Saxenburg op een Engelse globe uit 1765 van G. Adams te Londen.
(Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam)
te zijn. Aan deze ontdekking besteedde de VOC echter wei
nig aandacht en er volgden geen expedities om de positie
van Saxenburg preciezer vast te stellen. Wel werd dit eiland
vanaf omstreeks 1680 op zee- en landkaarten ingetekend,
niet alleen door Nederlandse maar ook door Franse, Engelse
en Duitse cartografen. Dat leek ook terecht. Het bestaan van
dit eiland werd immers bevestigd door andere waarnemin
gen, zoals die van kapitein Galloway in 1804 en van kapi
tein J.O. Head in 1816. Deze laatste had het eiland vier uur
lang kunnen observeren tot het moment dat het weer door
veel wind en regen slechter werd en ze het uit het oog verr
loren. Ook in 1828 kwam er nog een bevestigende verkla
ring van de Amerikaanse kapitein Morrell - maar dit bood
weinig zekerheid: Morrell had immers een reputatie als fan
tast van twijfelachtig allooi weten te verwerven.
In zijn gedetailleerde analyse laat Parmentier zien dat Saxen
burg tussen 1690 en 1 81S telkens weer op de kaarten op
duikt. Pas toen de Engelse marine omstreeks 1820 alle dubi
euze kaartgegevens ter plaatse ging controleren, kwam er
uitsluitsel over de juistheid van de gegevens op de kaarten.
Met betrekking tot veel eilanden moest men vaststellen dat
het spookeilanden waren - een lot dat ook Saxenburg ten
deel viel.
De waarnemingen van Lindeman en anderen moeten be
trekking hebben gehad, zo vermeldt Parmentier als verkla
ring, op een louter weerkundig fenomeen: de formatie van
grote stapelwolken die in dit gedeelte van de Atlantische
Oceaan gedurende een aantal uren onbeweeglijk aan de ho
rizon blijven, onder invloed van een hogedrukgebied.
Peter de Natris
Bronnen:
- A.G.M. Nierhoff: De hofstede Saxenburg in Aelbertsberg of Bloemendaal, Schuyt
Co, Haarlem 1971.
- J. Parmentier: Saxenburg, een spookeiland met Bloemendaalse relaties
1670-1833. Tijdschrift voor Zeegeschiedenis, 1998, jg 17, nr 1, blz. 21-36.
- A. Trossèl F. van Eeghen-Elias: Het vernieuwde Saxenburg, Ons
Bloemendaal, 1998, jg 22, nr 3, blz 21-23.-
22
Ons Bloemendaal, 24e jaargang, nummer 1, voorjaar 2000
