«4
De buitenplaatsen onder
Vogelenzang
Het dorp Vogelenzang is het meest zuidelijk gelegen dorp
van de gemeente Bloemendaal. Landschappelijk gezien
vormt het dorp de zuidelijke afsluiting van de westelijke
binnenduinrand. Reeds in de Middeleeuwen oefende deze
binnenduinrand een grote aantrekkingskracht uit op de
graven van Holland voor de vestiging van versterkte
nederzettingen; zij lieten het Huis Aelbertsberg en het
Huis te Vogelenzang bouwen. Vanaf het eind van de zes
tiende eeuw werd de streek met name door gefortuneerde
Amsterdamse en Haarlemse kooplieden en bestuurders
ontdekt als vestigingsplaats voor hun hofsteden, die allengs
uitgroeiden tot riante buitenplaatsen en lommerrijke land
goederen. Tot de buitenplaatsen bij Vogelenzang worden
gerekend het Huis te Vogelenzang en de landgoederen
Leyduin, Vinkenduin en Woestduin.
Huis te Vogelenzang
Het Huis te Vogelenzang is het oudste buiten onder
Vogelenzang. In tegenstelling tot Leyduin, Woestduin en
Vinkenduin ligt het huis niet op de westelijke binnenduin
rand, maar meer westelijk aan de overzijde van de tegen-
Tekening van Chr. Schut van het in 1920 gebouwde buiten Vinkenduin
(tekening overgenomen uit; Hulkenberg, A.M., Gezichten in Zuid-
Kennemerland, Alphen aan den Rijn, 1991).
woordige Vogelenzangseweg. Het Huis te Vogelenzang is
in de Middeleeuwen als grafelijk verblijf gebouwd door de
graven van Holland. In 1383 schonk graaf Albrecht van
Beieren het huis aan Reinoud I van Brederode, de baljuw
van Kennemerland. De familie Brederode is eeuwenlang in
het bezit van het huis en de landerijen gebleven. Vanaf het
eind van de zestiende eeuw ging het huis geregeld over in
andere handen, voornamelijk Amsterdamse koopmansfami
lies.
Eén van hen was Jan van Marselis junior, die vanaf 1778
het nabijgelegen Teijlingerbosch bij het Huis te
Vogelenzang voegde en er één fraai en indrukwekkend
geheel van maakte. Na zijn dood in 1807 werd het land
goed door de erfgenamen verkocht aan Willem Philip
Barnaart, een telg uit een bekend doopsgezind geslacht dat
uit de Zuidelijke Nederlanden naar Holland was gevlucht
en zich in 1603 in Haarlem vestigde. Door een huwelijk
met een ander bekend doopsgeziird geslacht, Willem Philip
Kops in 1747, is de familie Barnaart tot grote welvaart
gekomen. Het huis te Vogelenzang behoort heden ten dage
nog steeds toe aan een telg uit het geslacht Barnaart.
Ons Bloemendaal, 21e jaargang, Lustrumnummer 4, winter 1997
45
