De Nationaal Socialistische Beweging in Bloemendaal Arrestatie NSB-er Van Gelder door de BS aan de Pernambucolaan. Reeds ver voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog bleek er in de Gemeente Bloemendaal een grote mate van aanhang te zijn voor de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) van de gewezen waterstaatkundig ingeni eur Anton Adriaan Mussert. Deze aanhang kwam het duidelijkst tot uiting tijdens de ver kiezingen in de jaren dertig. Echter, de aanvankelijk voor de NSB zo positieve uitslagen hadden geen invloed op de samenstelling van de Gemeenteraad van Bloemendaal aange zien de NSB alleen meedeed met de verkiezingen voor de Provinciale Staten in 193S, die voor de Tweede Kamer in 1937 en nogmaals voor de Provinciale Staten in 1939. Toen was de aanhang al dusdanig teruggelopen dat er van enige invloed van de NSB op het politieke bedrijf in Nederland amper meer sprake kon zijn. Fascisme De uitslag van de verkiezingen in 193S schudde het Nederlandse volk - en met name de politici en andere hoog waardigheidsbekleders - wakker en men ging stelling nemen tegen de beweging van Mussert vanwege haar steun aan het fascisme en het nationaal socialisme. Dat de bewe ging van Mussert toch nog een rol van betekenis kon gaan spelen in Nederland was slechts te 'danken' aan het tragische verloop van de oorlogshandelingen in mei 1940 en de daar op volgende vijf jaar durende bezetting. In het hierna volgende zal gepoogd worden aan de hand van enkele feiten aan te geven welke betekenis de NSB in de Gemeente Bloemendaal heeft gespeeld en welke personen daar bij betrokken waren. Vooraf moet gesteld worden dat het verkrijgen van gegevens over met name de voor-oorlog- se periode zeer moeilijk is. Weinig is bewaard gebleven of in ieder geval niet aanwezig op voor publiek toegankelijke plaatsen. Toch kon ik aan de hand van enkele bronnen nadere feiten opduiken over de Bloemendaalse NSB, mede door mijn onderzoek naar de NSB in Haarlem en omgeving. Verkiezingen Wie tabel 1 bekijkt waarin de uitslag is weergegeven van de verkiezingen voor de Provinciale Staten van Noord-Holland in het jaar 1935, zal kunnen constateren dat de NSB in de Gemeente Bloemendaal de één na de hoogste score van de provincie behaalde. Slechts buurgemeente Zandvoort had de twijfelachtige eer Bloemendaal voor te gaan. Ook landelijk gezien waren de uitslagen in Bloemendaal en Zandvoort extreem hoog. Grote verliezers waren in Bloemendaal de katholieke, protestantse en liberale partijen, terwijl het arbeidersblok een kleine winst maakte. In Zandvoort verlo ren alle partijen stemmen aan de NSB, maar het meeste de protestanten en liberalen. Overigens stemden in 1937 8,52% in Bloemendaal en 14,25% in Zandvoort op de NSB. Landelijk was dat 4,22% en in de provincie Noord-Holland nog altijd 5,44%. Verklaring In het verleden is er door diverse onderzoekers gepoogd een Ons Bloemendaal, 19e jaargang, nummer 1, voorjaar 1995 5

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Ons Bloemendaal | 1995 | | pagina 5