Herinneringen
Menig Bloemendaler koestert herinneringen aan - soms verdwenen -
begraafplaatsen en begrafenissen. Hier volgen toepasselijke fragmenten
van de gesprekken met Bloemendalers die de heren De Jong en De Waal
Malefijt op de cassetteband hebben vastgelegd in de periode 1980 -
1985.
De heer C. Bolsenbroek (1906) over de Spaanse griep die
veel slachtoffers eiste:
"...In 1918 heerste er Spaanse griep. Een van mijn broers,
1 8 jaar, is eraan gestorven. Bijna alle families in Bloemen-
daal lagen toen met die griep in bed. Een verschrikkelijke
ziekte was dat, de sterkste mensen werden geveld. Bij ons
aan de Boslaan, waar maar zo'n achttien of twintig huizen
stonden, overleden in een week drie jonge mensen: mijn
broer Henk, Piet Duivesteijn en Jan Fris.
Ze werden allen begraven op de Bergweg. Het kerkhof in
Overveen, naast restaurant Roozendaal, was toen al gesloten
rond 1916. Het kerkhof bij de Hervormde Kerk in Bloe-
mendaal zal rond 1912 zijn gesloten.
Mijn juffrouw Vonk van de kleuterschool aan de Boslaan, is
in die periode overleden. De kinderen moesten allemaal
achter de baar aan van juffrouw Vonk, die werd gedragen
door acht man van de Boslaan naar het Kerkplein; zij is dus
nog begraven bij de begraafplaats van de Hervormde Kerk
in Bloemendaal. De scholen waren dicht. Later is er nog ene
meneer Friso de Kleermaker begraven maar die was volgens
mij de laatste. Hij woonde ook op de Boslaan en was een
van de notabelen van het dorp. Hij deed veel voor mensen
die aan lager wal waren geraakt"...
De heer J. Verdel (1928) over het kerkhof van de Her
vormde Kerk in Bloemendaal: "...Er ligt een Verdel, links
van de deur op het kerkhof van de Hervormde Kerk in Bloe
mendaal. Dat was een landbouwster, zo staat dat in de pa
pieren en ze woonde op Al 2, want in haar tijd hadden ze
nog geen straatnamen"...
De heer A.J. de Waal Malefijt (1910) over de Joodse Be
graafplaats in Overveen:
"Achter het huis van de veldwachter was de begraafplaats
van Overveen. Die is in mijn jeugd gesloten nadat op de
Bergweg de nieuwe begraafplaats is opgericht. Ik heb daar
de lijkwagens gezien; de mensen die dat wilden, hebben
hun voorgeslacht daar laten opgraven en laten overbrengen
naar de Algemene Begraafplaats aan de Bergweg. De toe
stand die daar ontstond, toen dat allemaal achter de rug
was. Het gebeente lag te kijk, er werd gevoetbald door de
jongens met doodshoofden. Vreselijk gezicht, maar ik heb
er zelf ook aan meegedaan.
Mijn vader moest toezicht uitoefenen op de Joodse Begraaf
plaats, als gevolg van het feit dat aan zijn aannemingsbedrijf
het onderhoud van de opstallen aan de Tetterodeweg was
toevertrouwd. Al als kind ben ik met mijn vader meegegaan
als hij controle uitoefende op de afgelegen begraafplaats.
Het gebeurde vaak dat jongelui over de muur klommen en
er enige schade ontstond door vernielzucht. De politie hield
het terrein ook wel in het oog en waarschuwde mijn vader
als het vermoeden bestond dat er kattenkwaad was uitge
haald. Dan ging men gezamenlijk de schade opnemen.
Ook familieleden van mensen die daar begraven lagen, kwa
men bij ons thuis de sleutel van de kleine toegangsdeur le
nen om een graf te kunnen bezoeken. Zo herinner ik me
nog dat de heren Leoni, Hamburger en Jacobs van deze mo
gelijkheid gebruikmaakten.
Voorafgaande aan de begrafenissen ontving mijn vader de
opdracht voor water zorg te dragen. Er stond een grote
melkbus met water op de begraafplaats gereed voor het ri
tueel gebruik. Voordien was er links van de aula een pomp-
installatie door zijn bedrijf tot stand gebracht. Toen deze na
vele jaren en weinig gebruik verzandde, en er blijkbaar geen
geld was voor een nieuwe installatie, ontstond de hiervoor
geschetste situatie van de melkbus gevuld met water.
Tijdens de Duitse bezetting ontving mijn vader een aangete
kend schrijven, gedateerd 30 juni 1944, van Peterus N. van
Bruggen en Zn, makelaars te Amsterdam, Reguliersgracht
33, Rijksstraatweg 85, Duivendrecht: De heer J.J. de Waal
Malefijt te Overveen, Korte Zijlweg.
De inhoud was
als volgt: Me
neer! Als ge
machtigde van de
commissaris voor
niet-commerciële
verenigingen en
stichtingen te
Spankeren (bij
Dieren) delen wij
u mede dat onze
firma belast is
met het beheer
der onroerende
goederen van de
Nederlands-
Israëlitische
Hoofdsynagoge.
Naar aanleiding
hiervan verzoe-
Het toegangshek tot de Joodse Begraafplaats aan de
Tetterodeweg in Overveen (foto Frans Wetting,
juni 2002).
Ons Bloemendaal, 26e jaargang, nummer 3, herfst 2002
31
