Van de redactie
Een twintigste verjaardagsfeest stemt tot vreugde, maar zet ook aan tot reflectie. In twintig jaar hebben de wis
selende redacties van Ons Bloemendaal veel nummers uitgebracht waarin het historische én het hedendaagse van
de gemeente Bloemendaal zich kon profileren. De uitdaging voor uw redactie was om nu, nog meer dan in de
andere jaren, glans te geven aan het unieke karakter van onze gemeente. Het resultaat van zorgvuldig wikken en
wegen ligt vóór u: dit eerste themanummer 'Aerdenhout' is koploper van de vier die geheel gewijd zullen zijn
aan de vier dorpskernen van de gemeente Bloemendaal. In alfabetische volgorde van verschijnen zijn dat
Aerdenhout, Bloemendaal, Overveen en Vogelenzang.
Door ieder nummer aan een dorpskern te wijden springen de specifieke eigenschappen van ieder dorp er duide
lijker uit en is het aan de andere kant gemakkelijker de onderlinge overeenkomsten op te sporen. De foto's die
de omslag van dit nummer sieren, beelden de trots en ook de dreiging uit, die voor alle vier dorpen dezelfde
zijn. Aerdenhout mag met recht trots zijn op het oudste bestaande monument dat op de voorkant staat: het
jachthuis alias brouwershuisje alias schuilkerkje en nu woonhuis De Kapel op Koekoeksduin met kelders uit de
15e eeuw. De moderne woning op de achterzijde van de omslag is het laatstgebouwde huis in Aerdenhout.
Deze spiksplinternieuwe verschijning straalt nog steeds de sfeer uit van de zanderige bouwputten en kaalgekapte
vlakten waarvoor wij als liefhebbers van het groene karakter van de gemeente Bloemendaal steeds moeten
waken.
Tussen twee kaften ingeklemd ligt de ontwikkeling van Aerdenhout, van voorwereldlijke 'wildernisse' tot villa
dorp en nieuwbouwwijk. Onze voorzitter 'Henk Garvelink' vangt aan met een bezonnen stuk over de doelstel
ling van onze stichting en de hindernissen die zij op de weg naar dat doel steeds weer moet nemen. Willem
Ramp van Tetrode (nee, geen spelfout, Tetrode of Tetterode was de oude naam voor Overveen) voegt daar 'Een
overpeinzing' aan toe van ongeveer gelijke strekking. Louise van Zetten, onze gemeente-archivaris, die helaas
binnenkort naar het buitenland vertrekt, schetst in 'De geschiedenis van Aerdenhout' de historische en economi
sche achtergrond van het ontstaan van Aerdenhout. Vlak daar achteraan volgt een lijst met de Aerdenhoutse
monumenten, gedistilleerd uit drie verschillende monumentenlijsten en nu eens goed bijgewerkt door Peter de
Natris en Jet Slagter. In 'Aerdenhout en de tram' vraagt Niek van Trigt zich af of de titel niet eerder 'De tram en
Aerdenhout' had moeten zijn, zozeer heeft de aanleg van de eerste elektrische tram bijgedragen aan de ontslui
ting van Aerdenhout. De tramhalte op de Viersprong/Rijnegom werd een ontmoetingsplek met een echt dorps
karakter, vertelt Cara Bredius-Adams die al vanaf 1914 in Aerdenhout woont en voor ons haar 'Herinneringen
aan Oud-Aerdenhout' heeft opgeschreven. In een veelomvattend artikel over 'Architectuur in Aerdenhout: een
tuindorp-achtige oase' doet kunsthistoricus Wim de Wagt in vogelvlucht oud en jong in de bouwkunst aan. 'De
geschiedenis van 't Heuveltje', van de hand van ons oud-bestuurslid Jon Römelingh, bevat de ontstaansgeschie
denis van Ivo-mavo 't Heuveltje aan de Boekenroodeweg. Het thema van de Open Monumentendag is dit jaar
'Schoolgebouwen' en Jon heeft ons beloofd om deze scholenrubriek in ieder dorpsnummer voort te zetten.
De tuinen van buitenhuizen en villa's werden in Aerdenhout vaker wel dan niet door tuinarchitecten getekend
en aangelegd. In 'Tuinen in Aerdenhout' doet Charlotte van Vrede verslag van wat er in het verleden op minge
bied gebeurde en nu nog steeds gaande is. Tijdens het graafwerk ter voorbereiding van huizenbouw en tuinaan
leg werden bijzondere vindingen gedaan, waarvan sommige in het gemeentehuis zijn uitgestald. In 'Sporen van
een ver verleden' vertelt archeoloog Theo Nieuwenhuizen aan Joan Jalink over zijn werk in Aerdenhout.
Kunstgeschiedenis-studente Judith Bohan specialiseert zich in de studierichting kunstnijverheid en beschreef
voor ons 'De Engelse invloed op villa De Hoeve'. In 'De familie van Hall: Van druk Amsterdam naar rustig
Bentveld/Aerdenhout' vindt u fragmenten uit de familie-overleveringen van J.B. van Hall te Overveen, die zijn
geselecteerd door Joan Jalink. Rick Everard stuurde ons 'Rellen en Wellen in Aerdenhout?', dat hij schreef als
aanmoediging om het belangwekkende onderzoek naar de oude rellen en wellen van het dorp Bloemendaal uit
te breiden naar de rest van de gemeente.
4
Ons Bloemendaal, 21e jaargang, Lustrumnummer 1, voorjaar 1997
