Een Braziliaans avontuur
i n Overveen
•iö;2 e;
Vrybq (paHM
ecief'
kaartj e
ihé dé»!
Mairritsstacl
[V Irid Compagnie.
jOerbicc
Suriname.
JVicuwc. Gcoctroyee.rde- Giiajauiische, Comp.
Stalen van Holland
Koloniën' aa/v de. Amazone
1637
MnuriUtssUyl/r
In het Overveen-nummer van de lustrumjaargang gaf Jet
Slagter-Wieringa aan dat de naamgeving van het Joan
Mauritsplein en van de omringende lanen in deze wijk (de
Brazilië-, Céara-, Mauricia-, Pernambuco-, Recife-, Rio
Grande- en Vrijburglaan) verwijst naar het bewind van
Joan Maurits van Nassau Siegen in een deel van Brazilië.
Dit 'Braziliaans avontuur' uit de zeventiende eeuw kwam
overigens ook ter sprake bij een bewonersborrel die 16
augustus 1997 werd georganiseerd vanwege het zestigjarig
bestaan van de Mauricialaan. De voorzitter van het comité
dat deze happening organiseerde, Jeroen van Thiel, gaf er
toen een korte impressie van op basis van door onder
andere het Mauritshuis in Den Haag verstrekte documenta
tie. Duidelijk werd daaruit hoe opmerkelijk Joan Maurits,
ook wel 'de Braziliaan' genoemd, zich in deze Hollandse
kolonie heeft gemanifesteerd. Dit is reden om hiervan in
'Ons Bloemendaal' het een en ander vast te leggen, mede
ter aanvulling op wat het boek van mej. A.M.G. Nierhoff
'Bloemendaal, lanen en wegen' over deze naamgeving ver
meldt.
Roerige tijden
De zeventiende eeuw was voor de jonge Republiek van de
Verenigde Nederlanden een roerige tijd. Het gewest
De kolonie in Brazilië; inzet Mauritsstad (Hettema)
Holland manifesteerde een sterke drang tot autonomie. Er
speelden zich tussen protestanten en katholieken felle
godsdiensttwisten af. Onder leiding van stadhouder prins
Maurits (1567-162S) en zijn opvolger prins Frederik
Hendrik (1584-1647) vocht men tegen Spanje. Het
Twaalfjarig Bestand, op aandringen van Van
Oldenbarneveldt in 1609 gesloten, bracht hierin slechts
betrekkelijke rust, want in 1621 laaide de strijd weer op.
Vooral in het Caraïbisch gebied werd deze door de
Nederlandse vloot uitgevochten - onder andere door de
met zilver uit Mexico beladen Spaanse schepen op hun
terugweg naar huis te overvallen. Maar men beoogde
méér: het versterken van de handelspositie door overzeese
gebieden te bemachtigen, er een goed bestuursapparaat op
te zetten, de plaatselijke economie te stimuleren en deze te
beschermen tegen vijandelijke aanvallen.
De West-Indische Compagnie
De in 1621 opgerichte West Indische Compagnie was aan
vankelijk vooral georiënteerd op het monopolie van de
handel op Amerika en de Westkust van Afrika, maar al
snel richtte men zich vooral op Zuid Amerika. De 'drie-
hoekshandel' was van groot belang: in Afrika werden
negerslaven gekocht, van hun opbrengst in Amerika kocht
men de suiker waarmee de schepen dan weer terugkeer
den naar Amsterdam.
Mede om een uitvalsbasis te hebben voor kaperijen nam
22
Ons Bloemendaal, 22e jaargang, nummer 1, voorjaar 1998
