beleid te voeren dan voorheen wist men in de jaren die
volgden liquidatie te voorkomen. De school bleef op
bepaalde terreinen zelfs vernieuwingen invoeren. De red
ding kwam uiteindelijk met de financiële gelijkstelling van
openbaar en bijzonder onderwijs die bekrachtigd werd in
de Pacificatie van 1917."
In 1997 vierde de BSV haar 95-jarig bestaan.23 Zeker zal
met bewondering zijn stilgestaan bij de mensen die, veelal
nauwelijks bekend met onderwijszaken, aan het begin van
deze eeuw de school oprichtten. De naam die Ulehake in
1901 voor de school had verzonnen, 'Zelfgedacht en
Zelfgedaan', heeft immers niet alleen betrekking op het
onderwijs, maar onbedoeld ook op de initiatiefnemers van
de BSV.
Marijke Harders
Noten
1) Verslag van de eerste vergadering (ongedateerd). Archief
BSV. Notulen van bestuursvergaderingen van de B.S.V. 1901-
1911.
2) Deze school bestaat nog steeds, maar heet nu Cornelis
Vrijschool.
3) J.D. Ros, Het Doel. Geschriften van de Nederlandsche
Vereeniging ter Bevordering van het Schoonheidsbeginsel in het
Onderwijs (Rotterdam 1905) 43.
4) J.D. Ros, Het Doel 5/6.
5) Ibidem 7.
6) Prospectus BSV, 1901, Archief BSV.
7) J.D. Ros, Het Doel 15.
8) H. van Breemen, Het teekenonderwijs op de lagere school
(Rotterdam 1907) 15.
9) L.A.B. Ulehake, Eerste Jaarverslag van den Toestand van de
School der Naamlooze Vennootschap Bloemendaalsche
Schoolvereniging (Bloemendaal 1902) 1 1 (Archief B.S.V.).
10) Vgl. M. Vrij, 'Internationale cursus voor slöjdonderwijzers
te Naas' in: School en Leven. Weekblad voor opvoeding en
onderwijs in school en huisgezin 15 (1901) 241-250.
11) M. Meijers. 'De school der Bloemendaalsche 'School
Vereniging', in: Eigen Haard 35 (1902) 555-559, aldaar
558.
12) Ulehake, Eerste Jaarverslag, 9/10.
13) C.Vrij. Over maddelen die tot ontwikkeling van de
schoonheidszin kunnen strekken. Rede uitgesproken op de 5e
jaarlijksche AlgemeeneVergadering der 'Nederlandsche
Vereeniging ter Bevordering van het Schoonheidsbeginsel in het
Onderwijs' op zaterdag 10 april 1909 te Rotterdam (Den
Haag 1909) 10.
14) Vrij, over middelen, 5.
15) Prospectus BSV, 1901, Archief BSV.
16) L.A.B. Ulehake, Waarom zeven leerjaren voor het Lager
Onderwijs (Bloemendaal 1908).
17) Ulehake, Eerste jaarverslag, 6.
18) Gebruik is gemaakt van het Kohier van den Hoofdelijke
Omslag naar het geschat inkomen over het dienstjaar 1902 in
de gemeente Bloemendaal (Gemeentelijk Archief Bloemendaal).
Vier aandeelhouders komen hier niet in voor.
19) Tussen de ingekomen stukken van de afdeling onderwijs
in het Gemeentelijk Archief Bloemendaal werden 'Opgaven
betreffende huisonderwijs' aangetroffen.
20) Jannes de Haan, Villaparken in Nederland. Een onderzoek
aan de hand van het villapark Duin en Daal te Bloemendaal
1897-1940 (Haarlem 1986) 91.
21) S.A. Wilson, Vijftig jaar BSV (Bloemendaal 1952) 11.
22) In 1917 lukte het, met name door de spanningen, die de
oorlog met zich meebracht, om langlopende politieke kwesties
als de schoolstrijd en de kiesrechtstrijd tot een einde te brengen.
De zogenoemde Pacificatie van 1917 hield een veelomvattend
compromis tussen de partijen in, waarbij onder andere de
financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs
werd geregeld (wat gezien werd als een overwinning voor de
confessionelen) en het algemeen kiesrecht werd aangenomen
(wat met name als een triomf voor vooruitstrevende liberalen en
socialisten werd beschouwd).
23) Men gaat uit van 1902, het jaar dat het nieuwe school
gebouw in gebruik werd genomen.
Ons Bloemendaal, 22e jaargang, nummer 2, zomer 1998
29
