Om zich nog meer in zijn vak te bekwamen
maakte Bogtman aan het eind van de jaren twintig
een studiereis naar Venetië (Murano) en Ravenna.
In Ravenna raakte hij diep onder de indruk van de
mozaïekkunst van de oude Byzantijnen. Daar zou
hij zich ook meer mee gaan bezighouden, getuige
zijn ontwerpen en uitvoeringen voor het motor
schip Dempo in 1930. De benodigde mozaïek
steentjes of glaasjes maakte hij zelf.
Zijn eerste gedenkraam maakte Bogtman in 1913 voor zijn
schoonvader in Steenwijk. Het werd geplaatst in het kantoor
van de huidige Houthandel Wicherson bv.
Sch eep va a rt h u is en nieuw atelier
De opdracht die hij in 191S via bemiddeling van zijn
Haarlemse kunstvriend H.C. van den Eynde kreeg van de
architect J. M. van der Mey om een glazen overkapping van
106 m2 glas in lood te maken voor het nieuw te bouwen
Scheepvaarthuis aan de Binnenkant/Prins Hendrikkade te
Amsterdam, bleek zijn grote doorbraak als glazenier. Kenne
lijk waren ook de opdrachtgevers, zes rederijen waaronder
de KNSM, daarvan overtuigd want de opdrachten, vooral
van scheepvaartondernemingen, stroomden daarna binnen.
Het aantal orders was zo groot, dat de werkplaats in Heem
stede al snel te klein bleek. Zijn schoonvader leende hem
daarop 40.000 gulden om een geheel nieuw atelier, ontwor
pen door de befaamde Amsterdamse Schoolarchitect G.E La
Croix, te bouwen. Op 10 mei 1917 werd dit geheel naar de
eisen van die tijd ingerichte atelier en woonhuis aan de Zui-
der Emmakade 45 te Haarlem - op een steenworp afstand
van Schouwtjeslaan 74 - betrokken.
Opdrachten
Hoewel de Eerste Wereldoorlog in alle hevigheid woedde,
bleven de opdrachten binnenstromen. Daardoor was er ook
meer behoefte aan personeel. Zo kwamen in 1916 Jaap
Pronk en Eduard van Bommel als glasschilders in dienst van
het atelier. Later volgden nog onder andere Nico Schrier
(1918), Henk de Ru en Jo Daemen (1920), KareiTrautwein
(1925), Louis Boermeester (1927), Jan Ooms (1945) en Jos
de Ridder (1947).
Ook in de gemeente Bloemendaal werd Bogtman de toon
aangevende glazenier. Hij ontwierp meer dan 40 jaar lang
talloze ramen voor woonhuizen, scholen, bedrijven en
andere instellingen.
4000 ontwerpen
Vanwege zijn niet-zakelijke instelling liet Bogtman vanaf
1930 de dagelijkse leiding over aan zijn zoon Albert (Ab)
om zichzelf meer te gaan toeleggen op het ontwerpen. Een
schier onvoorstelbaar aantal ontwerpen, meer dan 4000
kwam uit zijn handen. Gedurende de jaren 50 kwamen
ook veel opdrachten van de Doig-Bernardini Studios in New
York. Diverse kerken in de VS werden men wist niet eens
waar - compleet beglaasd.
Restauraties en
conservatie
Behalve ontwerper
en uitvoerder van een
groot aantal gedenk
ramen was Willem
Bogtman ook een
onovertroffen vakman
op het terrein van de
restauraties van oude
kerkramen, waaronder
die van de Grote of
Sint Nicolaaskerk te
Edam en talloze an
dere kerken in Neder
land. Hij was het ook die de Rijksdienst Monumentenzorg
het voorstel deed om elk nieuw te branden ruitje te dateren
zodat later precies kon worden vastgesteld welke onderdelen
oud of nieuw waren.
Tijdens de restauratie van de Grote Kerk te Edam (1920-
1934) raakte hij steeds meer geïntrigeerd door de fami
lie- en overheidswapens, huismerken en vooral de teksten
op de ramen, aangezien die meer konden vertellen over de
herkomst, de makers en de schenkers ervan. Dat bracht hem
ertoe uitgebreid archiefonderzoek te verrichten. Het lezen
van Oud-Schrift was hem niet bekend; studie daarin zou dat
De grote kennis van Bogtman op het gebied
van heraldiek mag uniek genoemd worden.
(foto CvM)
M'/ s
Ontvangen van re,.».- /Ww-V u'
if,,, »»-.
de somma va ne?
és -ó-n- few v. et A-(^£ iw ..e*tw
Haarlem
/JjllCZi
Zegge f
32
Ons Bloemendaal, 3 1e jaargang, nummer 1, voorjaar 2007
