De evacuaties in
Bloemendaal
De evacuatie van het Provinciaal Ziekenhuis te Santpoort dat
in februari 1943 in zijn geheel moest worden ontruimd
(archief provinciaal ziekenhuis)
Oorlog schijnt altijd gepaard te moeten gaan
met evacuatie, zo ook in de gemeente
Bloemendaal. Het is nu moeilijk voorstelbaar,
dat je plotseling het bericht krijgt binnen enke
le dagen huis en haard te moeten verlaten en
zelf voor ander onderdak zult moeten zorgen.
Toch wordt een groot gedeelte van de
Bloemendaalse bevolking er mee geconfron
teerd.
In Aerdenhout en Vogelenzang begint het in november
1942, waar een gedeelte van beide dorpen, 863 personen,
moet evacueren. De rede is de uitbreiding landinwaarts van
de kustverdediging, het zogenoemde spergebied. Spergebied
kan men vergelijken met het in beslagnemen van grondge
bied in oorlogstijd en waar burgers niet mogen komen.
Provinciaal Ziekenhuis
Al snel komt de volgende evacuatie op 27 februari 1943, nu
voor inwoners in de gemeente Bloemendaal die niet in het
arbeidsproces zijn ingeschakeld. Onder deze niet econo
misch gebonden personen vallen ook de bijna 1.335 patiën
ten van het Provinciaal Ziekenhuis, dat in zijn geheel ont
ruimd moet worden. De bedlegere patiënten worden vanaf
het eigen terrein per trein afgevoerd. Als gevolg van deze
evacuatie worden in de gemeente 257 woningen geheel
ontruimd en 105 woningen gedeeltelijk ontruimd (1). In
totaal, buiten de personen van het Provinciaal gaan 726 per
sonen naar een zelf gekozen adres, 7 personen naar een aan
gewezen adres, terwijl 57 personen bij andere gezinnen
alhier worden ingekwartierd. De leeggekomen woonruimtes
worden vervolgens ingenomen door personen uit IJmuiden
die op hun beurt moesten evacueren (2)
Onderdak
Van gemeentewegen wordt een dringend beroep gedaan op
de inwoners die-nog-gespaard zijn, tegen vergoeding
onderdak te verlenen aan getroffen plaatsgenoten. Een deel
van de nog niet gevorderde woningen wordt aangepast voor
bewoning door meer dan één gezin. Slaapkamers worden
bijvoorbeeld gesplitst en er wordt stookgelegenheid aange
bracht. Heel populair is het om de bestaande badkamer te
veranderen in een keuken. Over het bad wordt provisorisch
een plank gelegd. De kraan en afvoer waren al aanwezig.
Een paar planken tegen de muur voor pannen, het ventila
tiekanaal veranderen in een stookkanaal, en zie daar een
32
Ons Bloemendaal, 19e jaargang, nummer 1, voorjaar 1995