Juwelen voor een
fotomuseum
Een speurtocht naar de eerste
fotoverzameling in Nederland
Expositie Teylers Museum 19 december '98 t/m
7 maart '99
Aan het begin van deze eeuw waren er twee initiatieven
tot de oprichting van een nationaal fotomuseum. In
Amsterdam werd in 1910 het voortouw genomen door de
fotohandelaar Kees Ivens, die een museum voor fotografi
sche apparatuur voor ogen had. In 1912 ontvouwden
Adriaan Boer en collega-fotografen plannen voor een per
manente expositie van artistieke foto's in een 'echt' muse
um. Om die reden zou het moeten worden gevestigd in
het voorname Haarlemse Paviljoen Welgelegen, de huidige
zetel van de Provincie Noord-Holland. Deze droom van
Boer werd - ondanks dat er een schitterende verzameling
werd aangelegd - nooit werkelijkheid. De foto-collectie is
voor een deel bewaard gebleven en maakt nu reeds 45 jaar
deel uit van de collecties van het Prentenkabinet van de
Universiteit van Leiden.
Topstukken
In nauwe samenwerking met het Prentenkabinet organi
seert Teylers Museum een tentoonstelling van de topstuk
ken uit deze collectie.
De foto's behoren op dit moment tot de juwelen van de
Nederlandse fotogeschiedenis. Getoond wordt een hon
derdtal authentieke fotowerken uit de periode 1890-1915.
Daaronder zijn landschappen, portretten en stillevens van
illustere - en soms allang vergeten - fotografen als Zwoers,
Bispinck, Huijsen, Idzerda, Eilers, Weinberg en uiteraard
Boer zelf. Zij geven een goed beeld van wat een groot
publiek in een eerste Nederlands fotomuseum zou hebben
kunnen zien. Tegen de achtergrond van de actuele plannen
voor een nieuw fotomuseum (op basis van het legaat van
Wertheimer) is deze expositie daarom extra interessant.
Procédés
Ook zij die geïnteresseerd zijn in oude en bijzondere foto-
afdrukken kunnen op deze tentoonstelling hun hart opha
len. Een scala van gom-, kool-, platina- en broom-olie-
drukken wordt gepresenteerd naast vroegere historische
procédés zoals daguerréotypieën en zoutdrukken.
De tentoonstelling is een vervolg op eerdere fototentoon
stellingen, zoals van Breitner, Muybridge en Cammera
Work, waarin Teylers Museum op succesvolle wijze met
het Leids Prentenkabinet heeft samengewerkt.
30
Ons Bloemendaal, 22e jaargang, nummer 4, winter 1998
