdkwartier en van hier vertrokken patrouilles het duin
gebied in, omdat daar parachutisten waren gezien. Het dorp
stond vol met militaire kolonnes; aanhangers met aggrega
ten, zoeklichten en vrachtauto's. Na de capitulatie hadden
deze soldaten het erg moeilijk; sommigen braken hun
wapens en smeten ze in de Leidsevaart.
De komst van de eerste Duitse militairen per motor met zij
span en vergezeld van een stafauto was voor de soldaten een
schokkende gebeurtenis. Een Duitse soldaat bleef achter om
een benzinepomp te bewaken. De Hollandse soldaten
mochten de school niet verlaten, en zo begon voor
Vogelenzang de bezettingstijd.
Enkele maanden na de capitulatie werd er achter de RK-kerk
een schijnvliegveld aangelegd. De huizen aan de Tweede
Doodweg en langs de Margrietenlaan werden geëvacueerd,
maar de bewoners konden na enige tijd weer terugkeren.
Inmiddels was de Slag om Engeland losgebarsten en vlogen
er tientallen vliegtuigen vanaf Schiphol richting Engeland.
Omdat deze toestellen zeer laag vlogen, konden we de inzit
tenden zien zitten. In het dorp waren inmiddels de
Hollandse militairen verdwenen, gedemobiliseerd of naar
de pas opgerichte Arbeidsdienst overgeplaatst.
10
Ons Bloemendaal, 19e jaargang, nummer 1, voorjaar 1995
