Sporen van een
ver verleden
Diep onder 'Aerdenhoutse gronden' liggen spo
ren van een ver verleden. Ooit, eeuwen gele
den, (be) stonden er in de buurt van de huidige
Oosterduinweg drie buitenplaatsen:
Nuyssenburg, Spiegelenburg en Oosterduin. Bij
verschillende onderzoeken deed Theo
Nieuwenhuizen van de Archeologische
Werkgroep Haarlem archeologische vondsten
die dié tijd dichterbij brengen.
Hofstede Nuyssenburg
jonkheer 'Diderick van Nuyssenburch', die schutter en
poorter van Haarlem was, liet in de zestiende eeuw een
hofstede bouwen ten oosten van de Oosterduinweg; aan
de noordzijde grensde het aan de tegenwoordige
Munterslaan, aan de oostzijde aan de Houtvaart. Hij gaf er
zijn eigen naam aan: 'Nuyssenburg' (moderne spelling).
Een ooit gevonden rood-gebakken haardplaat met het jaar
tal 1S68 wijst op een mogelijke bouwdatum van dit land
huis. Op 6 augustus 1609 verkocht Diderick zijn hofstede
aan zijn buurman, Lourens Jansz. Spiegel, die hofstede
Spiegelenburg toen al in bezit had.
In 1984 verrichtte Theo Nieuwenhuizen in dit gebied
enkele waarnemingen en trof daar aan:
muurresten, met eronder houten funderingspalen;
een mogelijk wegdek, bestaande uit een laag keien van 3 a
4 meter;
een slootprofïel die mogelijkerwijs van de gracht is
geweest rondom 'Nuyssenburg'. In die sloot werden 16e
en 17 e eeuws aardewerk en tevens een uit deze periode
gedateerde pikliaak (zie foto) aangetroffen.
Een hek met de naam Nuyssenburg dat omstreeks 1905
ten oosten van de Oosterduinweg stond, was een laatste
herinnering aan deze hofstede.
Hofstede Spiegelenburg
Lourens Janszoon Spiegel (1575-1623), raad en schepen
van Amsterdam, kocht rond 1597 de hofstede die hij de
naam Spiegelenburg gaf. Dit boerenhuis stond aan de
zuidzijde van de Oosterduinweg, tegenover de Schulpweg.
Na het overlijden van haar vader erfde zijn dochter
Bregitta, getrouwd met Mr. Willem Backer, de twee bui
tenplaatsen Spiegelenburg en Nuyssenburg. In 1749 gin
gen de hofstedes in handen over van Christoffel Lublink.
Na zijn dood werd alleen Spiegelenburg nog maar bij
naam genoemd. Via allerlei omzwervingen kreeg Mr.
De pikhaak die in het slootprofiel bij Hofstede Nuyssenburg is gevonden.
Gerrit Munster in 1776 deze hofstede in eigendom. Hij
was toen al eigenaar van het aangrenzende Oosterduin.
In 1990 werd bij een kleinschalig onderzoek in de achter
tuin van de Clematislaan 5 aangetroffen:
muurrestanten, waarschijnlijk afkomstig van een boeren
schuur met woongedeelte, die onderdeel uitmaakte van de
buitenplaats Spiegelenburg;
een oost-west lopende sloot van ongeveer vijf meter
breed, waargenomen bij de Asterlaan 54 en de
Clematislaan 1-3.
Bij de kop van de huidige Clematislaan bevond zich moge
lijk een soort haventje waarin de vaartuigen konden aan
leggen en keren om terug te gaan naar de Aerdenhoutse
Vaert. In dit mogelijke haventje werden aardewerkfrag
menten, glasfragmenten en ijzeren voorwerpen gevonden
uit de periode 1650 tot 1850.
Hofstede Distelberg, Grijpesteyn en Oosterduin
Hofstede Distelberg (1599-1688) werd omstreeks 1600
gebouwd door Gerbrant Heindrikszoon, een welgestelde
slager uit Haarlem. Het landgoed lag ten westen van de
Neerweg, de huidige Oosterduinweg.
In 1688 kocht Marinius van der Grijp de hofstede en ver
anderde de naam in Grijpesteyn (1688-1737). Hij breidde
het landgoed aanzienlijk uit. In 1737 kocht Cornells
Schouten Dirksz. het landgoed dat toen uit 18 morgen
grond bestond, met daarop een herenhuis met stallen, een
tuinmanswoning, een koets- en wagenhuis en een hooi-
Ons Bloemendaal, 21e jaargang, Lustrumnummer 1, voorjaar 1997
35
