Ex burgemeester J.W. Zigeler had als hoofd van de gemeen
te getracht deze te nazificeren door onder andere het benoe
men van de bezetter wel gezinde wethouders. Daarnaast
nam hij tal van maatregelen die ernstige gevolgen hadden
voor de bevolking. Hij voerde loyaal de opdrachten van de
bezetter uit, toonde zelfs ingenomenheid voor de bezetters
en ontsloeg ambtenaren die anti-NSB waren. Hij schonk de
plaatselijke brandweerauto's aan de Duitsers! In juli 1947
volgde de uitspraak die erop neerkwam dat zijn vrijheids
straf, die vanwege gezondheidsredenen geduurd had van 9
mei tot 24 november 1945, voldoende was geweest. Er
werd 15.000 gulden verbeurd verklaard en er volgde ont
zetting uit beide kiesrechten.
Zijn mede-wethouders kregen praktisch gelijke straffen
opgelegd. Bakker kwam op 1 maart 1947 vrij, na een inter
nering gelijk aan het voorarrest en hij moest een boete van
20.000 gulden betalen. Keuter was gedurende zijn wethou
dersperiode voor onderwijs en sociale zaken een gevreesd
man, een felle nationaal-socialist, pro-Duits, een Jodenhater
en verklikker. Hij werd onder meer schuldig bevonden aan
het opstellen van lijsten met namen van scholieren ten
behoeve van Duitse represaille-maatregelen. Omdat de eer
ste strafoplegging te laag werd bevonden, werd zijn zaak
voor een tweede maal behandeld maar de veroordeling
bleef gelijk,, namelijk vijf jaar internering waarvan alleen de
periode van het voorarrest, tot 15 april 1948, als voorwaar
delijk gold. Hij kreeg een boete van 2.000 gulden en ont
zetting uit de burgerrechten. De rechtbank had duidelijk
rekening gehouden met zijn leeftijd van 75 jaar.
Ook de 7 0-jarige De Gelder werd veroordeeld tot vijf jaar
maar heeft alleen de periode van zijn voorarrest, tot maart
1948, hoeven uitzitten. Hij kreeg bovendien een geldboete
van 3.000 gulden en ontzetting uit de kiesrechten.
Daarmee was voor Bloemendaal de periode van de Tweede
Wereldoorlog in formele zin afgesloten. De misdadigers
waren gestraft, het gewone leven draaide al weer op volle
toeren toen de meeste veroordeelden nog voor het begin
van de jaren vijftig vrijkwamen.
Wat voort bleef bestaan, waren de herinneringen die met
het verstrijken van de tijd alleen maar sterker lijken te wor
den.
Drs. P.E.M. Hammann
Bronnen en belangrijkste literatuur:
Het archief van de Gemeente Bloemendaal heeft een vrij grote
collectie documenten betreffende de tweede wereldoorlog
die ten behoeve van dit artikel zijn geraadpleegd.
In 1955 schreef mej. nlerhoff een oorlogskroniek 1939 -
1945 van de Gemeente Bloemendaal.
ten behoeve van mijn onderzoek naar de NSB in haarlem is
gebruikgemaakt van de NSB-archieven die berusten bij het
RIOD in Amsterdam en van enkele strafdossiers van veroor
deelde NSB-ers die berusten bij het Ministerie van Justitie.
Van de navolgende literatuur is gebruikgemaakt:
- Dunk, H.W. van der, In de schaduw van de depressie. De
NSB en de verkiezingen in de jaren dertig. alphen aan den
Rijn 1982.
- Hammann, P.E.M.Haarlem gaat mee met de NSB. De
Nationaal Socialistische Beweging in Haarlem 1932-1945.
Doctoraal scriptie Vrije Universiteit Amsterdam 1986.
- passchier, N.p., wusten, H.H. van der, het electoraal suc
ces van de NSB in 1 935, enige achtergronden van verschillen
tussen de gemeenten. in: klein, P.w. en borgers, G.J., De
jaren dertig. aspecten van crisis en werkloosheid. amsterdam
1979.
- Kooy, G.A., Het échec van een 'volkse' beweging. Nazificatie
en denazificatie in Nederland 1931-1945. Assen 1964.
- Zwaan, J. (red.), De Zwarte Kameraden. Een geïllustreerde
geschiedenis van de NSB. weesp 1984.
Ons Bloemendaal, 19e jaargang, nummer 1, voorjaar 1995
9
