Delen van de beton-
muur in het duingebied
van Bloemendaal-
Zandvoort en een
'Tobruk' (foto's
redactie).
derlijk. Er waren op het terrein veel grote gebouwen en
vanaf het duin met de 'blauwe trappen' had men een weids
uitzicht over een groot gebied.
Midden in de strenge winter moesten alle 1334 patiënten
geëvacueerd worden. Onder hen bevonden zich, zo gaat het
verhaal, veel joden die zich niet zo gek vrijwillig had
den laten opnemen. De patiënten vertrokken naar psychia
trische instellingen in geheel Nederland, samen met 404
personeelsleden. Een gigantische operatie, ook al omdat
onder meer alle bedden mee moesten. Nadat alles en ieder
een vertrokken waren, werd het terrein verklaard tot
'Sperrgebiet'.
Hoe sterker de dreiging van de invasie werd, hoe meer er
geëvacueerd moest worden. In mei 1944 kwam het bevel
dat de bewoners van alle huizen aan de Vogelenzangseweg
en de Bekslaan moesten evacueren om in de woningen
Duitse troepen onder te kunnen brengen. Na Dolle Dinsdag
werden ook veel delen van Santpoort ontruimd voor de ver
dediging van de Festung IJmuiden en later ook nog veel
woningen ten noorden van de Ter Hoffsteedeweg in Over-
veen, Duin en Daal hierbij inbegrepen. Voor velen, waaron
der ook de verdreven IJmuidenaren, was inkwartiering in
onze gemeente noodzakelijk - wat allemaal niet zonder slag
of stoot ging en tot veel chaotische tonelen en ellendige toe
standen leidde.
De verdedigingswerken in Bloemendaal
Vanaf de lente 1942 was de gehele kuststrook verboden ge
bied en men kon slechts gissen wat er allemaal voor fraais
werd gebouwd. Niet slechts verdedigingswerken, maar ook
complete woondorpen, waarvan er één redelijk bewaard is
gebleven. Zo'n gedeeltelijk ondergronds dorp ligt in het
Kostverlorenpark in Zandvoort en was bestemd voor 101
bewoners, veelal krijgsgevangenen, maar dat aantal werd
fors overschreden. Door vocht en onhygiënische toestanden
liep men vaak ziektes op; als gevolg hiervan stierven velen
van hen.
Onder kuststrook verstonden de Duitsers de zee, het strand,
de brede duinstrook en het bebouwde gebied erachter. De
aard van de versperringen varieerde nogal. In de zee en op
het strand werden zowel mijnenvelden aangelegd als de eer
der vermelde Rommel-asperges geplaatst om een landing
met zweefvliegtuigen te verhinderen. In de voorste duinen
rij kwamen bunkers voor de zware artillerie van de kust- en
luchtafweerbatterijen. De noordelijke baan van de Zeeweg
werd voorzien van grote gecamoufleerde kuilen waarin
springstoffen werden aangebracht. Alleen via geheime om
wegen kon men deze kuilen vermijden. Op de Zeeweg bij
Bloemendaal aan Zee kwam een gigantische anti-tankmuur
en er werden vandaar, in de richting Zandvoort, kilometers
anti-tankwallen in de duinen gebouwd.
Tussen Haarlem en Bloemendaal werd een tankgracht ge
construeerd, die voor een deel bestond uit bestaande water
wegen zoals de Delft en de Houtvaart. Waar nodig werden
verlengingen gegraven, onder meer in de Willem de Zwij
gerlaan in Overveen. Slechts hier en daar kon men via smal-
8
Ons Bloemendaal, 28e jaargang, nummer 3, herfst 2004
