Overige symbolen
Het anker is vanaf de vroeg-christelijke tijd het teken van
hoop, standvastigheid en trouw. Soms verwijst het ook naar
het beroep van de overledene (een zeeman)
Een opengeslagen boek verwijst uiteraard naar de Bijbel of
het boek des levens. Vaak staat er op een bladzijde een
psalmtekst afgebeeld. Een omgevouwen hoekje duidt op het
plotseling afgebroken leven.
De engel is de boodschapper van god en de begeleider van de
dode naar het hiernamaals. Het kinderengeltje op kindergra
ven is echter ontstaan uit de klassieke heidense putto, beter
bekend als Cupido.
Gevouwen handen getuigen van liefde en verbondenheid.
De omgekeerde fakkel was al in de oudheid een symbool
voor het gedoofde leven. Een brandende fakkel betekent in
de christelijke symboliek juist weer hernieuwd leven.
De lamp is het teken van licht, het symbool van Christus. De
uitgedoofde lamp symboliseert net zoals de omgekeerde
fakkel het uitgedoofde leven.
De um, vaak gedeeltelijk bedekt door een tranen-
doek, dient ter bekroning van een grafmonument
en als teken van rouw en vergankelijkheid. Het
motief stamt uit de Klassieke Oudheid toen creme
ren gebruikelijk was. De as werd bijgezet in derge
lijke urnen of vazen en geplaatst in columbarium
of urnentuin.
De zandloper komt als symbool van de dood voor
sinds de late Middeleeuwen en duidt op de kort
stondigheid van het leven en het naderen van het
stervensuur. De zandloper heeft een dubbele bete
kenis: Gebruik uw tijd verstandig, want de tijd
schrijdt onverbiddelijk voort. Het feit dat de zand
loper steeds weer moet worden omgedraaid wil
zeggen: dood en leven volgen elkaar steeds weer
op. Sommige zandlopers zijn voorzien van vleugels met aan
de ene kant een gewone vogelvleugel en aan de andere kant
een vleermuisvleugel. Dit wijst op het vlieden der tijd zowel
overdag als 's nachts. Een geliefde naam voor een begrafe
nisfonds in de achttiende eeuw was 'Mijn glas (zandloper)
loopt ras'.
De zeis of sikkel is het symbool van Chronos, ook Vader Tijd
of De Dood genoemd, die als de grote maaier het leven
afsnijdt. De uitdrukking 'de man met de zeis' duidt daar ook
op. Maar het maaien betekent niet het einde, want volgend
jaar komt het jonge graan weer op.
De zon wordt meestal half weergegeven. De ondergaande
zon staat voor de beëindiging van het leven, de opgaande
zon voor de wederopstanding.
Margreeth Pop
Foto's Florentine van Eeghen
12
Ons Bloemendaal, 26e jaargang, nummer 3, herfst 2002
