gelegen ten oosten van de Binnenweg en Schoollaan, waar
bij de meeste huizen nabij het huidige buurtschap De Glip
in Heemstede waren geconcentreerd. Eind 16de en begin
17de eeuw lagen aan de oostzijde van de Binnenweg enkele
hofsteden zoals Swartenburg, Nollenburg en Hoppen
burg. Na 1622 ontstond een nieuwe kern rond de nieuwe
zandvaart Roodeheller Zandvaart (nu Bennebroekervaart
geheten)
In het bezit van Adriaan Pauw
"Korts vond ick Bennebroeck sijn'hoven en sijn'versche Bleickereien,
Sijn' eicken Wilderniss en groene Galerijen.
EnVaer en Grootevaer en Grootevaers kinds kind,*
Vim velen om veel deughds, en ander veel, bemint."
Constantijn Huijgens, in: Uytwandeling, 1669
Met 'Vaer' wordt Adriaan Pauw; 'Grootevaer' Reinier
Pauw en 'Grootevaers kinds kind' Adriaan Pauw jr. bedoeld.
Portret van Nicolaas Pauw (1607-1640), eerste heer van Bennebroek,
door Jan van Ravesteijn, 1630 (Particuliere collectie)
Met de aankoop door Adriaan Pauw in december 1620
van de heerlijkheid Heemstede voor 36.000,-, kwam het
ambacht in het bezit van een man met visie en ambities die
tweemaal tot raadpensionaris werd gekozen en een belang
rijke rol speelde bij de vredesonderhandelingen in Munster.
Hij tilde Heemstede uit de Middeleeuwen in de nieuwe tijd.
Hij renoveerde en vergrootte het slot, meestal aangeduid
als 'Huys te Heemstede', liet Heemstede in kaart brengen,
stichtte een protestantse kerk, een nieuw schoolgebouw, liet
wegen en vaarten aanleggen, stimuleerde de blekerijnijver-
heid etcetera. IJdel als hij volgens tijdgenoten was,
'verzamelde' hij een tiental heerlijkheden, voornamelijk
rond het Haarlemmermeer en verder (via vererving)
Oosterwijk bij Beverwijk, Schakenbosch (onder Voorscho
ten) en Hogersmilde (Drenthe). Niet voor niets sprak men
in dit verband tijdens de Gouden Eeuw enigszins smalend
van een 'Pauwenstaart'.
Uit zijn eerste huwelijk in 1606 met Anna Seys, die ander
half jaar later kwam te overlijden, werd één zoon geboren:
Nicolaas. In 1610 hertrouwde Pauw met Anna van Rui
tenburg, uit welke verbintenis een dochter en vijf zonen
volgden.
In 1630 trouwde met pracht en praal in de Kerk van Heem
stede zijn oudste zoon Nicolaas met de toen 16-jarige Anna
van Lockhorst, telg uit een oud-adellijk geslacht dat in de
16de eeuw het kasteel van Heemstede in eigendom had
bezeten. Na de kerkelijke plechtigheid werd op het ouderlijk
slot nog drie dagen feest gevierd. Als huwelijksgeschenk
ontving Nicolaas van zijn vader het goed Oosterwijk in
Beverwijk en het deel vanouds Bennebroek geheten van de
Heerlijkheid Heemstede. In december 1630 is door gezwo
ren landmeter Hendrik Simonsen Duindam een exacte en
gedetailleerde kaart van Bennebroek vervaardigd.
Van vader op zoon
Nicolaas tooide zich met de titels Heer van Bennebroek en
Oosterwijk.
Nicolaas, die een zwakke gezondheid had, ging op zijn hof
stede Oosterwijk in Beverwijk wonen en na de ontbinding
van zijn huwelijk acht jaar later, gaf hij Bennebroek onder
hands door aan zijn jongste halfbroer Adriaan.
Pas na het overlijden van raadpensionaris Adriaan werd Ben
nebroek gescheiden van Heemstede, officieel door de Staten
vanvHolland beleend aan Adriaan Pauw jr. in een charter van
28 mei 1 6S3. De acte waarin de grenzen werden vastgelegd,
sindsdien nauwelijks gewijzigd, dateert van 3 1 mei 1653.
Een later afschrift uit 1661 is getekend door Johan de Wit,
die Adriaan Pauw in 1653 als raadpensionaris was opge
volgd.
Verdeling van de enorme erfenis van vader Adriaan Pauw
bleek tamelijk gecompliceerd. Door de vier (mannelijke)
erfgenamen werden niet minder dan tien juristen ingescha
keld. Deze brachten gezamenlijk vier verschillende adviezen
uit, die geen van alle integraal zijn uitgevoerd. Uiteindelijk
werd via een dading ofwel schikking, een compromis be
reikt waarmee iedereen kon instemmen.
De oudste nog in leven zijnde zoon Gerard Pauw is toen met
Heemstede beleend, en zoals gezegd kreeg Adriaan Pauw jr.
Bennebroek.
14
Ons Bloemendaal, 32e jaargang, nummer 3, herfst 2008
