moest komen te liggen ten opzichte van het aangrenzende
perceel. Alleen bij hoge uitzondering werd hiervan afge
weken. Dit, samen met de afwezigheid van een duidelijke
dorpskern, bepaalt tot op de dag van vandaag het amorfe,
verstolen karakter van Aerdenhout, waarin je lang kunt
ronddwalen zonder precies te weten waar je je bevindt.
Een ideaal oord voor de bewoners om zich in terug te
trekken. Het verleidde de architect J.M. van Hardeveld in
1922 tot de uitspraak: 'Zoo leven er de deftige patriciërs
teruggetrokken in de rust hunner ongenaakbare behuizin
gen ver van het bemoeizieke gedoe van dezen verfoeilijken
democratischen tijd.'
Landhuisjes
Eén van de keren dat trouwens afgeweken werd van de
strenge bouwverordening, was bij de bouw van de huizen
op de smalle strook grond tussen de Zandvoorterweg en
de trambaan Haarlem-Zandvoort. Dit leverde een reeks
landhuisjes op, die boeien door hun ongebruikelijke, lang
werpige bouwvorm en plattegrond.
Ook Van Hardeveld zette voor dit moeilijke stuk terrein
een landhuis op papier. De strakke, horizontale gevelgele
ding van dit ontwerp verraadt Hardevelds latente interesse
in de vernieuwende, zakelijke architectuur van die tijd.
Zelf karakteriseerde Van Hardeveld de hoofdopzet van het
dubbele landhuis als een 'darm-vormig' plan in academi
sche zin.
Landhuis De Kroft, gebouwd naar ontwerp van A.V. Smits (1924). 'Wij
voelen hier sterk de neiging tot het scheppen van bekoorlijkheid.' Geen
wonder, met een natuurliefhebber en amateur-botanicus als architect.
Oog voor detail
Er valt iets voor te zeggen dat de particuliere woningbouw
in Nederland grofweg tussen 1890 en 1930 een kwalita
tief hoogtepunt bereikte, dat sindsdien niet meer is geë
venaard. Rondzwervend door een vrijwel in oude staat
verkerend landhuis uit het interbellum, openbaart zich een
kunstzinnig wonder. Het heden vermengt zich met tradi
ties en opvattingen waar wij geen weet meer van hebben.
Ook is het onze smaak niet meer die zich, lang geleden,
in het interieur heeft genesteld. Uit alle hoeken spreekt
oog voor het detail en aandacht voor het bijzondere. Wat
door de buitenwereld verondersteld wordt geschiedenis te
zijn is er langzamerhand vergroeid met de levenswijze en
gebruiken van de huidige bewoners, die, misschien zon
der het te weten, de gelukkige erfgenamen zijn van een
rijk artistiek verleden.
De Kroft
Zo heeft ieder landhuis in Aerdenhout zijn eigen verhaal.
Ieder huis zijn eigen ziel. Sommige huizen lenen zich
ervoor onderwerp te zijn voor een heel boek. In en om
landhuis De Kroft aan de Burgemeester den Texlaan bij
voorbeeld is het verleden nog tastbaar aanwezig. 'Wij voe-
Ons Bloemendaal, 21e jaargang, Lustrumnummer 1, voorjaar 1997
17
