De Sint Adelbertkapel op de rooms-katholieke begraafplaats in
Bloemendaal
Door Mathilde van der Kleij-Molthof
"...dit zeer verzorgde en volmaakt uitgevoerde bouwwerk, te midden van het kerkhof, dat daar een park is met magnifieke boomen."
Bovenstaand citaat is afkomstig uit De Religieuze Bouwkunst door Paul Bellot (1927), de architect van de begraafplaatskapel, en is waar
schijnlijk geschreven door zijn Franse collega-architect Maurice Storez. De inleiding op het fotoboek is een lange lofrede op de bouwkunst van de
benedictijner Bellot.
De geschiedenis van de begraafplaats en de kapel begint bij
de ambitieuze pastoor LJ. Willenborg van de parochie de
Heilige Drieëenheid, die tussen 1923 en 1924 het initiatief
nam om aan de Dennenweg in Bloemendaal een rooms-
katholieke begraafplaats met kapel te stichten.
Het terrein was oorspronkelijk een onderdeel van het land
goed Dennenheuvel, dat in 1923 door de familieTeding
van Berkhout werd verkocht aan de zusters van de congrega
tie de Goede Herder. Nog in hetzelfde jaar verwierf pastoor
Willenborg een deel hiervan ten behoeve van de begraaf
plaats met kapel. De kapel heeft vooral in de begintijd een
duidelijke functie gehad bij de requiemmis. Hier werd na
een uitvaart de 'absoute' gehouden, een katholiek uitvaart
ritueel waarbij de kist wordt bewierookt en besprenkelt met
wijwater. Pas vanaf het begin van de vijftiger jaren van de
vorige eeuw, toen de grote nieuwe kerk aan het Bispinck-
park in Bloemendaal gereed was (1953) en de 'absoute' in
de kerk zelf gebeurde, raakte de kapel in onbruik.
Adelbert
De begraafplaats werd vernoemd naar de benedictijner mon
nik Adelbert, die rond 700 leefde in het gebied dat nu Ken-
nemerland heet. Hij was de zoon van de koning van Sussex
en groeide op in het Ierse benedictijnerklooster Rathmelsigi.
Evenals Willibrord, die ook afkomstig was uit Rathmelsigi,
werd hij uitgezonden naar 'Frisia' om de Friezen tot het
christendom te bekeren. Zijn relieken rusten onder het altaar
van de naar hem genoemde abdij Sint Adelbert in Egmond.
De begraafplaats is vermoedelijk aangelegd naar ontwerp
van Leonard Anthony Springer, één van Nederlands bekend
ste tuinarchitecten (1855-1940). Springer ontwierp tuinen,
parken en begraafplaatsen in landschappelijke stijl en de
zogenoemde 'gemengde tuinstijl', waarbij hij streefde naar
een samenhangend geheel van gebouw en omgeving. Hij
verwierf landelijke bekendheid met onder andere zijn ont
werp voor de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam, de
in Bloemendaal gelegen heemtuinThijsse's Hof en diverse
Bloemendaalse villaparken waaronder Duin en Daal. In de
speciale collecties van het archief van de universiteit van
Wageningen, bevinden zich drie schetsen van Springer uit
Kapel Sint Adelbert, Dennenweg 16, Bloemendaal
1923 voor de r.-k. begraafplaats Dennenheuvel in Bloemen
daal. De huidige padenstructuur van de begraafplaats komt
sterk overeen met die in de ontwerpschetsen van Springer,
waaruit blijkt dat hij in ieder geval betrokken moet zijn
geweest bij de aanleg. De structuur van slingerende paden
en de licht geaccidenteerde delen zijn kenmerkend voor de
landschapsstijl.
Paul Bellot
Voor het ontwerpen van de kapel werd de eerder gnoemde
architect Paul Bellot (1876-1944) aangetrokken.
10
Ons Bloemendaal, 32e jaargang, nummer 2, zomer 2008
