Een waterkasteel langs
de Zeeweg
De Watertoren te Overveen
Al enige jaren staat de Watertoren te Overveen
op de provinciale monumentenlijst van
Noord-Holland. Wat maakt hem zo bijzonder?
De in de stijl van de neo-renaissance gebouwde watertoren
te Overveen (1898) is uniek vanwege de fraaie historische
architectuur in samenhang met de historisch waardevolle
en nog steeds goed functionerende techniek. De promi
nent op een duintop staande en door kantelen beëindigde
toren is een monument van bedrijf en techniek en staat
sinds 1991 op de provinciale monumentenlijst van Noord-
Holland. De bijbehorende machinehal en de dienstwonin
gen zijn door de provincie genomineerd om in het kader
van het Monumenten Selectie Project rijksmonument te
worden. Als hoofdonderdeel van het complex is op de
eerste plaats de watertoren voorgedragen om de status van
rijksmonument te krijgen.
Gemeentewaterleiding Haarlem
De watertoren te Overveen hoort bij het waterwincomplex
van de gemeentewaterleiding Haarlem, thans onderdeel
van het Waterleidingbedrijf Zuid-Kennemerland (WLZK).
Samen met een gemeentelijk waterleidingnet werd dit
waterwincomplex gebouwd in de jaren 1897-1898 op een
Het complex van de gemeentewaterleiding Haarlem omstreeks 1905. Op
de achtergrond de watertoren, daarvoor de directeurswoning, links daarvan
het machinegebouw en geheel links het in 1968 door een nieuwbouw
vervangen ontijzeringsgebouw. Op de voorgrond een aftakking van de
spoorlijn Overveen-Zandvoort ten behoeve van het kolentransport voor de
stoommachine.
door Haarlem gekocht stuk grond in de Overveense dui
nen. De stad sloot hiermee een in 1855 begonnen periode
af waarin een particulier geëxploiteerd waterleidingbedrijf
de wijken voor de beter gesitueerden van gezuiverd duin
water voorzag terwijl de bewoners van de armere wijken
moesten volstaan met regenwater en ongezuiverd grond
water uit put en pomp, een situatie die uit oogpunt van
volksgezondheid onaanvaardbaar werd geacht.
De belangrijkste gebouwen van het waterwincomplex -
naast de watertoren ook het machinegebouw, het ontijze-
ringsgebouw (vervangen in 1936), een directeurswoning,
twee dienstwoningen en een open (sinds 1948 overdekt)
bassin ten behoeve van het nafilteren en opslaan van het
drinkwater - werden waarschijnlijk alle ontworpen door J.
Schotel. Schotel was een architect-ingenieur, die in de late
19de eeuw bij de bouw van vele watertorens betrokken is
geweest, in Noord-Holland onder meer te Weesp en in
Den Helder. Schotel ontwierp de Overveense gebouwen in
de stijl van de neo-renaissance, een klassieke bouwstijl die
goed past bij een stoer en weerbaar karakter dat vooral de
watertoren nog in vrijwel geheel oorspronkelijke staat uit
straalt. De toren doet sterk denken aan een verdedigingsto
ren.
Watertoren Overveen
Ons Bloemendaal, 19e jaargang, nummer 3, najaar 1995
7
