De Leidsevaart en Vogelenzang
n
Door Ina Mostert-Stam
De geschiedenis van Vogelenzang is onlosmakelijk verbonden met de
Leidsevaart. De vaart van noord naar zuid volgend, zijn er vele beziens
waardigheden en wetenswaardigheden, die hierna onder uw aandacht
gebracht worden met als aanknopingspunten de bruggen.
Amstelbrug, Heemstede
Als u op deze brug staat met het gezicht naar het noorden
ziet u aan uw rechterhand, na de huizen van de Rivieren
buurt, in de verte de groene oevers van het landgoed
Ipenrode, waarvan de ingang ligt aan de Herenweg in
Heemstede. Dit landgoed, destijds Voorkoekoek geheten,
vormde met de Achterkoekoek te Vogelenzang één geheel,
totdat ze in 1657 door het graven van de Leidsevaart van
elkaar gescheiden werden. Op de Achterkoekoek is nu het
landgoed Koekoeksduin (Vogelenzangseweg, Aerdenhout)
en het bedrijfsterrein Leiduin van de Amsterdamse
Gemeentewaterleidingen gelegen.
De woorden die de leuningen op de brug vormen, een
kunstwerk van Barbara Kletter uit 2003, verwijzen naar de
waterwinning. Het monumentale pompstation uit 1853 dat
zich hier aan de westkant van de Leidsevaart bevindt, was
het eerste pompstation van de Duinwater maatschappij te
Amsterdam. Deze maatschappij werd in 1851 opgericht
door de dichter mr. Jacob Van Lennep en mr. Willem van der
Vliet welke laatste aan de Bekslaan in Vogelenzang woonde.
Leden van de familie Van Lennep hadden spontaaia duinge
bied ter beschikking gesteld. Op 11 november 1851 werd
Pompstation Leiduin, op deze plek bevindt zich nu de Amstelbrug. (Prent
briefkaart uit 1905, collectie Leen en Jeanne van Berkel)
door de elfjarige kroonprins Willem (zoon van koning
Willem III en koningin Sophia) op Vogelenzangs grond
gebied de eerste spade in de grond gestoken voor de verza-
melvijver die Oranjekom genoemd werd.
En op 12 december 1853 was het al zover dat het schone
drinkwater buiten de Willemspoort in Amsterdam beschik
baar was voor een cent per emmer. Een grote verbetering
ten opzichte van het vervuilde grachtwater, dat tot die tijd
beschikbaar was.
Het bedrijfsterrein Leiduin met postadres Vogelenzang, is
gelegen in Gemeente Heemstede en in Vogelenzang/
Aerdenhout, Gemeente Bloemendaal. Heette het bedrijf
vanaf 1 mei 1896 Gemeentewaterleidingen, sinds 1 januari
2006 is de naam WATERNET na de fusie met DWR (Dienst
Waterbeheer en Riolering) te Amsterdam.
Gerrit (zittend) en Manus de Vries rond 1915 (Foto Joke Pieters-de Vries)
Manpadsbrug, Heemstede
Bij de Manpadsbrug op de hoek van fietspad Leidsevaart en
de westelijke Manpadslaan, waar nu een bankje staat, heeft
een café gestaan met rechts ervan een woning. Hier woonde
vlettenschipper Gerrit de Vries die samenwerkte met zijn
broer Manus, die aan de overzijde van de Leidsevaart
woonde. Ook hun ouders, Jan de Vries en Mie Greeven,
woonden in dit nog steeds bestaande rijtje huizen. Jan
was in dienst geweest van de heer Van Lennep van Huis
te Manpad en toen in 1920 het echtpaar 50 jaar getrouwd
was, behoorde de heer Van Lennep tot de gasten, evenals de
buren, 'zowel van de hoogere als lagere stand' volgens de
Nieuwe Haarlemsche Courant.
Na de geboorte van hun zoon Jan in 1920 verhuisden Gerrit
de Vries en zijn echtgenote Stijntje van Lammeren naar de
Vogelenzangse Leidsevaart, huisnummer 144 en hij voerde
vandaar nog vele jaren zijn vlettenbedrijf uit. Zijn
opdrachtgevers waren bollenboeren en de Waterleiding,
voor wie hij de 'flap' vervoerde die geschept werd van de
filterbassins zuidelijk van pompstation Leiduin en aan de
overzijde van de Leidsevaart daar recht tegenover.
(Bron: De aan de Leidsevaart Vogelenzang geboren dochter Joke Pieters-de
Vries, nu wonende in appartementencomplex De Voghelsanck te Vogelen-
zang)
Ons Bloemendaal, 3 1e jaargang, nummer 2, zomer 2007
