Overveen, Joodse begraafplaats
Tetterodeweg
Deze begraafplaats ontstond in 1797 en, zoals Overmeer dit
kort samenvat, 'Door eene scheuring in de Israëlitische ge
meente te Amsterdam, die zó hoog loopt dat men zelfs niet
op denzelfden doodenakker wil begraven worden, wordt
een terrein in het duin onder Overveen aangekocht en inge
richt tot Israëlitisch kerkhof. Het betrof een gedeelte van
Middenduin.
Deze begraafplaats is slechts betrekkelijk korte tijd in ge
bruik geweest, mede als gevolg van het feit dat, op bevel
van Lodewijk Napoleon, deze afscheiding in 1808 onge
daan werd gemaakt.
Uit het door de koster bijgehouden register blijkt dat er hier
in de periode 1 797-1808 precies 100 overledenen zijn be
graven. Voor de periode daarna gold dat degenen die het
recht hadden gekocht of verkregen om op deze begraaf
plaats te worden begraven, ook na 1808 hiervoor in aan
merking kwamen. In de praktijk kwam dit echter betrekke
lijk sporadisch voor. Aan de naspeuringen van Meijer en
Slagter ontlenen we dat tussen januari 1809 en 1940 slechts
113 personen hier hun laatste rustplaats vonden, tijdens de
Tweede Wereldoorlog slechts drie en in de jaren daarna (tot
eind 1981) slechts zes.
Te vermelden valt dat hier begraven liggen de filantroop en
bankier A.C. Wertheim (1832-1897) en dr. mr. Lodewijk
Ernst Visser die in 1942 overleed en die, totdat hij in 1940
door de Duitsers werd afgezet, bekend was als president van
de Hoge Raad.
Nog geen jaar voor de bevrijding van Nederland dreigde
deze begraafplaats te verdwijnen. In mei 1944 biedt de
Haarlemse makelaar J.G. Boeree namens de commissaris van
de 'niet Commercieele Verenigingen' de Joodsche Begraaf
plaats voor f. 3500,- aan de gemeente Bloemendaal te koop
aan. Desgevraagd deelt J. de Jong, Directeur van Publieke
Werken, aan de burgemeester mede: "Volgens de Wet Be
graven van Lijken kan pas 30 jaar na de officiële sluiting
over een begraafplaats beschikt worden, waarom ik U dan
ook adviseer van deze aanbieding geen gebruik te maken".
Kort nadien geeft hij B&W nog enige toelichting: "De be
graafplaats behoort aan de Ned. Isr. Hoofdsynagoge, te Am
sterdam. Zij ligt langs den Tetterode-
weg, is kad. bekend onder Sectie E
no.'s 93 1 en 932 en heeft een op
pervlakte van 3306 mr2.
De Tetterodeweg voldoet niet aan de
bepalingen van art. 10 der Bouw
verordening, zoodat er volgens
art.28 dezer verordening dan ook
niet op dit terrein gebouwd mag
worden; het kan dus niet als bouw
terrein beschouwd worden.
Aangezien een begraafplaats pas na
30 jaar na de officiële sluiting een
andere bestemming gegeven mag
worden, heeft dit terrein voor de
gemeente noch als bouwterrein,
noch als wandelterrein waarde,
waarom ik u dan ook adviseer van
18
Ons Bloemendaal, 26e jaargang, nummer 3, herfst 2002
