Karakteristieke bomen
Door John Todirijo
In de wintereditie van 2007 van Ons Bloemendaal is een oproep gedaan om bijzondere verhalen over karakteristieke bomen in de gemeente
Bloemendaal in te sturen. Hierbij wil ik op verzoek van de redactie uiteenzetten aan welke randvoorwaarden deze verhalen zouden moeten voldoen.
Daarmee kan het subjectieve karakter van de vraag of een boom al dan niet karakteristiek is, zo klein mogelijk worden gehouden.Van belang is
voorts dat de te beschrijven boom vanaf de openbare weg zichtbaar is dan wel met toestemming van de rechthebbende te bezichtigen is.
Voorwaarden
In mijn visie is een boom karakteristiek als deze ten minste
50 jaar oud is en bovendien een speciaal kenmerk heeft.
Een aantal boomsoorten zoals iep, plataan, paardekastanje,
eik en beuk, kan pas bij een leeftijdsgrens van zo'n 75 jaar
als waardevol worden aangemerkt aangezien deze soorten
pas dan tot volle wasdom komen. De ondergrens voor de
Bomenstichting om een boom tot monumentaal te bestem
pelen is 80 jaar. Maar ook voor de Bomenstichting is alleen
een hoge leeftijd niet genoeg.
Een speciaal kenmerk kan de esthetische waarde zijn als een
boom belangrijk is voor de beleving van de omgeving. Een
bruine beuk die solitair staat, is immers waardevoller in zijn
uitstraling dan een gewone groene beuk.
Ook kan een boom bijzonder zijn omdat hij bijvoorbeeld in
de regio de oudste, dikste, hoogste van de soort is. Het kan
verder een boomsoort betreffen die niet vaak voorkomt of
de boom kan ecologische betekenis hebben als woonplaats
voor (zeldzame) planten of dieren.
Een boom kan ook cultuurhistorische waarde hebben. Wat
dit laatste betreft kan worden gedacht aan herdenkingsbo
men die zijn geplant ter gelegenheid van een landelijke of
plaatselijke gebeurtenis, zoals de bouw van Vogelenzang-
Oost, het Bleekersveld en het Kennemerpark. Voorbeelden
van herdenkingsbomen zijn de Wilhelmina-, Juliana- en
Beatrix-bomen, de millenniumbomen en de vrijheidsbo
men. Dergelijke bomen kunnen dus, ook indien ze jonger
zijn dan 50 jaar, als karakteristiek worden aangemerkt.
Van bijzonderheid van de soort is sprake als we te maken
hebben met een zeer weinig voorkomend geslacht, soort,
variëteit of type. Een voorbeeld hiervan is de majestueuze
tulpenboom (Liriodendron tulipifera) bij het Halve Maantje
aan de Lage Duin en Daalseweg op een particulier perceel.
Een ander voorbeeld is een fraaie populiersoort (Populus
lasiocarpa) met blad van 15 tot 30 cm lang en een hartvor
mige voet, in het Nachtegalenplantsoen. Een dendrologisch
waardevolle wintergroene struik is de Piptanthus labur-
nifolius uit de vlinderbloemenfamilie in een tuin aan de
Krullenlaan.
Lanen met toekomst
Naast de vorenstaande opmerkingen over waardevolle indi
viduele bomen of groepen van bomen zijn het ook vooral
de majestueuze beuken-, linden- en eikenlanen waar de
gemeente Bloemendaal haar lommerrijkheid aan te danken
heeft. Het is een waardevol erfgoed in de vorm van karak
teristieke landelijke lanen, dat mits goed beheerd, nog een
lange toekomst kan hebben. De oorsprong wordt gevonden
in de 17de en 18de eeuw toen langs de binnenduinrand en
elders landgoederen ontstonden waarvoor opvallende lanen
Karakteristiek vanwege de bijzonderheid van de soort is deze zuilvormige eik
in Aerdenhout. De eik heeft een smal-vormige kroon met opgaande takken die
normaliter slecht 3 d 4 meter breed wordt en naar verloop van tijd uiteenvalt.
Vanwege het uitvallen van de kroon wordt deze bijzondere soort heel weinig
aangeplant, (foto: J.Todirijo)
24
Ons Bloemendaal, 32e jaargang, nummer 1, voorjaar 2008
