Foto: J.Todirijo
werden aangeplant. De aard en structuur van de landwegen
beantwoordden aan het toenmalige gebruik van de lande
rijen en aan. de stijlopvattingen van de landeigenaren.
Het is opvallend dat de in die eeuwen aangelegde lanen de
geschiedenis met alle veranderingen in de stijl en functie
van de landschapsinrichting hebben overleefd.
De landschappelijke lanen hebben als cultuurhistorisch
fenomeen een tamelijk zelfstandige ontwikkeling doorge
maakt. Desalniettemin kan eeir historische schets van de
lanen niet compleet zijn zonder in te gaan op de historie
van de landgoederen waarin ze zijn aangelegd. De laan en
het patroon van lanen zijn namelijk duidelijk onderhevig
aan veranderde stijl- en modeopvattingen bij de inrichting
van landgoederen. Daarbij hebben zowel esthetische als
functionele criteria (zoals als houtopbrengst en beschutting
tegen weer en wind) de loop en het karakter van de lanen
beïnvloed. Lanen zijn zeer bepalend voor de inrichting van
het landgoed en voor de relatie tussen landerijen, bossen,
parken en opstallen. De laan is dan ook altijd gezien als een
cruciaal middel in de architectuur van het landschap.
Door de eeuwen heen heeft bij de aanleg van lanen de
houtproductie overigens een belangrijke rol gespeeld. De
vervanging van oude bomen leverden de destijds een aan
zienlijke hoeveelheid zaaghout op. Bij verkoop of sanering
van zo'n landgoed in de 18de en 19de eeuw vormde de
houtopbrengst een niet onbeduidend zakelijk motief.
Verdwenen en vervangen
Helaas zijn er toch ook veel lanen bijna verdwenen, onder
de andere Laan van de twaalf Apostelen bij de Zijweg tot de
Bovenweg in Aerdenhout. Andere lanen zijn door gebrek
aan middelen verwaarloosd of nauwelijks meer herkenbaar
Ons Bloemendaal, 32e jaargang, nummer 1, voorjaar 2008
25
