Grenzen en
grensafbakening
In alle eeuwen hebben grondeigenaren het van belang
geacht, dat de grenzen van hun eigendommen nauwkeurig
bepaald en duidelijk vastgelegd zouden worden. Of het nu
ging om het grondgebied van een ambacht of gemeente
of om dat van een buitenplaats, zo nu en dan moesten er
landmeters of delimitateurs (grensbepalers) aan te pas
komen om de grenzen exact vast te stellen en in kaart te
brengen. Wij hebben het onder meer daaraan te danken,
dat in oude historische archieven een aantal mooie oude
land- en terreinkaarten te vinden is. Vóór de instelling van
het kadaster, begin negentiende eeuw, was de grensafba
kening door middel van stenen of palen algemeen gebrui
kelijk. Overal in ons land kunnen we dergelijke stenen en
palen nog terugvinden, ook in Zuid Kennemerland.
Grens tussen Vogelenzang en Bennebroek
De grens tussen genoemde dorpen liep tot 1972 ten dele
over het terrein van het Psychiatrisch Centrum
Vogelenzang (ten oosten van de Leidsevaart) en stak daar
na in een lange schuine lijn de vaart over. Even ten noor
den van de Bekslaan kwam de grenslijn dan aan de west
zijde van de vaart aan wal, stak de weg over en liep
schuin door enkele van de langs de vaart staande huizen.
Vervolgens ging de grens door enkele achtertuinen rich
ting spoorlijn Haarlem-Leiden, tot aan de grens met
Heemstede. Dat is het punt waar de gemeenten
Bloemendaal, Bennebroek en Heemstede elkaar raken.
Er is veel te doen geweest over deze wat vreemde grens
lijn. Tenslotte kwamen in 1972 de betreffende gemeenten
met elkaar overeen de grens te verleggen. Het zuidelijke
'drie-dorpen-punt' (Hillegom, Bloemendaal en
Bennebroek) bevindt zich nu in het midden van de
Leidsevaart, volgt vanaf dat punt het water van de vaart en
Grenspaal op het terrein van het Psychiatrisch Centrum Vogelenzang.
komt dan met een haakse bocht aan wal, loopt door tot
achter de huizen aan de Leidsevaart en gaat dan rechtsom
naar de grens met Heemstede. De vreemde situatie, dat
enkele huizen ten dele op Bennebroekse en ten dele op
Bloemendaalse grond stonden, behoort daardoor tot het
verleden.
Grenspalen
De vroegere grens zien we hier en daar nog aangegeven
door stenen palen. In het zuiden staat op het ziekenhuis
terrein, niet ver van de vaart, een ronde paal met ronde
top, waarop voluit geschreven: 'BLOEMENDAAL en HIL
LEGOM'. Deze paal geeft praktisch de oude plaats aan waar
de drie dorpen Hillegom, Bloemendaal en Bennebroek aan
elkaar grensden. Gaan we enkele honderden meters naar
het noorden, dan zien we dicht langs de vaart een zelfde
ronde paal, waarop aan de waterkant 'BLOEMENDAAL', en
aan de walkant 'BENNEBROEK' staat aangegeven. Aan de
andere kant van de vaart, aan het eind van de Bekslaan,
zien we nog twee palen. De ene is achtkantig met een hal
ve bol. Daarop staat weer voluit geschreven 'BLOEMEN
DAAL en BENNEBROEK'. De andere paal is diep wegge
zonken in de helling naar het water en is rechthoekig met
gebogen top. Aan de westzijde lezen we daarop
Grenspaal aan de Leidsevaart.
10
Ons Bloemendaal, 21e jaargang, Lustrumnummer 4, winter 1997
