raanipartijen zijn helaas aan de grove kant.
De Haringbuys anno nu
De Haringbuys meet slechts ca 6 bij 11,5 meter. Het is een
rechthoekig gebouw onder zadeldak, met twee tuitgevels
voorzien van vlechtwerk.
Alle gevels zijn gemetseld met een rode baksteen in staand
verband met een geknipte voeg. Bij het reinigen van de
gevels is de zachte rode baksteen hier en daar flink bescha
digd. Het muurwerk is opnieuw gevoegd. Op foto's van
voor de restauratie ziet men het vele herstelwerk aan het
metselwerk. Drie van de vier gevels hebben een gestuukte
en grijs geschilderde plint. Op oude foto's is te zien dat de
muren ooit tot aan de kozijnen wit waren geschilderd. De
rode pannen van de Haringbuys zijn bij de laatste restauratie
vervangen door nieuwe blauwgrijze Oudhollandse pannen.
De gevels
De zuidgevel is van oorsprong de voorgevel met een apart
draaiende boven- en onderdeur met daarboven een zes-ruits
bovenlicht.
De westgevel heeft een meer gesloten karakter. Links uit het
midden een deuropening met bovenlicht die in de jaren
zestig van de vorige eeuw is aangebracht. Deze deur komt
uit in het noordelijke vertrek.
De westgevel heeft in het midden tijdens de recente restau
ratie een nieuwe dakkapel gekregen. De kantoorruimten op
de verdieping vereisten meer daglicht.
De noordgevel dateert gedeeltelijk uit het midden van de
vorige eeuw, maar is op dezelfde wijze opgemetseld als de
overige gevels. Hier geen geschilderde plint maar een in een
donkerder baksteensoort gemetselde plint met rollaag.
De oostgevel heeft midden vorige eeuw een nieuwe entree
met eenvoudige stoep gekregen. Dat is vermoedelijk
gebeurd toen de Zandvoorterweg werd gesplitst en het tracé
richting Zandvoort ten noorden van de Haringbuys werd
aangelegd (1959). Het noordelijke deel met de keuken en
schuur werd toen afgebroken. Dit lager gelegen deel werd
minder waardevol omdat het een 19 de eeuwse uitbreiding
behelsde.
Rechts van de deur bevinden zich twee houten kruiskozij
nen met luiken voor de onderste openingen (kloosterkozij
nen) Links van de deur een 18de eeuws schuifraam en lui
ken met panelen.
De nieuwe voorgevel
De recente restauratie van de Haringbuys werd uitgevoerd
onder leiding van Six Architects te Zeist. De ramen werden
gedeeltelijk vernieuwd, twee 20ste eeuwse deuren in oost
en west gevel werden vervangen en de drie dakkapellen zijn
nieuw.
Het gloednieuwe uithangbord
De luiken zijn geschilderd in de kleuren rood en groen met
een crèmekleurige band. Deze kleuren zijn ook toegepast op
het landgoed Elswout. Deze kleurkeuze voor de Haringbuys
is niet op historische gronden gebaseerd.
De inrichting van de twee ruimten op de begane grond is
ingegeven door de stijlperiode van de ramen. Zo kreeg de
noordelijke kamer met de kruiskozijnen een 18de eeuws
karakter met een plavuizen vloer een tegelplint en een hoge
schouw. De zuidelijke kamer kreeg een 19de eeuws karakter
met een houten lambrisering en een hardstenen haard.
De poort van Aerdenhout is 'definitief behouden. Komend
vanuit Zandvoort torent de Haringbuys uit boven een enorme
rotonde die nu vlak voor het kantoor is aangelegd. Daarmee
zal overigens het verkeersprobleem nog steeds niet zijn opge
lost want men blijft met de auto naar Zandvoort gaan.
Hopelijk voortaan ongehinderd door infrastructurele aan
passingen, heeft dit historisch waardevolle gebouwtje met
de herbestemming tot kantoor definitief een eigen plaats
verworven in het ensemble van monumenten bij de entree
van Aerdenhout.
Een sta-in-de-weg mag eindelijk blijven staan.
Bronnen
- Spijkerman, Henri. De Haringbuis, van herberg-tolhuis Het CJaverbiadt tot verkeersob-
stakel en gered monument. Haerlem Jaarboek 1998;
- Sterck-Proot, J.M. Geschiedenis van Aerdenhout. Haarlem, 1939;
- Tijdschrift Ons Bloemendaal.
Dit artikel is een bewerking van een scriptie van de post-HBO-opleiding
Bouwhistorie en Restauratie aan de Hoge School van Utrecht (november
2005)
De foto's zijn afkomstig van Diederik Six, AnneMarie ten Cate, Peter de
Natris en het AvK.
Ons Bloemendaal, 30e jaargang, nummer 1, lente 2006
23
