Van Jeugdhuis tot
dorpshuis
Een zondagmiddag in het
jeugdhuis
Door Hans Scheffer
Direct na de eerste wereldoorlog werd de 'Veree-
niging voor Jeugdwerk te Bloemendaal' opgericht.
De vereniging was officieel niet kerkelijk maar
beslist wel positief christelijk. Al snel ontstond de
behoefte aan een eigen gebouw.
De tien oprichters van de vereniging staken de kop
pen bij elkaar en één van die tien, de heer W.F.G.
Dankbaar (nomen est omen) wierp zich op om de
benodigde gelden bij elkaar te sprokkelen. De ge
meente droeg ook nog een steentje bij, want de ini
tiatiefnemers waren wel zo slim om een 'douchebad' facili
teit in het gebouw te maken a raison van 15 cent per bezoek.
De grond werd genereus geschonken door mejuffrouw C.A.
van Wickevoort Crommelin van Wildhoef en zo kwam het
dat op 29 juni 1929 de gedenksteen werd ingemetseld door
de heer Dankbaar, waarachter een loden koker met een door
mejuffrouw Crommelin ondertekende oorkonde.
Zoals zo dikwijls gaat, droeg het eigen gebouw drastisch bij
aan het floreren van de vereniging, en dus het jeugdwerk,
met een veelheid aan clubs, lezingen, cursussen, toneel en
concerten.
Ook de dienstmeisjes, dat waren er aardig wat in deze dre
ven, konden zich niet onttrekken aan de stichtelijk aandacht
van het bestuur. Op de Dag des Heren werd geen huishou
delijk werk verricht en het leek een goed idee om deze meis
jes op te vangen in het Jeugdhuis opdat zij zich niet zouden
gaan vervelen in Haarlem, in de duinen of op het strand. De
populariteit van die opvang mag in gerede twijfel worden
getrokken, gezien de wat mistroostige alinea te dien aanzien
in het jaarverslag van 1931 die luidt: "Ook dit jaar maakten
daarvan verscheidene meisjes gebruik. Zij worden door een
paar dames ontvangen en kunnen onder het gebruik van een
kopje thee, haar vrije zondag gezellig doorbrengen. Elk
meisje is daar van 2 tot 10 uur hartelijk welkom".
In weerwil van een korte opleving na de tweede wereldoor
log kwam er toch snel een einde aan de reeks activiteiten
voor de jeugd. Het fraaie gebouw, een ontwerp van de ken
nelijk door Frank Lloyd Wright geïnspireerde Bloemen-
daalse architect J. vair Kempen, werd getransformeerd tot
multifunctioneel Dorpshuis met behoud van het unieke
karakter.
Bronnen:
- 'Help u zelf -gids uit 1930
- 'Kerk en Dorp' van B. Sliggers.
Door Joan Jalink
Tijdens de gesprekken op band, die de heren De Jong en De Waal
Malefijt rond 1980 voerden, haalden enkele Bloemendalers ook herin
neringen op aan het Dorpshuis aan de Donkerelaan, toen nog het
Jeugdhuis geheten.
Zo was de heer Cees Hogenbirk (1907) ongeveer het eerste lid
van de 'Jongensclub Bloemendaal': .Ik heb veel voor het
jeugdwerk gedaan. Het was de tijd van het Reveil, Haarlem
had een eigen jongelingenvereniging. Jongens uit
Bloemendaal gingen, als ze wat ouder waren, naar de jon-
gemannenvereniging in Haarlem. Toen Bloemendaal van
het Nederlands Jongerenverbond zijn eigen jongensclub
kreeg, werd ik vrijwel het eerste lid. Ik was toen elf jaar,
eigenlijk nog een jaar te jong, maar ik mocht er toch bij.
Wij kwamen eerst samen in het gebouw Maranatha, dat
toen een soort wijkgebouw was van de Ned. Hervormde
kerk. En de jongemannen kwamen ook wel samen in een
houten gebouw van de Christelijke Lagere school, een soort
fröbellokaal waar ze konden vergaderen. In die tijd beleefde
de jeugdvereniging grote bloei. Dat had tot gevolg dat alle
zalen en vergaderruimten te klein werden. Je had een jon
gensclub, de jongemannen wilden weer hun eigen vereni
gingsruimte en er kwamen ook meisjesafdelingen. We heb
ben nog een tijdje gezeten in de Borski Sillem stichting in
het fröbe'.schooltje op de Boslaan, maar het werd de hoog
ste tijd voor een eigen huisvesting. Dat kwam er in 1929 in
de vorm van Het Jeugdhuis aan de Donkerelaan. Met name
in de vooroorlogse jaren kwam iedereen daar samen, jonge
re kinderen en tieners en zondagsschoolwerk. Er stond een
tafeltennistafel, er werd fanatiek geschaakt, volop activitei-
Ons Bloemendaal, 28e jaargang, nummer 2, zomer 2004
19
